पुतिन यांच्या भेटीआधी भारताला मोठं बळ! S-400 हवाई संरक्षण प्रणालीची एक नवीन खेप येणार

'ऑपरेशन सिंदूर' दरम्यान S-400 ने मोठे काम केले आहे. आता भारत रशियाकडून S-400 हवाई संरक्षण क्षेपणास्त्र प्रणालीची आणखी एक खेप खरेदी करू शकतो, असे हवाई दल प्रमुख एअर चीफ मार्शल अमर प्रीत सिंग यांनी शुक्रवारी स्पष्ट संकेत दिले.

डिसेंबर महिन्यात रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन भारताच्या दौऱ्यावर येणार आहेत. या भेटीत दोन्ही देशांदरम्यान काही महत्त्वाच्या संरक्षण आणि आर्थिक करारांवर स्वाक्षऱ्या होणार आहेत. त्यात सर्वात मोठी आनंदाची बातमी म्हणजे, भारताला हवे असलेल्या S-400 हवाई संरक्षण प्रणालीबाबत मोठी प्रगती होणार असल्याचे संकेत मिळाले आहेत.

या भेटीत प्रस्तावित खरेदीवर मोठी चर्चा होण्याची शक्यता आहे. भारताने ऑक्टोबर २०१८ मध्ये रशियाकडून पाच S-400 हवाई संरक्षण प्रणाली खरेदीचा करार केला होता. यापैकी तीन प्रणाली आधीच भारताला मिळाल्या आहेत, तर उर्वरित दोन प्रणालींबाबत नवा निर्णय होऊ शकतो.

"S-400 ही एक चांगली शस्त्र प्रणाली आहे. त्याचे चांगले परिणाम स्पष्टपणे दिसून आले आहेत. म्हणूनच, अशा आणखी प्रणालींची आवश्यकता आहे. तुम्ही किती खरेदी करू शकता याची कोणतीही मर्यादा नाही. योजना काय आहे, आपल्याला आणखी खरेदी करायची आहे का, किती, इत्यादींबद्दल मी काहीही बोलणार नाही," असे हवाई दल प्रमुखांनी पत्रकार परिषदेत सांगितले.

"आपली स्वतःची प्रणाली देखील विकसित केली जात आहे. त्यामुळे आम्ही त्यावर निर्णय घेऊ." तिन्ही दलांनी स्वदेशी 'सुदर्शन चक्र' हवाई संरक्षण प्रणालीवर काम सुरू केले आहे, असेही त्यांनी सांगितले. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी १५ ऑगस्ट रोजी महत्त्वाच्या लष्करी आणि नागरी प्रतिष्ठानांचे संरक्षण करण्यासाठी आणि शत्रूच्या कोणत्याही धोक्याला निर्णायक प्रतिसाद देण्यासाठी स्वदेशी हवाई संरक्षण प्रणाली विकसित करण्याच्या प्रकल्पाची घोषणा केली होती.

एअर चीफ मार्शल म्हणाले की, रोडमॅप-२०४७ अंतर्गत हवाई दलाने आपल्या लढाऊ क्षमता वाढवण्याची योजना अंतिम केली आहे आणि पुढील दोन दशकांपर्यंत हवाई दलाला आपली ताकद वाढविण्यासाठी दरवर्षी लढाऊ विमानांसह ३५ ते ४० नवीन विमानांची आवश्यकता असेल.

११४ बहु-भूमिका लढाऊ विमाने खरेदी करण्याच्या हवाई दलाच्या महत्त्वाकांक्षी योजनेबद्दल सिंग म्हणाले की, राफेल लढाऊ विमान हा पर्यायांपैकी एक आहे आणि मध्यम बहु-भूमिका लढाऊ विमान (एमएमआरसीए) कार्यक्रमाच्या मूल्यांकनादरम्यान तो सर्वात योग्य आढळला. एसयू-५७ हा देखील एक पर्याय आहे. अॅडव्हान्स्ड मीडियम कॉम्बॅट एअरक्राफ्ट २०२८ च्या आसपास पहिले उड्डाण करेल आणि २०३५ पर्यंत हवाई दलात समावेश होईल अशी अपेक्षा आहे.

हवाई दल प्रमुखांनी सांगितले की, “जगात सध्या तीन-चार मोठे कार्यक्रम चालू आहेत, ज्यांना सहाव्या पिढीचे विमान कार्यक्रम, यूएस नेक्स्ट जनरेशन एअर डोमिनन्स किंवा इतर नावे दिली आहेत. हे सर्व मानवयुक्त आहेत आणि भविष्यातही मानवांचे महत्त्व कमी होणार नाही.”

'ऑपरेशन सिंदूर'बद्दल, सिंह म्हणाले की, जगाने भारताकडून संघर्ष कसा सुरू करायचा आणि तो शक्य तितक्या लवकर कसा संपवायचा हे शिकले पाहिजे. "जगात काय चालले आहे ते आपण पाहतो, दोन युद्धे सुरू आहेत, परंतु ती संपवण्याबाबत कोणतीही चर्चा होत नाही," असे ते म्हणाले.