१७ वर्षानंतर तारिक रहमान बांगलादेशात परतले; राजकीय हालचालींना वेग, भारतासाठी फायद्याचे की तोट्याचे

तारिक रहमान यांनी स्वतःला जमातपासून दूर केले आहे, त्यांनी युनूस सरकारच्या धोरणांवर प्रश्न उपस्थित केले असून 'बांगलादेश फर्स्ट' धोरणाचे समर्थन केले आहे.

बांगलादेशातील एका मोठ्या राजकीय घडामोडीमध्ये, बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टी (BNP) च्या प्रमुख बेगम खालिदा झिया यांचे पुत्र तारिक रहमान हे १७ वर्षांनंतर बांगलादेशात परतले आहेत. तारिक रहमान परतल्याने बीएनपी समर्थकांमध्ये प्रचंड उत्साह निर्माण झाला आहे. देशाच्या राजकारणात हा एक महत्त्वाचा टप्पा म्हणून पाहिला जात आहे.

मागील काही दिवसांपासून बांगलादेशात गोंधळ सुरू आहे. अनेक ठिकाणी जाळपोळ सारख्या घटना घडल्या आहेत. जमात-ए-इस्लामी सारख्या कट्टरपंथी शक्ती त्यांचा प्रभाव वाढवत आहेत. या पार्श्व भूमीवर आता तारिक रहमान परतले आहेत.

तारिक रहमान यांचे परतणे दिल्लीसाठी विशेष महत्त्वाचे आहे. भारत समर्थक मानल्या जाणाऱ्या अवामी लीगला निवडणूक लढवण्यास बंदी आहे आणि खालिदा झिया रुग्णालयात दाखल आहेत. बांगलादेश सध्या एका वळणावर आहे, अंतरिम सरकारचे प्रमुख मोहम्मद युनूस यांच्या नेतृत्वाखाली कट्टरपंथी इस्लामिक घटक सक्रिय आहेत.

भारतविरोधी वक्तव्ये वाढत आहेत. भारताची सर्वात मोठी चिंता जमात-ए-इस्लामी आहे, ती पाकिस्तानच्या आयएसआयची समर्थक मानली जाते. शेख हसीना सरकारच्या काळात बंदी घातलेल्या जमातने गेल्या वर्षीच्या बदलानंतर आपले राजकीय अस्तित्व पुन्हा स्थापित केले आहे.

बीएनपी निवडणुकीत सर्वाधिक जागा जिंकेल अशी अपेक्षा आहे, पण त्यांचा जुना मित्र जमात-ए-इस्लामी, त्यांना टक्कर देत आहे. ढाका विद्यापीठ विद्यार्थी संघटनेच्या निवडणुकीत जमातच्या विद्यार्थी संघटनेच्या अनपेक्षित विजयामुळे भारताच्या चिंता आणखी वाढल्या आहेत.

ऐतिहासिकदृष्ट्या दोघांमधील संबंध ताणलेले असले तरी, भारत बीएनपीला तुलनेने उदारमतवादी आणि लोकशाही पर्याय म्हणून पाहतो. तारिक रहमान यांच्या परतण्यामुळे पक्षाच्या कार्यकर्त्यांना पुन्हा ऊर्जा मिळेल आणि बीएनपी पुढील सरकार स्थापन करण्यास सक्षम होईल. शेख हसीना यांच्या नेतृत्वाखाली बांगलादेशने भारताशी जवळचे संबंध आणि चीन आणि पाकिस्तानपासून संतुलित अंतर राखले.

युनूस यांच्या सरकारच्या काळात, पाकिस्तानशी जवळचे संबंध आणि भारतापासून दूर राहणे दिसून आले. बीएनपी सत्तेत आल्यामुळे परराष्ट्र धोरणात बदल होईल अशी भारताला आशा आहे.

तारिक रहमान यांनी युनूस सरकारशी मतभेद व्यक्त केले आहेत. अंतरिम सरकारच्या दीर्घकालीन परराष्ट्र धोरण निर्णयांवर प्रश्न उपस्थित केले आहे. त्यांनी जमात-ए-इस्लामीवर टीका केली आहे आणि त्यांच्याशी निवडणूक युती करण्याची शक्यता फेटाळून लावली आहे. या वर्षाच्या सुरुवातीला, लंडनस्थित तारिक रहमान यांनी माजी अमेरिकन अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या "अमेरिका फर्स्ट" या घोषणेपासून प्रेरित होऊन "बांगलादेश फर्स्ट" परराष्ट्र धोरणाची मागणी केली. त्यांनी "दिल्ली नाही, पिंडी नाही, बांगलादेश आधी" असे म्हटले, यामुळे बीएनपी रावळपिंडी किंवा दिल्लीच्या जवळ जाऊ नये असे धोरण स्वीकारेल हे स्पष्ट झाले.

१ डिसेंबर रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी खालिदा झिया यांच्या प्रकृतीबद्दल सार्वजनिकरित्या चिंता व्यक्त केली आणि भारताचा पाठिंबा दिला. बीएनपीने कृतज्ञतेने प्रतिसाद दिला, तो अनेक वर्षांपासून ताणलेल्या संबंधांमध्ये एक दुर्मिळ सकारात्मक संकेत म्हणून पाहिला.