आधी रशिया अन् आता जपान...भारताच्या चंद्रयान-३ नंतर सुरू झाली ‘मिशन मून’ स्पर्धा

भारताच्या चंद्रयान-३ मोहिमेनंतर रशियाने लुना-२५ पाठवले. त्यानंतर आता जपान आपले स्मार्ट लँडर फॉर इन्व्हेस्टिगेटिंग मून (SLIM) आणि एक्स-रे इमेजिंग स्पेक्ट्रोस्कोपी मिशन (XRISM) पाठवणार आहे. जपानी चंद्र मोहिमेचे प्रक्षेपण २६ ऑगस्ट २०२३ रोजी सकाळी ६ च्या सुमारास होईल.

जपानी स्पेस एजन्सी JAXA च्या तानेगाशिमा स्पेस सेंटरच्या योशिनोबू लॉन्च कॉम्प्लेक्समधून प्रक्षेपण केले जाईल. २७ ऑगस्ट ते १५ सप्टेंबर या कालावधीत प्रक्षेपणासाठी राखीव प्रक्षेपण कालावधी ठेवण्यात आला आहे. म्हणजेच पहिल्या दिवशी काही गडबड झाल्यास या १८ दिवसांमध्ये रॉकेट कधीही सोडले जाऊ शकते.

जपानी स्पेस एजन्सीच्या H-2A रॉकेटमधून प्रक्षेपण केले जाईल. स्लिम मिशनमध्ये जपानला चंद्रावर उतरण्याची आपली क्षमता दाखवायची आहे. तेही अत्यंत अचूकतेने. हे हलके वजनाचे रोबोटिक लँडर आहे. जे नेमून दिलेल्या ठिकाणीच टाकले जाईल. त्याच्या जागी कोणताही बदल होणार नाही. जेणेकरून अचूक सॉफ्ट लँडिंग करता येईल.

स्लिम लँडर बनवण्यामागचा उद्देश मानवाची क्षमता दाखवणे हा आहे. योग्य ठिकाणी उतरण्याची क्षमता विकसित करू शकते. हे विकसित केल्यानंतर, लँडिंगमध्ये यश मिळाल्यास भविष्यात इतर ग्रहांवर सॉफ्ट लँडिंगसाठी अचूक जागा शोधणे आणि तेथे उतरणे सोपे होईल.

या वर्षी आणखी दोन मोहिमा चंद्रावर जाणार आहेत. दोन्हीही अमेरिका पाठवणार आहे. यापैकी एक म्हणजे तो चंद्रावर डिलीवरी करू शकतो. नासाच्या या मोहिमेचे नाव कमर्शियल लूनर पेलोड सर्व्हिसेस (CLPS) आहे. याशिवाय NASA Lunar Trailblazer मिशन पाठवणार आहे.

लुनर ट्रेल ब्लेझर हे एक ऑर्बिटर आहे जे चंद्राभोवती फिरून पृष्ठभागावरील पाणी, त्याचे स्वरूप आणि ते कोठे आहे याची तपासणी करेल. (Beresheet 2) २०२४ मध्ये लॉन्च होत आहे ते इस्रायल पाठवत आहे. यात दोन लँडर आणि एक ऑर्बिटर असेल. ऑर्बिटर हे मदरशिप असेल. लँडर चंद्राच्या दोन वेगवेगळ्या भागात उतरवले जाईल.

VIPER म्हणजेच पोलर एक्सप्लोरेशन रोव्हरची तपासणी करणारे व्होलाटिल्स २०२४ मध्येच अमेरिकेला पाठवले जाईल. ते चंद्राच्या गडद बाजूला आणि दक्षिण ध्रुवावर संसाधने शोधेल. २०२५ मध्ये नासा आर्टेमिस २ लँडर चंद्रावर उतरवेल. ५० वर्षांनंतर प्रथमच मनुष्य चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरणार आहे. आर्टेमिस-१ मोहीम यशस्वी झाली आहे.

२०२४ ते २०२७ दरम्यान चीन आपली चांगई-६, ७ आणि ८ मोहीम पाठवेल. चंद्राच्या पृष्ठभागावर संशोधन करणारी ही रोबोटिक संशोधन केंद्रे असतील.

यानंतर चीन चंद्रावरील आपले स्थानक आणि उपग्रह यांच्यात संपर्क साधण्यासाठी यावर्षी चंद्र संचार आणि नेव्हिगेशन उपग्रह नक्षत्र पाठवणार आहे.

जपान २०२४ मध्ये Hakuto-2 आणि २०२५ मध्ये Hakuto-3 पाठवेल. हे लँडर आणि ऑर्बिटर मिशन देखील असेल.