बॉडी बनते, पण किडनी खराब होते; जास्त प्रोटीन तरुणांसाठी धोकादायक, जाणून घ्या...

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: August 3, 2025 15:51 IST2025-08-03T15:30:07+5:302025-08-03T15:51:05+5:30

डॉक्टरांचे म्हणणे आहे की, जास्त प्रमाणात प्रोटीनचे सेवन केल्याने किडनी खराब होण्याचा धोका आहे.

प्रोटीन शरीरासाठी खूप महत्वाची असतात, पण त्याचे जास्त सेवन तुम्हाला हानी पोहोचवू शकते. प्रोटीन हाडे, त्वचा, स्नायू आणि इतर अवयवांच्याच्या वाढीसाठी मदत करते. एका अर्थाने, ते आपल्या जीवनासाठी एक महत्त्वाची गोष्ट आहे, परंतु आपल्या शरीराला त्याची आवश्यकता आहे, तितकेच प्रोटीन सेवन केले पाहिजे.

प्रोटीन पूरक आहार शरीरात प्रोटीन वाढवण्याचा एक अतिशय प्रभावी आणि सोपा मार्ग प्रदान करतो. गेल्या काही काळापासून भारतात प्रोटीन पूरक आहारांची मागणी खूप वाढली आहे, विशेषतः जिममध्ये जाऊन बॉडी बनवणारे तरुण-तरुणांमध्ये याची प्रचंड क्रेझ आहे.

परंतु आरोग्य तज्ञांचे म्हणणे आहे की, मसल तयार करण्यासाठी जास्त प्रोटीन घेणे आणि सोशल मीडियावर आंधळेपणाने प्रचार करणे आरोग्यासाठी चांगले नाही. जे लोक दररोज हेव्ही वर्कआउट करतात, त्यांनी दररोज प्रति किलोग्राम शरीराच्या वजनासाठी १.८ ग्रॅमपेक्षा जास्त प्रोटीन सेवन करू नये.

बालरोगतज्ज्ञ डॉ. शिवरंजनी संतोष यांनी तरुणांमध्ये जास्त प्रमाणात प्रोटीन सेवनाबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे. डॉ. संतोष यांनी सोशल मीडिया थ्रेडमध्ये सांगितले की, अनेक तरुणांना क्रिएटिनची समस्या आहे. त्यांचे क्रिएटिन १.४१ किंवा १.५ मिलीग्राम प्रति डेसिलीटर होत आहे. यामुळे किडन्या खराब होण्याचा धोका आहे.त

आवश्यकतेपेक्षा खूप जास्त आणि प्रोटीन पावडर सेवन केल्याने हे होऊ शकते. १-३ वर्षांच्या वयापासून शरीराच्या वजनानुसार १.०५ ग्रॅम ते ०.८५ ग्रॅम प्रथिने, म्हणजेच प्रथिनांपासून २० टक्के कॅलरीज घेणे उचित आहे. मुलांनी दररोज २-२.५ ग्रॅम जास्त प्रथिने खावीत.

क्रिएटिनिन हे स्नायूंच्या चयापचयातून तयार होणारा टाकाऊ पदार्थ आहे. क्रिएटिनिनचे १.४१ किंवा १.५ मिलीग्राम प्रति डेसिलीटर पातळी सामान्यपेक्षा जास्त मानली जाते, हे किडनीवर वाढलेल्या दाबाचे लक्षण आहे. यातून कळते की, तुमची किडनी योग्यरित्या काम करत नाही.

मुंबईतील झेन मल्टीस्पेशालिटी हॉस्पिटलमधील वरिष्ठ सल्लागार नेफ्रोलॉजिस्ट डॉ. विश्वनाथ बिल्ला यांच्या मते, क्रिएटिनिनची पातळी वाढणे हे मूत्रपिंडांसाठी चिंताजनक लक्षण असू शकते, विशेषतः जास्त प्रोटीन वापरणाऱ्या तरुणांमध्ये. जर क्रिएटिनिन यापेक्षा जास्त वाढले तर ते नुकसान करू शकते.

डॉ. बिल्ला म्हणाले की, १.२ मिलीग्राम/डीएलची सीरम क्रिएटिनिन पातळी देखील सामान्य मर्यादेपेक्षा जास्त मानली जाते. याचा अर्थ असा की अशा व्यक्तीने आता त्यांच्या मूत्रपिंडांची योग्य तपासणी करावी.

आहारातील बदलांव्यतिरिक्त, तरुणांना आवश्यक हायड्रेशन आणि नियमित किडनी तपासणीबद्दल जागरूक केले पाहिजे. विशेषतः जर ते उच्च प्रथिनेयुक्त आहार घेत असतील किंवा तीव्र शारीरिक हालचाली करत असतील तपासणी गरजेची आहे.

डॉ. प्रसाद म्हणाले की प्रत्येकाने त्यांच्या गरजेनुसार प्रथिने घ्यावीत, शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय असलेल्या लोकांसाठी, दररोज प्रथिनांचे सेवन प्रति किलोग्राम शरीराच्या वजनाच्या १.८ ग्रॅमपेक्षा जास्त नसावे. डाळी, अंडी, दुग्धजन्य पदार्थ, पातळ मांस आणि सुक्या मेव्यांमधून तुम्हाला हे मिळू शकते.