जोपर्यंत सूर्य आणि चंद्र, तोपर्यंत चंद्रयान-३ चंद्रावर राहील; इस्रोची मोठी घोषणा

इस्त्रोचे चंद्रयान ३ यशस्वी झाले आहे.

भारताचे चंद्रयान-३ मोहीम पूर्णपणे यशस्वी झाली आहे. मिशन पूर्ण झाले आहे. विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हरने त्यांचे काम यशस्वीपणे पूर्ण केले आहे. आता ते स्लिपमोडमध्ये आहेत. त्यांना अॅक्टिव्ह करण्याचे प्रयत्न दुसऱ्या रात्रीपर्यंत सुरू राहणार आहेत.

दोघेही अॅक्टिव्ह झाले तर बरे, नाहीतर हरकत नाही. आम्हाला दुःखी होण्याची गरज नाही. गुजरातमधील वेरावळ येथे इस्रोचे प्रमुख डॉ. एस. सोमनाथ यांनी ही माहिती दिली. प्रज्ञान रोव्हर आणि विक्रम लँडरला जे काम देण्यात आले होते ते पूर्ण केले आहे, असंही डॉ. एस. सोमनाथ यांनी सांगितले.

चंद्रयान-३ मोहीम यशस्वी झाली आहे. जर रोव्हर आणि लँडरचे सर्किट खराब झाले नाही तर प्रज्ञान आणि विक्रम पुन्हा अॅक्टिव्हेट होऊ शकतात. पुन्हा सक्रिय होऊ शकते. कारण शिवशक्ती पॉइंट येथील तापमान उणे २०० अंश सेल्सिअसच्या खाली पोहोचले होते. मात्र, जोपर्यंत सूर्य आणि चंद्र राहतील, तोपर्यंत चंद्रयान-3 चंद्रावरच राहणार आहे, असंही ते म्हणाले.

इस्त्रो प्रमुख म्हणाले की, प्रज्ञान-विक्रम जरी अॅक्टिव्ह झाले नाहीत तरी आता कोणतीही अडचण नाही. दोघांनीही आपली काम पूर्ण केली आहेत. विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हरशी संपर्क करण्याचे सर्व प्रयत्न सुरू आहेत. पुढील रात्रीपर्यंत प्रयत्न सुरूच राहतील. मात्र तिथून कोणताही संदेश येत नाही. याचाच अर्थ सिग्नल समजून घेण्याची त्यांची समज आता उरलेली नाही.

XPoSat म्हणजेच X-ray Polarimeter उपग्रह नोव्हेंबर किंवा डिसेंबरमध्ये प्रक्षेपित केला जाईल. हा देशातील पहिला पोलरीमीटर उपग्रह आहे. हे अंतराळातील क्ष-किरण स्त्रोतांचा अभ्यास करेल. ते प्रक्षेपणासाठी तयार आहे. तारीख लवकरच जाहीर केली जाईल. पीएसएलव्ही रॉकेटमधून ते प्रक्षेपित केले जाईल. हे कृष्णविवर, तेजोमेघ आणि पल्सर इत्यादींचा अभ्यास करेल.

याशिवाय हवामान निरीक्षण उपग्रहही प्रक्षेपित करण्यात येणार आहे. याचे नाव INSAT-3DS आहे. यामुळे देशातील हवामानाशी संबंधित माहिती मिळेल. यानंतर SSLV-D3 रॉकेट लाँच केले जाईल. म्हणजे स्मॉल सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल. हे देखील नोव्हेंबर किंवा डिसेंबरमध्ये होईल.

NISAR चे प्रक्षेपण पुढील वर्षी फेब्रुवारीमध्ये शक्य आहे आणि त्यानंतर भारत आणि अमेरिकेची संयुक्त मोहीम सुरू केली जाईल. त्याचे नाव निसार आहे. म्हणजे भारत-अमेरिकेने सिंथेटिक अपर्चर रडार बनवले. निसार यांचे आभार, जगात येणार्‍या कोणत्याही नैसर्गिक आपत्तीचा आधीच अंदाज बांधता येतो. निसार कमी पृथ्वीच्या कक्षेत स्थापित केले जाईल.

निसार दर १२ दिवसांनी संपूर्ण जगाचा नकाशा तयार करेल. पृथ्वीची परिसंस्था, बर्फाचे प्रमाण, झाडे आणि वनस्पती, बायोमास, समुद्र पातळी, भूजल पातळी, नैसर्गिक आपत्ती, भूकंप, त्सुनामी, ज्वालामुखी आणि भूस्खलन इत्यादींचे सतत निरीक्षण करेल.

NISAR L आणि S ड्युअल बँड सिंथेटिक ऍपर्चर रडारने सुसज्ज आहे जे SAR तंत्रज्ञानाचा वापर करून मोठ्या भागात उच्च रिझोल्यूशन डेटा प्रदान करते.

ऑक्टोबरमध्ये गगनयानचे चाचणी वाहन डी1 लाँच करणे हे या वर्षातील सर्वात मोठे मिशन असेल. या मिशनच्या क्रू मॉड्यूलची मानवरहित उड्डाण चाचणी केली जाईल. क्रू मॉड्यूलच्या दोन वेळा मानवरहित उड्डाण चाचणीनंतर भारतीय अंतराळवीरांना गगनयान कॅप्सूलमध्ये अंतराळात पाठवले जाईल.

भारतीय अंतराळवीर भारतात बनवलेले तंत्रज्ञान, कॅप्सूल आणि रॉकेटच्या सहाय्याने अवकाशात प्रवास करतील. अंतराळवीरांना क्रू मॉड्यूलमध्ये ठेवले जाईल आणि एक ते तीन दिवस पृथ्वीपासून सुमारे ४०० किलोमीटर अंतरावर अंतराळात पाठवले जाईल. हे मॉड्यूल पृथ्वीभोवती वर्तुळाकार कक्षेत फिरेल. यानंतर ते ठरलेल्या ठिकाणी समुद्रात उतरेल.