Shravan 2025: पहिल्या श्रावणी सोमवारनिमित्त जाणून घेऊया पांडवकालीन शिवमंदिराची महती!

Shravan 2025: श्री गंगेश्वर महादेव मंदिर हे भारतातील सर्वात प्राचीन मंदिरांपैकी एक मानले जाते. ते ज्या ठिकाणी स्थित आहे तिथला स्थानमहिमा आणि मंदिराचे वैशिष्ट्य जाणून घेऊ. 

भारतात अशी अनेक मंदिरं आहेत ज्यांचा इतिहास शतकानुशतके जुना आहे. काही मंदिरं रामायण काळात तर काही मंदिरं कृष्ण काळात बांधली गेली. भारताची भूमी शतकानुशतके अशा अनेक प्राचीन मंदिरांची साक्षीदार आहे. आजही भारताच्या कानाकोपऱ्यात तुम्हाला प्राचीन देवी-देवतांची अप्रतिम मंदिरे पाहायला मिळतील. या प्राचीन मंदिरांपैकी एक म्हणजे श्री गंगेश्वर महादेव आणि या मंदिराचे 'शिव लिंग'. दरवर्षी लाखो भाविक या शिवलिंगाचे दर्शन घेण्यासाठी आणि मंदिराच्या प्रांगणात पूजा करण्यासाठी येतात. या शिवलिंगाची स्थापना समुद्रकिनाऱ्यावरील खडकांवर केली आहे. समुद्राच्या लाटा दर दोन सेकंदाला शिवलिंगावर अभिषेक घालतात तेव्हा त्याचे सौंदर्य पाहण्यासारखे असते. चला तर मग या लेखाद्वारे श्री गंगेश्वर मंदिर आणि शिवलिंग अधिक जाणून घेऊया-

असे मानले जाते की हे मंदिर सुमारे ५००० वर्षे जुने आहे, आणि या मंदिराचे बांधकाम आणि शिवलिंगाची स्थापना महाभारत काळात पांडवांनी केली होती. या मंदिरात पाच शिवलिंगे आहेत, दर दोन सेकंदाला समुद्राच्या लाटा शिवलिंगावर आदळतात आणि नंतर या लाटा पुन्हा समुद्रात विलीन होतात. या मंदिराच्या सभोवतालचे वातावरण इतके शांत आहे की जेव्हा कोणी या मंदिराच्या प्रांगणात प्रवेश करते तेव्हा त्याला समुद्राच्या लाटांचा आवाज स्पष्टपणे ऐकू येतो.

पौराणिक कथेनुसार हे मंदिर पांडव वनवासात असताना बांधण्यात आले होते. पुढे असे म्हटले जाते की पाच पांडव दररोज येथे भगवान शंकराची पूजा करण्यासाठी येत असत. गंगेश्वर मंदिरात शिवरात्रीचा उत्सव मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. श्रावण महिन्यातही लाखो भाविक शिवाचे दर्शन घेण्यासाठी येतात.

या मंदिरात पाच शिवलिंगे आहेत, म्हणून या मंदिराला 'पंच शिवलिंग' असेही म्हणतात. हे मंदिर 'समुद्रकिनारी मंदिर' म्हणूनही ओळखले जाते. नावाबद्दल, असेही मानले जाते की गंगेश्वर हे भगवान शिवाचे एक नाव आहे जे मातेने गंगा यांना तिच्या केसांनी आलिंगन दिले होते, म्हणून या मंदिराला गंगेश्वर मंदिर असेही म्हटले जाते.

श्री गांगेश्वर मंदिर कुठे आहे?

श्री गंगेश्वर मंदिर भारताच्या गुजरात राज्यातील दीव शहरापासून सुमारे ३ किलोमीटर अंतरावर फडूम गावात आहे. हे मंदिर गुजरातमधील सर्वात जुन्या शिवमंदिरांपैकी एक मानले जाते. हे मंदिर सकाळी ६ ते रात्री ८ वाजेपर्यंत भाविकांसाठी खुले असते. तुम्ही येथे ट्रेन, बस किंवा अगदी वैयक्तिक कारने दर्शनासाठी जाऊ शकता.

या मंदिरात श्री गणेश, भगवान विष्णू आणि लक्ष्मी माता यांच्या मूर्तींसह भगवान शंकराची मूर्ती आहे. हे मंदिर भगवान शिवाची तसेच या देवतांची पूजा करण्यासाठी प्रमुख तीर्थक्षेत्रांपैकी एक मानले जाते. इथल्या अध्यात्मिक वातावरणात भक्त तल्लीन होतात. 

गुजरात मार्गे जर कधी प्रवास करणार असाल तर या मंदिराला भेट द्यायला विसरू नका. अथांग समुद्र आणि पाच शिवलिंगांवर नैसर्गिक रित्या होणारा जलाभिषेक प्रत्यक्ष जाऊन पाहायलाच हवा. 

हर हर महादेव!