...अन्यथा 'इंडिया गेट'वर झाला असता मोठा दहशतवादी हल्ला; बेरोजगार युवक आला मदतीला

इंडिया गेटला केवळ दिल्लीच नाही तर भारताचा अभिमान ओळखलं जातं. 2003 पूर्वी इंडिया गेटवर कोणतीही सुरक्षा नव्हती. तेथे ना पोलिस कर्मचारी होते ना सैन्य दल. लोक आरामात इंडिया गेटवर जाऊ शकत, त्यांच्या हातांनी स्पर्श करु शकत. पण 23 फेब्रुवारी 2003 रोजी सर्व काही बदलले आणि अचानक सैन्य दलाचे जवान तेथे तैनात झाले आजतागायत तिथे सैन्याचे जवान 24 तास तैनात असतात.

2002 मध्ये काश्मीरमध्ये ठार झालेल्या दहशतवाद्याच्या डायरीच्या आधारे, दिल्ली पोलिसांचे स्पेशल सेल अनेक दिवसांपासून एक ईमेल आयडी तपासत होते, त्यावर विचित्र संदेश येत होते, त्या ईमेलवरून मेसेजेसही पाठवले जात होते. तथापि, त्या संदेशावरून काहीच माहिती मिळत नव्हती. दिल्लीच्या वेगवेगळ्या भागात सायबर कॅफेमधून ईमेल देखील पाठविले जात असल्याने ईमेल पाठवणाऱ्याचा शोध घेणं कठीण होतं. पण तरीही दिल्ली पोलिसांचे विशेष सेल त्या ईमेल आयडीवर लक्ष ठेवून होते. तत्कालीन एसीपी प्रमोद कुशवाह यांच्या नेतृत्वात हा तपास सुरु होता.

13 फेब्रुवारी 2003 रोजी नेहा नावाने ईमेल आयडीला संदेश आला. या संदेशामुळे दिल्ली पोलिसांच्या चिंतेत भर टाकली. या संदेशात फुटबॉल आणि सामन्यांचा उल्लेख होता. येथे दिल्ली पोलिसांनी हे समजण्यास फारसा वेळ घेतला नाही की फुटबॉलचा अर्थ बॉम्ब असू शकतो आणि सामना म्हणजे स्फोट, दहशतवादी हल्ला. मात्र, हा स्फोट कधी व कोठे होईल याबद्दल त्या संदेशात काहीही सांगण्यात आले नाही. दरम्यान, 18 फेब्रुवारी रोजी, वेगळ्या ईमेल आयडीवरून दुसरा संदेश ईमेल आयडीवर आला, ज्यामध्ये एक कोड लिहिलेला होता. एसीपी प्रमोद कुशवाह यांच्या स्पेशल सेलच्या टीमने तो कोड डीकोड करण्यास सुरवात केली.

स्पेशल सेलच्या पथकाने रात्रंदिवस एक काम केले, तरीही ती गुप्त कोड डीकोड करण्यात अपयशी ठरली. यावेळी बर्‍याच क्रिप्टोलोटोलॉजिस्ट कडूनही मदत घेतली गेली होती, परंतु हा कोड डीकोड करण्यात ते अयशस्वी झाले. क्रिप्टोलॉजिस्ट म्हणजे इंटेलिजेंस कोडचे डीकोडिंग करणारे तज्ञ. कोड डिकोड होत नसल्याने स्पेशल सेलची टीम अस्वस्थ झाली होती, तसेच एसीपी प्रमोद कुशवाह, ज्यांच्या नेतृत्वात हे अभियान केले जात होते. तेदेखील चिंतेत होते.

दरम्यान, 19 फेब्रुवारीला कुशवाह यांना भेटण्यासाठी त्यांच्या कार्यालयात शाळेतला मित्र आला. त्याचे नाव विवेक ठाकूर होते. तो बेरोजगार होता, प्रमोद कुशवाह चिंतेत असल्याने विवेकने त्यांना कारण विचारलं तेव्हा त्या कोडबद्दल विवेकला समजले. विवेक तो कोड डीकोड करण्यात मग्न झाला. प्रचंड कष्टानंतर अखेरीस तो गुप्तचर कोड डीकोड करण्यात त्याला यश आलं.

त्या कोडमध्ये 'इंडिया गेट' वर झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याचा उल्लेख करण्यात आला होता, 25 फेब्रुवारी 2003 तारीख निश्चित करण्यात आली होती. डीकोड योग्य असल्याची पुष्टी झाल्यावर याची माहिती गृह मंत्रालयाला देण्यात आली. 22 फेब्रुवारी रोजी रात्री उशिरा तत्कालीन गृहमंत्री लालकृष्ण अडवाणी यांच्या निवासस्थानी तातडीची बैठक बोलावली गेली, देशाच्या गुप्तचर यंत्रणांचे प्रमुख, गृह सचिव आणि दिल्ली पोलिस (विशेष सेल) सह पोलिस आयुक्त नीरज कुमार यांचा समावेश आहे. नीरज कुमार यांनी बैठकीच्या सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत आणि विशेषत: त्या कोडबद्दल सविस्तर माहिती दिली. त्यानंतर, सरकारने असा निर्णय घेतला, जो कधीही झाला नव्हता.

23 फेब्रुवारी 2003 रोजी पहाटे मोठ्या संख्येने सैन्य तैनात करण्यात आले होते. याशिवाय लष्कराच्या टॅंकसुद्धा तिथे उपस्थित होते. लोकांनी इंडिया गेटजवळ असे दृश्य कधीच पाहिले नव्हते, ते पाहून ते चकित झाले, कारण बर्‍याचदा लोक सकाळी गेटवर किंवा इंडिया गेटजवळ जॉगिंगसाठी येत असत. मात्र यावेळी लोकांना इंडिया गेटजवळ जाण्यास बंदी घातली होती.

या घटनेचा उल्लेख नीरजकुमार यांनी आपल्या 'खाकी फाइल्स: इनसाइड स्टोरीज ऑफ पोलीस इन्वेस्टिगेशन' या पुस्तकात केला आहे. शेवटी 18 फेब्रुवारी रोजी त्या संशयास्पद ईमेल आयडीवर शेवटचा मेल आला होता. यानंतर, मेल बंद झाले. यावरून असा अंदाज लावला गेला की सैन्य तैनात केल्यामुळे दहशतवाद्यांनी इंडिया गेटवर हल्ला करण्याचा आपला हेतू बदलला. या संपूर्ण षडयंत्रमागे लष्कर-ए-तोयबा या अतिरेकी संघटनेचा सर्वोच्च कमांडर आणि मुंबई हल्ल्याचा मुख्य सूत्रधार, दहशतवादी झाकीउर रहमान लखवी होता. या कोडला दा लखवी कोड नावाने ओळखलं जातं.