Whale Evolution: समुद्रात आढळणारा व्हेल मासा कधीकाळी राहायचा जमिनीवर, संशोधनातून समोर आली माहिती

Whale Evolution: जीवाश्मांच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, तीनवेळा व्हेल माशाची उत्क्रांती झाली. यादरम्यान, जमिनीवर राहणारा व्हेल हळुहळू समुद्रात राहू लागला.

Whale Evolution: आपल्या जीवशास्त्रज्ञांसाठी जीवाश्मांचा अभ्यास खूप महत्त्वाचा आहे. या अभ्यासातून जीवांच्या उत्क्रांतीचा शोध घेण्यास मोठी मदत मिळते. सस्तन प्राण्यांच्या उत्क्रांतीबद्दल बरीच माहिती आधीच गोळा केली गेली आहे, परंतु शास्त्रज्ञ व्हेल आणि त्यांच्या विविध प्रजातींबद्दल जास्त शोधू शकले नाहीत. आता एका नवीन अभ्यासात व्हेल माशाच्या इतिहासाविषयी नवीन आणि महत्त्वाची माहिती मिळाली आहे. शास्त्रज्ञांना मिळालेल्या माहितीनुसार, समुद्रात आढळणारा व्हेल मासा कधीकाळी जमिनीवर राहायचा.

आतापर्यंत शास्त्रज्ञांना हे माहित नव्हते की व्हेल विविध प्रजातींमध्ये कसे उत्क्रांत झाले. पण या मोठ्या आणि महत्त्वाच्या अभ्यासात संशोधकांनी व्हेलच्या तीन प्रमुख उत्क्रांती कालखंडांची माहिती गोळा केली आहे. इतकेच नाही तर या काळात व्हेलचा विकास खूप वेगाने झाल्याची माहिती मिळाली आहे.

'द टेम्प सेटेशियन कॉर्नियल इव्होल्यूशन' नावाच्या या अभ्यासाचे निकाल करंट बायोलॉजी जर्नलमध्ये प्रकाशित झाले आहेत. यामध्ये, संशोधकांनी सुमारे 113 नामशेष झालेल्या आणि 88 जिवंत प्रजातींच्या कवटीच्या 3D स्कॅनमधून व्हेलचे परीक्षण केले आणि व्हेलच्या उत्क्रांतीच्या संपूर्ण 55 कोटी वर्षांची माहिती काढली.

स्मिथसोनियन्स येथील नॅशनल म्युझियम ऑफ नॅचरल हिस्ट्रीचे अभ्यास लेखक डॉ. एलेन कोम्ब्स यांनी सांगितले की, त्यांच्या टीमने पृथ्वीवर सापडलेल्या व्हेलचा सर्वात महागडा क्रॅनियल डेटासेट मिळवला आहे. या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, व्हेलच्या उत्क्रांतीमध्ये तीन प्रमुख कालखंड आले, ज्यात त्यांची उत्क्रांती खूप वेगवान होती.

यातील पहिला काळ 4.78 ते 42 कोटी वर्षांपूर्वी आला, जेव्हा आर्किओसेटस नावाची प्राचीन व्हेल त्याच्या पहिल्या उत्क्रांतीच्या काळात जमिनीवरून पाण्यात गेली. या उत्क्रांतीदरम्यान, प्रजातींच्या कवटीच्या आकारात बदल झाले, जे कदाचित पाण्यातील स्पर्धेच्या अभावामुळे झाले असावे.

डॉ. कोम्ब्स यांच्या मते, व्हेलची पुरातन प्रजाती 8 कोटी वर्षांत पृथ्वीवरील सस्तन प्राण्यापासून पूर्णपणे जलचर जीवात उत्क्रांत झाली होती. हा एक अतिशय वेगवान विकास आहे. पाण्यात गेल्यावरही या प्रजातींमध्ये त्यांच्या पृथ्वीच्या पूर्वजांसारखी अनेक वैशिष्ट्ये होती.

दुसऱ्या उत्क्रांतीच्या काळात व्हेलचे दोन प्रमुख गट एकमेकांपासून वेगळे झाले. हे विचलन दातदार व्हेल, बॅलीन व्हेल, ओडोन्टोसेटी आणि मिस्टिसेटी व्हेलमध्ये दिसून आले. संशोधकांना असे आढळून आले की ओडोन्टोसेटी प्रजातीच्या व्हेलच्या कवटीत चेहरा आणि नाकात अनेक आणि मोठे बदल झाले.

तिसर्‍या आणि शेवटच्या काळात ब्लू व्हेल सारख्या प्रजातींमध्ये वैशिष्ट्यपूर्ण क्रॅनियल विकास दिसून आला. याच काळात दात असलेल्या व्हेलने वैविध्य आणले आणि त्यांची प्रतिध्वनी क्षमता सुधारली. शिकार शोधण्याची गरज दूर केली आणि ते समुद्रात खोलवर जाऊ शकले. या प्रजाती सध्या समुद्रात आढळलात.