माझ्या देशात शांतता नाही... म्हणत या व्यक्तीने नोबेल शांतता पुरस्कार स्वीकारण्यास दिला होता नकार

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: October 10, 2025 17:45 IST2025-10-10T17:22:22+5:302025-10-10T17:45:10+5:30

मानवतेसाठी विशेष कामगिरी केल्यानंतर नोबेल पुरस्कार मिळविण्याचे अनेकांचे स्वप्न असते, पण एक व्यक्ती अशी होती ज्याने नोबेल शांतता पुरस्कार स्वीकारण्यास नकार दिला.

बऱ्याच प्रयत्नानंतरही शांततेचा नोबेल पुरस्कार न मिळाल्याने अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोना ट्रम्प यांचे स्वप्न भंगले. शुक्रवारी नॉर्वेची राजधानी ओस्लो येथे हा पुरस्कार व्हेनेझुएलाच्या मारिया यांना देण्यात येईल अशी घोषणा करण्यात आली.

पण शांतता पुरस्कार मिळवण्याचे स्वप्न पाहणारे ट्रम्प हे एकमेव नाहीत; याआधी अनेक प्रसिद्ध व्यक्तींना या पुरस्कारासाठी नामांकन देण्यात आले आहे, परंतु एक व्यक्ती अशी होती ज्याने नोबेल शांतता पुरस्कार स्वीकारण्यास नकार दिला.

व्हिएतनामी राजकारणी, क्रांतिकारी आणि राजनयिक ले ड्यूक थो यांनी नोबेल पुरस्कार स्विकारला नव्हता. १९७३ मध्ये त्यांना नोबेल शांतता पुरस्काराचे मानकरी म्हणून घोषित करण्यात आले. नोबेल पुरस्कारांच्या इतिहासात ले डुक हे एकमेव व्यक्ती आहेत ज्यांनी पुरस्कार स्वीकारण्यास नकार दिला.

१९७३ मध्ये, नॉर्वेजियन नोबेल समितीने व्हिएतनाम युद्ध संपवण्याच्या प्रयत्नांसाठी व्हिएतनामी राजकारणी ले ड्यूक थो आणि अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री हेन्री किसिंजर यांना हा पुरस्कार देण्याची घोषणा केली. ले ​​डक थो यांनी काही कारणांमुळे हा पुरस्कार नाकारला.

ले ड्यूक यांनी नोबेल समितीला पाठवलेल्या टेलिग्राममध्ये, जर पॅरिस शांतता करारांचा पूर्णपणे आदर केला गेला आणि दक्षिण व्हिएतनाममध्ये शांतता प्रस्थापित झाली तरच पुरस्कार स्वीकारण्याचा विचार करतील, कारण करारांच्या अटींचे उल्लंघन झाले आहे, असं म्हटलं होतं.

अमेरिका आणि दक्षिण व्हिएतनाम यांच्यातील सततचा संघर्ष व शत्रुत्व अजूनही कायम असल्याने, शांततेसाठी पुरस्कार स्वीकारणे शक्य होणार नाही, असं ले ड्यूक यांनी जाहीर केले. ले ड्यूक थो यांना महासत्तांशी लढण्याचा व्यापक अनुभव होता. त्यांनी १९६९ ते १९७३ दरम्यान हेन्री किसिंजर यांच्यासोबत व्हिएतनाममध्ये युद्धबंदीची वाटाघाटी केली.

तरुणपणीच ते कम्युनिस्ट बनले आणि फ्रेंच वसाहतवादी अधिकाऱ्यांनी त्यांना अनेक वर्षे तुरुंगवास भोगायला लावला. दुसऱ्या महायुद्धात जपानने व्हिएतनामवर ताबा मिळवला तेव्हा ते कम्युनिस्ट पक्षाच्या नेतृत्वापर्यंत पोहोचले. १९४५ मध्ये जपानच्या पराभवानंतर हो ची मिन्ह यांनी व्हिएतनामला स्वतंत्र घोषित केले, परंतु फ्रेंच परतले आणि ले ड्यूक थो फ्रान्सच्या विरोधात गेले.

फ्रान्सच्या पराभवानंतर व्हिएतनामचे विभाजन झाले. अमेरिकेने दक्षिण व्हिएतनाममधील एका सरकारला पाठिंबा दिला ज्याला उत्तरेकडील कम्युनिस्ट अमेरिकेच्या हातातील बाहुल्या मानत होते. १९६८ नंतर जेव्हा अमेरिकेने वाटाघाटी करण्याचा निर्णय घेतला तेव्हा ले ड्यूक थो यांना उत्तर व्हिएतनामचे मुख्य वाटाघाटीकार म्हणून नियुक्त केले गेले.

जेव्हा किसिंजरच्या आदेशानुसार ख्रिसमसच्या वेळी हनोईवर बॉम्बहल्ला करण्यात आला तेव्हा ले ड्यूक थो यांनी युद्धबंदीला मान्यता दिली १९७३ च्या हिवाळ्यात जेव्हा त्यांना किसिंजरसोबत शांतता पुरस्कार मिळाला तेव्हा त्यांनी युद्धबंदीचे उल्लंघन केल्याच्या कारणावरून तो स्वीकारण्यास नकार दिला होता.