1 / 7'फ्लाइंग शेम' ही संकल्पना स्वीडिश भाषेतील 'फ्लाइंग स्केम' वरून उदयाला आली आहे. विमान प्रवासामुळे होणारे अधिकचे कार्बन उत्सर्जन पर्यावरणाच्या हिताचे नसल्यामुळे अशा प्रवासाबद्दल अपराधी वाटणे म्हणजे 'फ्लाइंग शेम' होय.2 / 7२०१७ मध्ये स्वीडनमध्येच या संकल्पनेचा उदय झाला. स्वीडिश गायक स्टाफन लिंडबर्ग याने विमान प्रवासातून होणारे कार्बन उत्सर्जन टाळण्यासाठी कॉन्सर्ट्सच्या निमित्ताने करावा लागणारा विमान प्रवास टाळण्याचा निर्णय घेतला. लिंडबर्गने इतरांनाही शक्य असेल तेव्हा विमान प्रवास टाळून पर्यावरण संवर्धनासाठी आपला हातभार लावण्याचं आवाहन केलं आणि ही चळवळ जोर धरू लागली.3 / 7पुढे ग्रेटा थनबर्ग आणि तिचे आई-वडीलही या चळवळीचे पुरस्कर्ते झाले. ग्रेटाने हवामान बदलाच्या विषयात आवाज उठवण्यास सुरुवात केली आणि स्वतः रेल्वेने युरोपभर प्रवास केला, ते बघून अनेकांनी विमान प्रवासाचा नव्याने विचार करण्यास सुरुवात केली. या सगळ्या घडामोडी प्रामुख्याने युरोपमध्ये सुरू झाल्या, रुजल्या आणि मग जगभर या विचाराचा प्रसार सुरू झाला.4 / 7विमान प्रवासामुळे हरितगृह वायूंचं उत्सर्जन मोठ्या प्रमाणावर होतं. हे उत्सर्जन ग्लोबल वॉर्मिंग आणि हवामान बदलांमागील एक प्रमुख कारण आहे. एक व्यक्ती आंतरराष्ट्रीय एक विमानप्रवास करते तेव्हा त्यातून शेकडो किलो कार्बन डायऑक्साईडचं उत्सर्जन होतं. 5 / 7हे टाळण्यासाठी आवश्यक ती जनजागृती करून अधिकाधिक लोकांना विमान प्रवास टाळण्यासाठी प्रवृत्त करण्याचं काम 'फ्लाइंग शेम' ही चळवळ करते.6 / 7विमान प्रवासामुळे होणारं कार्बन उत्सर्जन टाळण्यासाठी शक्य तिथे विमानाऐवजी रेल्वे किंवा बससारखे पर्याय वापरणे, कारपुलिंग किंवा वाहन शेअर करून प्रवास करणे, प्रवास न करता व्हर्चुअल भेटी आणि संवादाला प्राधान्य देणे असे मार्ग या चळवळीकडून सुचविण्यात आले आहेत. 7 / 7याव्यतिरिक्त विमान प्रवास अटळ असेल तर कार्बन ऑफसेट प्रोग्राममध्ये सहभागी व्हा, असं ही चळवळ सुचवते. सततचा परदेश प्रवास टाळण्यासाठी एकदा गेल्यानंतर काम पूर्ण होईपर्यंत तिथेच वास्तव्य करा, असं आवाहनही ही चळवळ करते.