२ वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना कफ सिरप देऊ नका, केंद्राचा सल्ला; राजस्थान, मध्य प्रदेशात ११ बालकांचा मृत्यू

मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्ये कफ सिरपच्या सेवनानंतर झालेल्या मृत्यूमुळे सरकारने महत्त्वाचे पाऊल उचललं आहे.

Cough Syrup Deaths: मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्ये बंदी घातलेल्या कफ सिरप प्यायल्यामुळे झालेल्या बालकांच्या मृत्यूनंतर, केंद्र सरकारने पावले उचलण्यास सुरुवात केली आहे. मुलांच्या मृत्यूंबद्दल केंद्र सरकारने गंभीर चिंता व्यक्त केली आहे. मुलांच्या मृत्यूचे कारण कफ सिरपशी जोडले जात होते. या प्रकरणाची सखोल चौकशी करण्यासाठी केंद्र आणि राज्य संस्थांनी संयुक्तपणे एक मोठी चौकशी केली आहे. दुसरीकडे, कफ सिरपच्या सेवनामुळे होणाऱ्या मृत्यूंनंतर, आरोग्य सेवा महासंचालनालयाने सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना मुलांमध्ये कफ सिरपच्या वापराबद्दल एक सल्ला जारी केला आहे.

मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्ये खोकला आणि सर्दी औषधांमुळे मुलांचा मृच्यू होत असल्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. आतापर्यंत दोन्ही राज्यांमध्ये ११ मुलांचा मृत्यू झाला आहे आणि हे मृत्यू कफ सिरपमुळे झाल्याचे सांगितले जात आहे. मध्य प्रदेशातील छिंदवाडा येथे सर्वाधिक मृत्यूची नोंद झाली आहे. खोकल्याच्या सिरपचे प्यायल्यानंतर छिंदवाडा जिल्ह्यात गेल्या २० दिवसांत मूत्रपिंड निकामी झाल्यामुळे नऊ मुलांचा मृत्यू झाला आहे. यापैकी बहुतेक मुलांचा मृत्यू नागपूरमधील खाजगी रुग्णालयात झाला आहे. राजस्थानमध्ये दोन मुलांचा मृत्यू झाला आहे आणि अनेकांवर रुग्णालयात उपचार सुरू आहेत.

दोन्ही राज्यांमधील सुरुवातीच्या तपासात कफ सिरप हे कारण असल्याचे निदर्शनास आले आहे. या घटनेनंतर, ड्रग कंट्रोलर ऑफ ड्रग्जने तात्काळ सिरपचा वापर बंदी घातली आणि पुढील चाचणीसाठी ते प्रयोगशाळेत पाठवले. डॉक्टरांना रुग्णांना हे सिरप लिहून देऊ नये असा सल्लाही देण्यात आला आहे. दुसरीकडे केंद्र सरकारने महत्त्वाचा सल्ला जारी केला. दोन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना खोकला आणि सर्दीसाठीचे सिरप देऊ नये असे केंद्र सरकारने म्हटलं आहे. आरोग्य सेवा महासंचालनालयाने बालरोग रुग्णांमध्ये कफ सिरपच्या योग्य वापराबद्दल हा सल्ला जारी केला आहे.

मुलांमध्ये खोकल्याची बहुतेक प्रकरणे ही स्वतःहून बरी होणारी आजार असतात जी औषधांशिवाय बरी होतात. उपचारांमध्ये हायड्रेशन, विश्रांती आणि चांगली काळजी ही पहिली पायरी असली पाहिजे. "दोन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना खोकला आणि सर्दी औषधे देऊ नयेत. साधारणपणे पाच वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांसाठी त्यांची शिफारस केली जात नाही. कोणत्याही औषधाच्या वापरासह काळजीपूर्वक क्लिनिकल मूल्यांकन, बारकाईने देखरेख आणि योग्य डोसचे काटेकोर पालन, किमान प्रभावी कालावधी आणि अनेक औषधांच्या संयोजनांचे टाळणे आवश्यक आहे. शिवाय, लोकांना निर्धारित औषधांच्या पालनाबद्दल शिक्षित केले जाऊ शकते, असं आरोग्य सेवा महासंचालनालयाने म्हटलं आहे.

दरम्यान, या कफ सिरपच्या नमुन्यांमध्ये मूत्रपिंडाला हानी पोहोचवणारे कोणतेही विष आढळले नाही, असे केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने शुक्रवारी सांगितले. मुलांच्या मृत्यूच्या अहवालानंतर, राष्ट्रीय रोग नियंत्रण केंद्र, राष्ट्रीय विषाणू विज्ञान संस्था, केंद्रीय औषध मानक नियंत्रण संघटना आणि इतर संस्थांनी मध्य प्रदेशातील छिंदवाडा येथून कफ सिरपचे नमुने गोळा केले. मात्र तपासणीत कोणत्याही नमुन्यांमध्ये डायथिलीन ग्लायकोल किंवा इथिलीन ग्लायकोल नव्हते. या तीन दूषित घटकांच्या  पुष्टी करण्यासाठी राज्य अधिकाऱ्यांनी नमुन्यांची चाचणी देखील केली.

आरोग्य मंत्रालयाचा सल्ला

मुलांसाठी खोकल्याच्या सिरपचा वापर मर्यादित करा.

दोन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना सर्दी आणि खोकल्याचे औषध देऊ नका.

पाच वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना सामान्यतः औषध देऊ नका.

पाच वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना औषध देण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

डॉक्टरांनी सिरप लिहून देण्याऐवजी औषधांशिवाय आरामदायी उपायांचा सल्ला द्यावा.

मुलांना पुरेसे द्रवपदार्थ, योग्य काळजी आणि स्टीम इनहेलेशन आणि कोमट पाणी मिळेल याची खात्री करा.

मुलांमध्ये खोकल्याची बहुतेक प्रकरणे ही स्वतःहून मर्यादित होणारी आजार असतात जी औषधांशिवाय बरी होतात.