'कोविड 19' च्या अर्थापासून ते कोरोना विषाणू दूर ठेवण्याच्या उपायांपर्यंत... सांगताहेत तज्ज्ञ डॉक्टर
By ऑनलाइन लोकमत | Published: March 25, 2020 08:28 PM2020-03-25T20:28:27+5:302020-03-26T00:28:41+5:30
काेराेनाच्या उगमापासून ते घ्यावयाच्या काळजीबाबतची सर्व माहिती वाचा तज्ञ डाॅक्टरांकडून
'कोविड 19' च्या अर्थापासून ते कोरोना विषाणू दूर ठेवण्याच्या उपायांपर्यंत... सांगताहेत तज्ज्ञ डॉक्टर
Next काेराेनाचा प्रसार माेठ्याप्रमाणावर भारतात हाेत असल्याने चिंतेचे वातावरण निर्माण झाले आहे. या राेगाबाबत अनेक शंका आणि प्रश्न आहेत. याच प्रश्नांची उत्तरे दिली आहेत हिलिंग हॅण्ड क्लिनिकचे काेलॅट्रल सर्जन डाॅ. अश्विन पाेरवाल यांनी.
प्र. कोविड १९ म्हणजे काय आणि असे का म्हटले जाते?
उ. कोविड -१९ हा कोरोना विषाणू रोग आहे आणि पहिल्या संक्रमित व्यक्तीची डिसेंबर २०१९ मध्ये पॉझिटिव्ह चाचणी झाली ; म्हणून त्याला COVID-19 असे म्हणतात.
प्र. हा विषाणू किती गंभीर आहे? सामान्य लक्षणे कोणती आहेत?
उ. सामान्य लक्षणे सर्दी खोकला लक्षणांसह नक्कल करतात, त्याचबरोबर ताप सहजपणे कमी होत नाही, कोरडा खोकला, डोकेदुखी, थकवा आणि स्नायूंच्या वेदनांसह श्वास लागणे हे लक्षणे आढळतात. शिंका येणे, नाक वाहणे, घसा खवखवणे हे इतके सामान्य नाही. मळमळ, उलट्या आणि अतिसार यासारखी लक्षणे अल्प प्रमाणात आढळतात. चीनमधील सुरुवातीच्या काही प्रकरणांमध्ये छाती मध्ये घट्टपणा आणि धडधडणे यासारख्या केवळ हृदयविकाराची लक्षणे दिसली. हे प्रामुख्याने रोगप्रतिकारक यंत्रणेवर हल्ला करते आणि म्हणूनच, काहींमध्ये हा रोग न्यूमोनिया, बहु-अवयव निकामी होऊन मृत्यूपर्यंत देखील जाउ शकतो. खोकताना, शिंकताना संक्रमित व्यक्ती सारखीच श्वास घेताना श्वसनाच्या थेंबांद्वारे संसर्ग एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीपर्यंत पसरतो; हैंडशेक किंवा अगदी त्या संसर्गग्रस्त वस्तूंना स्पर्श करणे जसे की डोरकनॉब्ज, नळ इ.
प्र. तर एखाद्याला या कोविड -१९ संसर्ग झाल्याचे कसे कळेल?
उ. सतत ताप, कोरडा खोकला ही लक्षणे आहेत जी सुरुवातीला आपल्याला संक्रमित असल्याचे सूचित करतात. कोविड -१९ विषाणूचा उष्मायन कालावधी किंवा इन्क्यूबेशन पीरियड २ ते १४ दिवसांचा आहे; व जेव्हा एखाद्या व्यक्तीस विषाणूची लागण होते तेव्हा लक्षणे दिसन्यास विलंब होउ शकतो. तर कधी एखाद्यास उष्मायन कालावधी मध्ये लक्षण उद्भवू शकते.
प्र. या जागतिक संकटाची अशी परिस्थिती यापूर्वी आली आहे का?
उ. होय, सर्वत्र (साथीचा रोग) सर्व देशभर (किंवा खंडभर) असलेला आढळून आला आहे. त्यातील सर्वात प्रमुख घटना म्हणजे: ब्लॅक डेथ. १३४७ मध्ये युरोपमध्ये झालेल्या दुर्घटनेत सुमारे २०० दशलक्षांचा मृत्यू झाले हाेते. १६६५ मध्ये लंडनचा ग्रेट प्लेग, १८८० मध्ये कोलेरामुळे १.५ दशलक्ष लोक ठार झाले हाेते. १९८० मध्ये एचआयव्ही एड्स, २०१० मध्ये स्वाइन फ्लू (साथीचा रोग). साथीच्या आजाराने जवळजवळ २ लाख लोकांचा बळी घेतला आहे.
प्र. या (साथीच्या रोगाचा) आजारपणाची विविध अवस्था काय आहेत?
उ. जेसन यानोविट्झ यांनी कोविड -१९ च्या व्यापक टप्प्यावर प्रकाश टाकला आहे. एकूण ६ अवस्था आहेत.
पहिला टप्पा: कोविड -१९ विषाणू अस्तित्वात आहे आणि आपल्या देशात प्रथम प्रकरणे दिसू लागतात.
दुसरा टप्पा: प्रकरणांची संख्या लक्षणीय वाढू लागते. एक रेड-झोन घोषित केला आहे आणि एक किंवा दोन शहरे अलग ठेवली आहेत जिथे त्या प्रदेशात बरेच लोक संक्रमित असतात.
तिसरा टप्पा: रुग्णांची संख्या त्वरेने वाढते, एका दिवसात जवळजवळ दुप्पट रुग्ण समाेर येतात. मृत्यूही जास्त हाेतात. शाळा, महाविद्यालये, विद्यापीठे, कामाची ठिकाणे बंद होतात. बार,रेस्टॉरंट्स आणि कामाची ठिकाणे चालू राहतात. काही संक्रमित रूग्ण रूग्णालयातून पळून जाऊन मूळ गावी परत जातात.
चाैथा टप्पा : ही स्टेज महत्तवाची आहे. यात रुग्णांची संख्या झपाट्याने वाढते तसेच मृत्यू वाढत जातात. राष्ट्रीय आणीबाणी जाहीर करावी लागते. काेराेनाने प्रभावित झालेल्या रुग्णांसाठी बेड तयार केले जातात. यात अनेकदा पुरेसे डाॅक्टक आणि परिचारिका नसतात. यातील पुढची पायरी म्हणजे रुग्णालयातील कर्मचाऱ्यांना रुग्णांशी संपर्क साधताना काेराेनाची लागण हाेण्याचा धाेका असताे. तसेच त्यांच्याकडून त्यांच्या कुटुंबियांना याची लागण हाेऊ शकते. अशावेळी पुरेशी संसाधने उपलब्ध हाेत नाहीत. ही स्टेज म्हणजे एक संघटित प्रणाली काेसळण्याची सुरुवात असते. देशाच्या अर्थव्यवस्थेला याचे माेठे परिणाम हाेतात.
पाचवा टप्पा : या टप्प्यात नागरिकांना याेग्य कारण नसल्यास घराबाहेर पडण्याची परवानगी नाकारली जाते. लाेक सर्वत्र मास्क आणि ग्लाेज घातलेले दिसून येतात.
सहावा टप्पा : यात जीवनावश्यक वस्तूंची दुकाने वगळता सर्वकाही बंद केले जाते.संपूर्ण देशात लाॅकडाऊन केला जाताे. नागरिक बाहेर पडले तर त्यांच्याकडे सर्व चाैकशी केली जाते. तसेच ते कुठे चालले आहेत याची देखील माहिती घेतली जाते. वैध कारण नसेल तर पाेलीस नागरिकांना दंड करतात. दुर्दैवाने इटलीला तिसऱ्या ते सहाव्या टप्प्यापर्यंत जाण्यासाठी अवघे 5 दिवस लागले.
प्र. हा उद्रेक नियंत्रित करण्यासाठी भारताने कोणती उपाययोजना केली?
उ. भारताची सध्याची स्थिती ही सुदैवाने दुसऱ्या टप्प्यातील आहे. साेशल डिस्टनसिंग युराेपीय देशांनी खूप पूर्वी सुरु केले. इटलीने हाेम क्वारंटाईनचा कालावधी वाढवला आहे. भारताने सुरवातीला दक्षिण पूर्वी आशियाई देशांमधून येणाऱ्या सर्व प्रवाशांचे स्क्रिनिंग सुरु केले. त्यानंतर सर्व देशांमधून भारतातील विविध आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर येणाऱ्या प्रवाशांचे स्क्रिनिंग करण्यास सुरवात केली. वुहान, चीन आणि इतर चिनी विमानतळांवरुव भारतीयांना बाहेर काढण्यासाठी एअर इंडिया आणि भारतीय वायुसेनेने बचाव मोहीम राबवली. त्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र माेदी यांनी 22 मार्च राेजी जनता कर्फ्यु पाळण्याचे आवाहन केले हाेते. खाजगी क्षेत्रातील कार्यलयांना अर्ध्या क्षमतेवर काम करण्यास सांगितले. 22 मार्च नंतर सर्व परदेशी विमान उड्डाणे रद्द करण्यात आली. सध्या सर्व देश लाॅकडाऊन करण्यात आला आहे. कोविड -१९ विषयी भारतातील माहितीसाठी भारताची आधीकृत वेबसाइट आहे http://covidout.in/
प्र. संसर्ग होण्यापासून स्वत: ला कसे रोखू शकता?
उ. साेशल डिस्टनसिंग पाळल्यास काेराेना हाेण्याची शक्यता कमी असते. कामाच्या ठिकाणी किंवा इतर ठिकाणी विशिष्ट अंतर ठेवून बसायला हवे. बाेलताना चार ते सहा फुटांचे अंतर ठेवायला हवे. ज्येष्ठ नागरिक आणि लहान मुलांची विशेष काळजी घ्यावी. साबणाने किेंवा हॅन्ड सॅनिटायझरने हात स्वच्छ करायला हवेत. चेहऱ्याला स्पर्श करणे टाळावे. आपल्या शरीरात विषाणूचा प्रवेश हाेण्यापासून राेखण्यासाठी हे मूलभूत उपाय आहेत.
प्र. कोणता विशेष आहार घ्यावा?
उ. या राेगाचा सामना करण्यासाठी राेगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे गरजेचे असते. त्यामुळे व्हिटॅमिन सी असलेल्या फळांचे सेवन करणे गरजेचे असते. म्हणजेच संत्री, माेसंबी, आवळा, लिंबू यांचे सेवन करावे. ठराविक वेळाने गरम किंवा काेमट पाणी प्यायल्याने घसा स्वच्छ हाेताे. त्यामुळे श्वसनामार्गाद्वारे हाेणारे संक्रमन राेखले जाऊ शकते. सलग ३दिवस, दररोज एकदा व्हिटॅमिन डी 3 टॅब्लेटचे सेवन केल्यास एका महिन्यासाठी रोग प्रतिकारशक्ती वाढेल. त्याचबरोबर कर्क्यूमिनच्या गोळ्या, म्हणजेच हळदीचा अर्क देखील प्रतिकारशक्ती वाढविण्यात प्रचंड मदत करताे.