जगभर: डोनाल्ड ट्रम्प याची 'दादागिरी', अमेरिकेत भारतीय प्राध्यापकांनाही ‘बंदी’!

ट्रम्प यांनी अख्ख्या जगावरच दादागिरी आणि ‘हम करे सो कायदा’ सुरू केल्यानंतर अमेरिकेत शिक्षणासाठी येणाऱ्या विद्यार्थ्यांवरही मोठी बंधनं लादली.

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अख्ख्या जगावरच दादागिरी आणि ‘हम करे सो कायदा’ सुरू केल्यानंतर अमेरिकेत शिक्षणासाठी येणाऱ्या विद्यार्थ्यांवरही मोठी बंधनं लादली. ‘अमेरिका फर्स्ट’ म्हणत जगभरातील विद्यार्थ्यांसाठी त्यांनी अमेरिकेची दारं शक्य होईल तेवढी बंद करण्याचा प्रयत्न केला. त्यामुळे यंदा हजारो परदेशी विद्यार्थ्यांचं शिक्षणासाठी अमेरिकेत जाण्याचं स्वप्न भंगलं.

ही बाब केवळ विद्यार्थ्यांपुरतीच मर्यादित नाही, दरवर्षी जगभरातील तज्ज्ञ प्रोफेसर अमेरिकन विद्यापीठांत विद्यार्थ्यांना शिकवण्यासाठी जातात, त्यांचेही दरवाजे ट्रम्प यांनी बंद केले आहेत. त्यामुळे यंदा गेल्या वर्षांच्या तुलनेत भारतातून केवळ ४५ टक्के प्रोफेसरच अमेरिकेत जाऊ शकले आहेत. 

यावर्षी केवळ ३८० भारतीय प्रोफेसरांना अमेरिकेत नोकऱ्या मिळाल्या. गेल्या वर्षी हीच संख्या सातशेपेक्षा जास्त होती. परदेशी प्रोफेसरांच्या बाबतीतही हीच परिस्थिती आहे. यंदा संपूर्ण जगातून केवळ २५०० प्राध्यापकांची अमेरिकन विद्यापीठांत नियुक्ती होऊ शकली. 

गेल्या वर्षी बायडेन यांच्या काळात हीच संख्या दुपटीपेक्षाही अधिक होती. विद्यार्थ्यांबरोबरच प्राध्यापकांनाही अमेरिकेची प्रवेशद्वारे अमेरिकेने बंद केल्यामुळे संपूर्ण जगात नाराजी आहे. विशेष म्हणजे खुद्द अमेरिकन विद्यार्थ्यांनीही याबाबत नाराजी आणि संताप व्यक्त केला आहे; कारण भारतासह जगभरातील तज्ज्ञ ‘फॅकल्टी’ज अमेरिकन विद्यापीठांत शिकवत असल्यानं अमेरिकेच्या विद्यार्थ्यांनाही त्याचा खूप मोठा फायदा होत होता; पण आता सगळ्याच विद्यार्थ्यांना या निर्णयाचा फटका बसणार आहे. 

सन २०२३ मध्ये अमेरिकन विद्यापीठांत जगभरातील जवळपास सव्वादहा लाख विद्यार्थ्यांनी प्रवेश घेतला होता. त्यात भारतीय विद्यार्थ्यांची संख्या सुमारे ३,३२,००० इतकी होती.  २०२४मध्ये अमेरिकेत आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांची संख्या सुमारे १५,८०,००० इतकी होती.  त्यात भारतीय विद्यार्थ्यांचा वाटा तब्बल ४,२०,००० इतका होता. म्हणजेच दर चार विदेशी विद्यार्थ्यांमागे एक विद्यार्थी भारतीय होता. 

ट्रम्प यांनी आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांसाठी अमेरिकेची दारं ओढून घेतल्यानं यंदा ही संख्या बरीच घटली. यंदा केवळ दोन लाख ३१ हजार भारतीय विद्यार्थीच अमेरिकेत शिक्षणासाठी जाऊ शकले. याची तीन मुख्य कारणं म्हणजे ट्रम्प यांनी वटारलेले डोळे. त्यामुळे अमेरिकन विद्यापीठांनीही परदेशी विद्यार्थ्यांच्या प्रवेशासाठी आखडता घेतलेला आपला हात आणि अमेरिकन दूतावासानं परदेशी विद्यार्थ्यांसाठी कडक केलेले व्हिसाचे नियम. 

अमेरिकेच्या अनेक विद्यापीठांनी तर यंदा परदेशी विद्यार्थ्यांना आधी दिलेल्या ॲडमिशन ऑफर्सही नंतर मागे घेतल्या. त्यामुळे अनेक विद्यार्थ्यांच्या स्वप्नांवर पाणी फेरलं गेलं. 

हीच बाब परदेशी फॅकल्टीबाबतही. यंदा अमेरिकेनं ‘डीइआय’ प्रोजेक्टअंतर्गत परदेशी प्राध्यापकांसाठी असलेला कोटाच बंद करून टाकला. या कोट्याअंतर्गत दरवर्षी भारतीय आणि परदेशी प्राध्यापकांना अमेरिकन विद्यापीठांत जॉब मिळत होता; पण आता हा कोटा बंद झाल्यामुळे अमेरिकन प्राध्यापकांचा विद्यापीठांतील प्रवेश मात्र अधिक सोपा झाला आहे. त्यामुळे तिथे श्वेतवर्णीय प्राध्यापकांची संख्या वाढली आहे. अर्थात हा बदल अमेरिकन जनता आणि विद्यार्थ्यांच्या मात्र पचनी पडलेला नाही.