लक्ष्मीपूजन २०२५ रहस्य: अलक्ष्मी दारिद्र्याची देवी का? लक्ष्मीपूजनाला तिची पूजा का करतात?

Laxmi Pujan 2025: श्रीसुक्तातही ज्या अलक्ष्मीचे वर्णन केले आहे, ती नेमकी आहे कशी आणि तिचे वास्तव्य कुठे असते व तिची पुजा का केली जाते, ते जाणून घ्या.

दिवाळीत(Diwali 2025) लक्ष्मी पूजेचा दिवस महत्त्वाचा! यंदा २१ ऑक्टोबर रोजी लक्ष्मी पूजन(Laxmi Pujan 2025)आहे. लक्ष्मी चंचल असते असे म्हणतात, ती आपल्या घरी स्थिर राहावी, म्हणून अश्विन अमावास्येला धन, समृद्धी आणि ऐश्वर्याची देवी माता लक्ष्मीची पूजा केली जाते, हे सर्वांना माहीत आहे. मात्र, याच पूजेत अनेक ठिकाणी अप्रत्यक्षपणे किंवा प्रतिकात्मकरित्या लक्ष्मीची मोठी बहीण म्हणून ओळखली जाणारी 'अलक्ष्मी' हिची देखील पूजा केली जाते. या दोन्ही देवींच्या पूजनामागील रहस्य काय आहे, अलक्ष्मी कोण आहे आणि स्थिर समृद्धीसाठी हा विधी का महत्त्वाचा आहे, हे जाणून घेऊया.

Laxmi Pujan 2025 Puja Vidhi: लक्ष्मीपूजन कसे करावे? पहा साहित्याची यादी, शुभ मुहूर्त, पूजा विधी आणि आरती

१. अलक्ष्मी कोण आहे? (Who is Alaxmi?)

पौराणिक कथेनुसार, अलक्ष्मी ही माता लक्ष्मीची मोठी बहीण मानली जाते. 'अलक्ष्मी' या शब्दाचा अर्थ 'जी लक्ष्मी नाही' असा होतो किंवा जी वाईट अथवा वाम मार्गाने, अनैतिक मार्गाने येते तिला अलक्ष्मी म्हटले जाते. 

ती कुठे असते?: तर अलक्ष्मी ही दारिद्र्य, दुःख, अशुभता, वाईट शक्ती आणि वाममार्गाचे प्रतीक मानली जाते. तिचे स्वरूप वृद्ध, कुरूप आणि अशुभ मानले जाते. अलक्ष्मीचा वास जिथे असतो तिथे घाण, कलह, भांडण आणि आळस आढळतो.

समुद्र मंथन कथा: काही कथांनुसार, समुद्र मंथनातून लक्ष्मी प्रकट होण्यापूर्वी अलक्ष्मी प्रकट झाली होती, म्हणून ती मोठी मानली जाते. परंतु, तिच्या नकारात्मक स्वरूपाने, कोणीही तिला पत्नी म्हणून स्वीकारण्यास तयार नव्हते. अखेरीस, दारिद्र्य, अशुभ आणि घाणेरड्या ठिकाणी निवास करण्याचा तिने वर मागितला.

२. लक्ष्मी पूजनाला अलक्ष्मीची पूजा का करतात?

लक्ष्मी पूजनाच्या वेळी अलक्ष्मीची पूजा करण्यामागे एक खोल प्रतीकात्मक आणि वास्तूशास्त्रीय महत्त्व दडलेले आहे:

दारिद्र्याचे उच्चाटन: अलक्ष्मी दारिद्र्य आणि अशुभतेची देवी असल्याने, लक्ष्मी पूजनापूर्वी किंवा पूजनाच्या वेळी तिची पूजा करून तिला शांत केले जाते आणि घरातून बाहेर जाण्याची प्रार्थना केली जाते. याचा अर्थ घरातून अशुभता, आळस आणि नकारात्मकता दूर करणे होय.

Laxmi Pujan 2025: स्थिर लक्ष्मी हवी? लक्ष्मीपूजन करताना झाडू आणि खडे मीठाने करा 'हा' खास उपाय!

स्थिर लक्ष्मीसाठी: अलक्ष्मीला निरोप दिल्याशिवाय माता लक्ष्मी घरात दीर्घकाळ वास करत नाही, अशी श्रद्धा आहे. कारण, अलक्ष्मी गेल्यावरच लक्ष्मीला घरात येण्यासाठी शुद्ध आणि सकारात्मक जागा मिळते.

झाडू आणि खडे मीठ: याच कारणामुळे, लक्ष्मी पूजनाच्या आदल्या दिवशी किंवा त्याच दिवशी नवीन झाडू (झाडू हे अलक्ष्मीचे प्रतीक) खरेदी करून त्याची पूजा केली जाते. तसेच, खडे मीठ (जे नकारात्मक ऊर्जा शोषून घेते) देखील खरेदी केले जाते, जेणेकरून अलक्ष्मीचा वास करणाऱ्या नकारात्मक शक्ती दूर व्हाव्यात.

३. अलक्ष्मीला निरोप देण्याचा विधी:

स्वच्छता: दिवाळीच्या आधी संपूर्ण घराची स्वच्छता केली जाते, हे अलक्ष्मीला (घाणीला) दूर करण्याचे प्रतीक आहे.

झाडूची पूजा: नवीन झाडू विकत घेतला जातो, ज्यावर कुंकू लावून त्याची पूजा केली जाते. हा झाडू नंतर घराच्या एका कोपऱ्यात लपवून ठेवला जातो, जेणेकरून घरात समृद्धी टिकून राहील आणि अलक्ष्मी पुन्हा येऊ नये.

वार्षिक भविष्य २०२५-२६: महालक्ष्मी कृपेने पुढील वर्षभर कोणत्या राशींना धन, यश आणि भाग्याची साथ?

मीठाचा वापर: रात्री लक्ष्मीपूजन झाल्यावर, एका भांड्यात खडे मीठ घेऊन ते घरातील वेगवेगळ्या कोपऱ्यात ठेवले जाते. हे मीठ घरातून नकारात्मक ऊर्जा शोषून घेते आणि अलक्ष्मीला घरातून बाहेर काढण्यास मदत करते.

दीपांचे महत्त्व: अंधार (अशुभता/अलक्ष्मीचे प्रतीक) दूर करण्यासाठी आणि प्रकाश (लक्ष्मीचे प्रतीक) घरात आणण्यासाठी सर्वत्र दिवे लावले जातात.

४. लक्ष्मी आणि अलक्ष्मीमधील मुख्य फरक

माता लक्ष्मी (सकारात्मक)	अलक्ष्मी (नकारात्मक)
प्रतीक    धन, संपत्ती, समृद्धी, सौंदर्य, भाग्य, शुद्धता	दारिद्र्य, दुःख, अशुभता, घाण, आळस
निवास    शुद्ध, स्वच्छ आणि शांत घर, जिथे प्रेम आहे.	घाणेरडी जागा, कलह आणि भांडणे असलेले घर.
उद्देश    पूजा करून आकर्षण करणे.	पूजा करून शांत करणे आणि निरोप देणे.

लक्ष्मीपूजन हा केवळ धनप्राप्तीचा सण नाही, तर तो शुद्धी, सकारात्मकता आणि प्रकाशाचा सण आहे. अलक्ष्मीची पूजा किंवा तिला निरोप देण्याचा विधी म्हणजे आपल्या जीवनातील दारिद्र्य, आळस आणि नकारात्मकतेचा त्याग करून, स्थिर धन आणि समृद्धी (माता लक्ष्मी) घरात येण्यासाठी मार्ग मोकळा करणे होय.