India Rocket Launch: भारतासाठी अभिमानाची गोष्ट! ISRO च्या सर्वात लहान SSLV रॉकेटचं यशस्वी प्रक्षेपण
By ऑनलाइन लोकमत | Published: February 10, 2023 10:01 AM2023-02-10T10:01:53+5:302023-02-10T10:21:24+5:30
'स्मॉल सॅटेलाइट लॉन्च व्हेइकल' नावाचे रॉकेट केले लॉन्च
India Rocket Launch: इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO) ने 10 फेब्रुवारी 2023 रोजी सकाळी 9.18 वाजता त्यांचे सर्वात लहान रॉकेट SSLV यशस्वीरित्या प्रक्षेपित केले. त्याचे नाव स्मॉल सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल (SSLV) आहे. यामध्ये पृथ्वी निरीक्षण उपग्रह EOS-07 पाठवला जात आहे. याचे वजन 156.3 किलोग्रॅम आहे.
अमेरिकेचा 10.2 किलो वजनाचा जॅनस-1 उपग्रहही त्यात जाणार आहे. याशिवाय भारतीय अंतराळ कंपनी SpaceKids ची AzaadiSAT-2 जात आहे. त्याचे वजन सुमारे 8.7 किलो आहे. देशातील ग्रामीण भागातून आलेल्या ७५० मुलींनी 'आझादीसॅट' तयार केला आहे. यामध्ये SpaceKidz च्या शास्त्रज्ञांनी त्यांना मदत केली आहे.
यापूर्वी गेल्या वर्षी 7 ऑगस्ट रोजी या रॉकेटमधून दोन उपग्रह सोडण्यात आले होते. हे EOS-02 आणि AzaadiSAT होते. पण शेवटच्या टप्प्यात एक्सलेरोमीटरमध्ये बिघाड झाल्याने दोघेही चुकीच्या कक्षेत पोहोचले होते. मात्र यावेळी पहिल्यांदाच या रॉकेटचे प्रक्षेपण यशस्वी झाले.
सोमनाथ यांनी सांगितले होते की, अवघ्या दोन सेकंदांच्या त्रुटीमुळे रॉकेटने 356 किमीच्या वर्तुळाकार कक्षेऐवजी 356x76 किमीच्या लंबवर्तुळाकार कक्षेत सोबत नेले होते.
लहान उपग्रह प्रक्षेपित करण्यासाठी SSLV चा वापर केला जातो. हे लहान-लिफ्ट लॉन्च व्हेईकल आहे. याद्वारे पृथ्वीच्या खालच्या कक्षेतील 500 किलोग्रॅमपर्यंतचे उपग्रह खालच्या कक्षेत म्हणजेच 500 किमीच्या खाली पाठवले जाऊ शकतात.
याशिवाय, 300 किलो वजनाचे उपग्रह सूर्याच्या समकालिक कक्षेत पाठवले जाऊ शकतात. या कक्षाची उंची 500 किमी पेक्षा जास्त आहे.
SSLV ची लांबी 34 मीटर आहे. त्याचा व्यास 2 मीटर आहे. SSLV चे वजन 120 टन आहे. SSLV 500 किमी पर्यंत 10 ते 500 किलो वजनाचे पेलोड देऊ शकते. एसएसएलव्ही अवघ्या ७२ तासांत तयार होते.
सध्या श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्राच्या प्रक्षेपण पॅडवरून SSLV प्रक्षेपित करण्यात आले आहे. या रॉकेटच्या प्रक्षेपणासाठी स्वतंत्र स्मॉल सॅटेलाइट लॉन्च कॉम्प्लेक्स (SSLC) बांधले जात आहे. तामिळनाडूतील कुलशेखरपट्टणम येथे नवीन अंतराळ बंदर बांधले जात आहे. त्यानंतर तेथून SSLV लाँच केले जाईल.
भारताला SSLV ची गरज होती कारण लहान उपग्रह प्रक्षेपित करण्यासाठी PSLV तयार होण्याची वाट पहावी लागली होती. ते महागही असायचे. ते एकत्र करून मोठमोठे उपग्रह पाठवावे लागले. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर छोटे उपग्रह मोठ्या प्रमाणात येत आहेत. त्यांच्या लॉन्चिंगची बाजारपेठ वाढत आहे. म्हणूनच इस्रोने हे रॉकेट बनवले आहे. एसएसएलव्ही रॉकेटच्या एका युनिटची किंमत ३० कोटी रुपये आहे. तर PSLV रॉकेटची किंमत सुमारे 130 ते 200 कोटी इतकी आहे.