शहरं
Join us  
Trending Stories
1
"मी मांसाहार खाल्लेलं माझ्या पांडुरंगाला चालतं, तुम्हाला काय प्रॉब्लेम..?"; सुप्रिया सुळेंच्या विधानानं नवा वाद
2
वन नेशन, वन इलेक्शन...! भाजपानं रणनीतीत केला बदल; विरोधकांना शह देण्यासाठी नवा 'मेगा प्लॅन'
3
अमेरिकन नागरिकांना १३० कोटींना गंडा घातला, ईडीने बनावट कॉल सेंटरचा पर्दाफाश केला; ८ आलिशान कार जप्त
4
सुरतमधून आणलं अन् मुंबईत हत्या; ट्रेनच्या टॉयलेटमध्ये सापडलेल्या पाच वर्षाच्या मुलाला मावशीच्या मुलानेच...
5
रोनाल्डोनं रचला नवा इतिहास! अशी कामगिरी करणारा फुटबॉल जगतातील ठरला पहिला खेळाडू
6
लग्नस्थळ पाहायला गेलेल्या पित्यासह दोघांचा बुडून मृत्यू; पिंपळनेरजवळ अपघात, कार कॅनॉलमध्ये उलटली
7
Video: थैलीत नवजात बाळाचा मृतदेह; बाप जिल्हाधिकाऱ्यांसमोर ढसा ढसा रडला; म्हणाला, 'डॉक्टरांनी...'
8
"बंद दाराआड जे घडलं ते...." श्रेयस अय्यरसंदर्भात एबी डिव्हिलियर्सनं मांडलं रोखठोक मत
9
भोग भोगावे लागतील, शेतकऱ्यांनी नुकसानीची सवय करून घ्यावी; भाजपा नेते पाशा पटेलांचा अजब सल्ला
10
पतीने केली मृत्यूची भविष्यवाणी, पत्नीनं खरी करून दाखवली; साडीच्या पदरानं गळा दाबून मारलं, मग...
11
नोटांचा ढीग, 12 कोटी कॅश, किलोमध्ये सोनं-चांदी, मर्सिडीज कार अन्...! ईडीच्या छाप्यात सापडलं घबाड; काँग्रेसच्या आमदाराला अटक
12
आधी बेदम मारहाण केली, मग बेशुद्ध पडल्यानंतर जिवंत जाळली; निक्कीच्या मृत्यूनंतर बहिणीचा आक्रोश
13
'माझ्याकडे मरण्याशिवाय काही पर्याय नाहीये'; उत्तराखंडच्या माजी मुख्यमंत्र्याच्या भाच्याचा व्हिडीओ व्हायरल
14
Duleep Trophy : सिराज-KL राहुलला संघात घ्या! BCCI नं जोर लावला; पण सिलेक्टर्संचा साफ नकार, कारण...
15
Tech: फोनमध्ये कॉल आणि डायलर सेटिंग अचानक बदलण्यामागे नेमके काय कारण? बदल शक्य आहे का?
16
काळजी घ्या! मार्केटमध्ये नवीन स्कॅम आला, व्हॉट्सअ‍ॅपवर लग्नपत्रिका पाठवून बँक खाते रिकामे करतात
17
Viral Video: भटक्या कुत्र्यांना खायला दिलं म्हणून महिलेला भररस्त्यात मारहाण; एका व्यक्तीला अटक
18
वर्धा: पत्नी माधुरीची हत्या करून घराशेजारच्या खड्ड्यात पुरला मृतदेह, पण, सुभाषची एक चुक अन् पोलिसांनी ठोकल्या बेड्या
19
इथं हिटमॅन रोहित लॅम्बोर्गिनीतून फिरतोय; तिकडं क्रिकेटच्या पंढरीत किंग कोहली प्रॅक्टिसमध्ये मग्न
20
पोस्ट ऑफिसचा मोठा निर्णय, अमेरिकेत जाणाऱ्या पार्सलवर बंदी! फक्त 'या' गोष्टींना सूट मिळणार

‘भगर’ने दिला रोजगार

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Updated: May 27, 2018 13:09 IST

चकल्या, लाडू, पापडसह खाद्यपदार्थांची निर्मिती

रमाकांत पाटील / आॅनलाइन लोकमतनंदुरबार, दि. २७ - सातपुड्यातील डोंगराळ भागात असलेल्या चढउताराच्या, हलक्या व पाण्याची पुरेशी व्यवस्था नसलेल्या जमिनीत पारंपरिक भगर हे पीक तेथील आदिवासी घेतात. अर्थातच या पिकाला पर्वतीय पीक म्हणून ओळखले जाते. त्या भागातील आदिवासी भादी, बंटी, मोर या नावाने ओळखतात. जवळपास प्रत्येक कुटुंब आपल्याकडे असलेल्या थोड्याफार जमिनीत हे पीक हमखासपणे घेतात.सातपुडा नैसर्गिक भगरची भुरळसातपुड्यातील पारंपरिक पीक म्हणून ओळखले जाणारे ‘भगर’ या धान्याने कात टाकून नव्या रूपात पदार्पण केले असून हे धान्य आता तेथील आदिवासींचे उत्पन्नाचे साधन होऊ लागले आहे. भगर काढणीच्या व्यवसायानेही अनेक महिलांना आधार दिला आहे.वर्षातून साधारणत: दोनवेळादेखील हे पीक घेतले जाते. मात्र हे ते या भागातील आदिवासींनी स्वत:च्या स्वयंपाकगृहापर्यंतच मर्यादित ठेवले होते. अनेक आदिवासी कुटुंबांकडे या पिकाचे उत्पन्न अधिक आल्यास त्याचे ते कणगीत साठवण करून ठेवतात.कृषी विज्ञान केंद्र व महिला आर्थिक विकास महामंडळ या संस्थांनी सातपुड्यातील पारंपरिक भगर या पिकाचा अभ्यास करून हेच पीक आदिवासींचे उत्पन्नाचे साधन व महिलांना रोजगाराचे साधन बनवून देण्यासाठी गेल्या काही वर्षांपासून प्रयत्न सुरू केले आहेत. त्या प्रयत्नांना यशही मिळू लागले असून सातपुड्यातील हेच भगर आता बाहेरील लोकांना ‘नैसर्गिक भगर’ म्हणून भुरळ घालत आहे. नव्हे तर भगरपासून चकल्या, लाडू, पापड, शेवया व इतर खाद्यपदार्थही बनविले जात आहेत.महिला आर्थिक विकास महामंडळाने यासंदर्भातील १५ गावांसाठी एक प्रकल्पही तयार केला असून त्यात जवळपास ८५ बचत गट कार्यान्वित आहेत. या बचत गटांतील ९०० महिला या उपक्रमात सहभागी झाल्या आहेत. या १५ गावात जवळपास ३२५ एकर क्षेत्रात भगरचे पीक घेतले जात असून भगर काढणीसाठी स्वतंत्र कारखाना महिलांनीच सुरू केला आहे.परिसरातील ९०० महिला भगरचे उत्पादन घेत असून त्या भगरच्या काढणीसाठी कारखाना कार्यान्वित आहे. याठिकाणी महिन्याला पाच ते १० क्विंटल भगर काढणी केली जाते. याबाबत मदुराई (तामिळनाडू) येथे उपपदार्थ बनविण्याचे प्रशिक्षण घेऊन ते बनविण्यास सुरुवात केली असून यातून महिलांना रोजगार उपलब्ध झाला आहे.- रमिला वळवी, राणीकाजल लोकसंचलित साधन केंद्र, मोलगीया भागातील आदिवासी पूर्वी पारंपरिक पद्धतीने भगरची लागवड करीत होते. त्यांना मार्गदर्शन करून त्यात आधुनिकता आणल्याने उत्पन्न वाढले आहे. शिवाय भगर तयार करण्यासाठी लागणारे श्रम कमी करून पक्की भगर निर्मितीसाठी होणाऱ्या तुटीतही घट करण्यात आली आहे. त्यामुळे भगर हे आता आदिवासींचे उदरनिर्वाहाचे साधनही बनत आहे.-राजेंद्र दहातोंडे, समन्वयक, कृषी विज्ञान केंद्र, कोळदे

टॅग्स :FarmerशेतकरीJalgaonजळगाव