वर्षाला ७ हजार गर्भवती छत्रपती संभाजीनगरच्या घाटी रुग्णालयात ‘रेफर’; ४० टक्के अत्यवस्थ

घाटी रुग्णालयातील प्रसूतिशास्त्र विभागात दररोज सरासरी ६० ते ७० प्रसूती होतात. वार्षिक प्रसूतीची संख्या १७ ते २० हजारांदरम्यान असते.

छत्रपती संभाजीनगर : घाटी रुग्णालय मराठवाड्यातील गोरगरीब रुग्णांसाठी आधारवड ठरत आहे. नैसर्गिक प्रसूती म्हटले तर घाटीच, असे म्हटले जाते. दरवर्षी सुमारे ७ हजार गरोदर महिलांना प्रसूतीसाठी सरळ घाटीत ‘रेफर’ केले जात आहे. धक्कादायक म्हणजे यातील ४० टक्के गरोदर महिला अत्यवस्थ घाटीत येतात. आईची पर्वा, बाळाची काळजी न करता ग्रामीण भागासह अन्य जिल्ह्यांतील महिलांना सरळ घाटीत ‘रेफर’ करणे सुरू आहे.

घाटी रुग्णालय हे ‘टर्शरी केअर सेंटर’ म्हणून कार्यरत आहे. घाटीतील प्रसूतिशास्त्र विभागात दररोज सरासरी ६० ते ७० प्रसूती होतात. वार्षिक प्रसूतीची संख्या १७ ते २० हजारांदरम्यान असते. मराठवाडा व लगतच्या भागातील जिल्हा रुग्णालये, ग्रामीण रुग्णालये, प्राथमिक आरोग्य केंद्र, इतर खासगी रुग्णालयांमधून अनेक गर्भवती येथे पाठवल्या जातात. अनेकदा शेजारच्या राज्यांतील महिलाही येतात.

घाटीत गरोदर महिलांच्या ‘रेफर’ची स्थिती
- दररोज सुमारे २० ते ३० रेफर
- महिन्याला ६०० रेफर
- वर्षाला सुमारे ७,२०० रेफर
- यापैकी ४० ते ५० टक्के माता अत्यवस्थ दाखल होतात. त्यांना रक्तस्त्राव, फिट, उच्च रक्तदाब, हृदयविकार, फुप्फुस विकार, जंतुसंसर्ग अशा जीवघेण्या समस्यांनी ग्रासलेले असते.

घाटीतील प्रसूतींची स्थिती
वर्ष- नैसर्गिक प्रसूती- सिझेरिअन प्रसूती
२०२४ - १२,१५९-५२७७
२०२३- १४,९७७-४४७४

रेफर टाळणे शक्य; पण..
घाटीत रेफर होणाऱ्या बऱ्याच महिलांची प्राथमिक व उपजिल्हा रुग्णालयांमध्येच प्रसूती होऊ शकते. परंतु, योग्य प्रशिक्षणाचा अभाव, भीतीमुळे, सुविधा नसल्यामुळे त्यांना ‘घाटीतच उपचार शक्य आहेत’ असे सांगून पाठवले जाते. परिणामी, घाटीवरचा ताण वाढतो आणि खरोखरच अत्यवस्थ असलेल्या रुग्णांच्या उपचारात अडथळा येतो.
- डाॅ. श्रीनिवास गडप्पा, स्त्रीरोग व प्रसूतिशास्त्र विभागप्रमुख, घाटी

आरोग्य संस्थांचे बळकटीकरण
आरोग्य विभागातर्गत असलेल्या संस्थांचे बळकटीकरण केले जात आहे. प्राथमिक आरोग्य केंद्रातही प्रसूती होते. स्पेशालिस्ट डाॅक्टर घेतले जात आहेत. ४०० खाटांचे महिला रुग्णालय सुरू झाल्यानंतर घाटीवरील भार कमी होईल.
- डाॅ. कांचन वानेरे, आरोग्य उपसंचालक

अत्यवस्थ व उशिरा रुग्णालयात आल्यास....
- उशिरा आलेल्या गरोदर महिलांच्या जिवाला धोका अधिक
- बाळाच्या जिवाला धोका
- रक्तस्त्राव, फिटवर तत्काळ उपचाराची गरज
- आयसीयू खाटांची कमतरता
- रक्तपेढीत पुरेसा रक्तसाठा नसणे
- वाॅर्डांमध्ये रुग्णसंख्या अधिक आणि जागा अपुरी