शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : शरद पवारांना मोठा दिलासा! 'ट्रम्पेट' चिन्हाचं 'तुतारी' हे मराठी भाषांतर रद्द, निवडणूक आयोगाचा निर्णय
2
Maharashtra Election: "आम्ही फोडणार नाही, पण करेक्ट कार्यक्रम करणार"; सतेज पाटलांचा इशारा
3
देवेंद्र फडणवीसांची स्पष्टोक्ती, मनसे महायुतीत येण्याचा सध्यातरी ‘स्कोप’ नाही
4
कसब्यात हिंदू महासंघाचा मनसे उमेदवाराला पाठिंबा; मतदारसंघात मतांचं गणित बदलणार?
5
जगभरात दिवाळी मोठ्या उत्साहात साजरी, न्यूयॉर्कमधील एम्पायर स्टेट बिल्डिंग दिव्यांनी उजळून निघाली
6
सरवणकरांचं कौतुक, राज ठाकरे, बाळा नांदगावकरांवर टीका; ठाकरे गटाचे उमेदवार काय म्हणाले?
7
भाजपचे सर्वात ज्येष्ठ कार्यकर्ते भुलाई भाई यांचे निधन; वयाच्या 111 व्या वर्षी घेतला अखेरचा श्वास
8
मराठीसाठी लढणाऱ्या पक्षाचे ६ नगरसेवक चोरताना महाराष्ट्रद्रोह नव्हता का?; मनसेचा थेट सवाल
9
मेगा लिलावाआधी प्रीतीच्या PBKS नं केली १०० कोटींपेक्षा अधिक बचत; कुणाच्या पर्समध्ये किती पैसा?
10
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'मनोज जरांगेंच्या रुपात भारताला गांधी, आंबेडकर, मौलाना आझाम मिळतील';सज्जाम नोमानी काय म्हणाले?
11
'आम्ही त्यांच्याविरोधात प्रचार करू', नवाब मलिकांच्या उमेदवारीवर आशिष शेलार स्पष्ट बोलले...
12
"विश्वासाने जबाबदारी, सत्ता दिली, पण त्यांच्याकडून दुर्दैवाने गैरफायदा घेतला गेला"
13
तिरुपती बालाजी मंदिरातील सर्व कर्मचारी हिंदू असावेत, नवनियुक्त TTD अध्यक्षांचे मोठे विधान
14
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : शिराळा विधानसभेतील अपक्ष अर्ज मागे घेणार का? भाजपा नेते सम्राट महाडिक म्हणाले, ;माघारीचा निर्णय कार्यकर्त्यांशी..."
15
IPL मधील ४ कॅप्टन ज्यांना फ्रँचायझी संघानं दिला 'नारळ'
16
नव्या परिवर्तनाकडे चला..! मनोज जरांगे पाटलांचं मुस्लीम-मराठा-दलित समाजाला आवाहन
17
शरद पवार, काँग्रेसने उद्धव ठाकरेंना फसवले; बावनकुळेंनी करून दिली युतीच्या जागावाटपाची आठवण
18
समृद्धी महामार्गावर भीषण अपघात, कार समोरील वाहनाला धडकली; तीन जण जागीच ठार, तीन जखमी
19
IPL Retention List : अखेर घोषणा झाली! अनेकजण लिलावात; कोणी कोणाला केलं रिटेन? वाचा यादी, विराट मालामाल

जागतिक वनसंपदा दिन! अतिशय तुच्छ समजली जाणारी बुरशी खरंतर निसर्गासाठी उपयुक्त

By ऑनलाइन लोकमत | Published: March 21, 2023 9:45 AM

बुरशा तुच्छ नव्हेत; त्या तर वनांच्या संरक्षक, जनजागृती नसल्याने दुर्लक्षित

श्रीकिशन काळे

पुणे : अतिशय तुच्छ समजली जाणारी बुरशी ही खरंतर निसर्गासाठी उपयुक्त असते. परंतु, तिच्याविषयी जनजागृती नसल्यामुळे ती दुर्लक्षित राहिली आहे. या बुरशीविषयी लोकांमध्ये योग्य माहिती पोहोचावी म्हणून खास निसर्गसूत्र अभियानातंर्गत बुरशीवर पुस्तिका तयार केली आहे. त्यामध्ये बुरशीचे नाव, ती खाता येते का ? ती औषधी गुणधर्मयुक्त आहे का ? अशी माहिती असणार आहे. वनांमध्ये जो बहर येतो, त्यासाठी बुरशी कारणीभूत असते. समृद्ध वनांसाठी बुरशी आवश्यक आहे.

बुरशीचे बीजाणू छत्र्यांमधून बाहेर पडतात. काही प्रजातीच्या बुरशीचा भाग आपण खातो. पण बुरशी अनेक प्रकारची असते. भिंतींवर पडलेले काळे डाग, पानांवरचा पांढरा थर, सडलेल्या फळावरचा हिरवट पापुद्रा आणि सूक्ष्मदर्शकाखाली दिसणारे अनेक जीवाणू हे बुरशीचेच असतात. पृष्ठभागाच्या खाली बुरशी जाळी सारखी पसरलेली असते. त्याचे पातळ धागे सूक्ष्म असतात. वरती विविध बुरशी दिसतात. पण यातील अनेक जमिनीखाली एकमेकांशी जोडलेल्या असतात.

बायोस्फिअर्सचे संस्थापक अध्यक्ष डॉ. सचिन पुणेकर यांनी निसर्गसूत्र हे अभियान हाती घेतले आहे. त्यांना या अभियानात सहायक म्हणून निवेदिता जोशी व शैलेश सराफ काम करत आहेत. निसर्गसूत्र अंतर्गत सह्याद्रीमधील ताम्हिणी घाटातील बुरशांवर पुस्तिका केली आहे. त्यामध्ये ६४ बुरशींचे चित्र, नावे आहेत. त्यानंतर रायरेश्वर, महाबळेश्वर, भीमाशंकर या ठिकाणची जैवविविधता समोर आणण्यात येईल.

डॉ. पुणेकर म्हणाले, निसर्गसूत्र या अभियानाची सुरुवात उद्या जागतिक वन दिनानिमित्त करत आहोत. पहिले ताम्हिणी भाग घेतला आहे. त्यानंतर दख्खन पठार व इतर भाग घेऊ. ताम्हिणीवर आम्ही गेली १७ महिने काम केले. त्यानंतर तेथील संस्कृती, आदिवासी लोकं, देवराई, वनस्पती, पक्षी आदींची माहिती संकलित केली. त्याची माहिती निसर्ग सूत्र या संकेतस्थळावर उद्यापासून उपलब्ध असेल.

बुरशा या वनांना रिसायकल, वनस्पतींचे पुनर्निर्माण, लाकडाचे विघटन, मातीला समृध्द करतात. मातीमधील जीवसृष्टीला अन्न द्रव्य पुरवतात. वन म्हणजे केवळ झाडं नव्हेत. त्यात सर्व जैविक घटक येतात. त्यांचे महत्त्व खूप आहे. बुरशीमुळे वने समृध्द होतात. बुरशा सुक्ष्म असल्या तरी त्यांचे काम मोठे आहे. काही बुरशा पानांवर, पालापाचोळा, खोडावर, पाण्यात, मातीत, झाडांवर जगतात. एडोफायटी फंजा या बुरशा तर वनस्पतीच्या पेशींमध्ये राहतात. दगडफुलमध्ये बुरशी असते. मशरूम ही खाद्य बुरशी आहे. आदिवासी उपजिविका बुरशांवर होते. वारूळावर टरमॅटोमायसिस या बुरशा येतात.

जनजागृती करण्यासाठी पुस्तिका तयार

निसर्गात दडलेली सूत्र आणि दृष्टी आडची सृष्टी आम्ही समोर आणत आहोत. हरित दृष्टी देण्याचे कामया निसर्गसूत्रद्वारे होईल. समृद्ध वनांसाठी बुरशी आवश्यक आहे. बुरशी बाबत माहिती नसते. जनजागृती करण्यासाठी पुस्तिका तयार केली आहे. - डॉ. सचिन पुणेकर, संस्थापक, बायोस्फिअर्स

टॅग्स :Puneपुणेforestजंगलenvironmentपर्यावरणSocialसामाजिक