Road Accident: भारतातील रस्ते सुरक्षेची स्थिती अतिशय वाईट होत चालली आहे. रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने एक अहवाल सादर केला आहे, ज्यामध्ये २०२३ मध्ये देशभरात झालेल्या रस्ते अपघातांची माहिती देण्यात आली आहे. या अहवालानुसार, २०२३ मध्ये रस्ते अपघातात १.७२ लाखांहून अधिक लोकांचा मृत्यू झाला आहे.
याचा अर्थ असा की, देशात दररोज सरासरी ४७४ लोक आणि दर तासाला सुमारे २० लोक रस्ते अपघातात आपले प्राण गमावत आहेत. ही आकडेवारी एखाद्या साथीच्या रोगापेक्षा कमी नाही.
रस्ते अपघातांची मुख्य कारणेअहवालानुसार, अतिवेग आणि चुकीच्या बाजूने वाहन चालवणे हे अपघातांचे सर्वात मोठे कारण आहे. याशिवाय, हेल्मेट आणि सीट बेल्ट न वापरणे हे देखील मृत्यूचे एक प्रमुख कारण आहे. आकडेवारीवरून असे दिसून येते की, ५४,५६८ मोटारसायकलस्वारांचा मृत्यू केवळ हेल्मेट न घालल्यामुळे झाला. इतकेच नाही तर सीट बेल्ट न वापरल्यामुळे हजारो लोकांनी अकाली प्राण गमावले आहेत.
पादचारी आणि दुचाकीस्वार हे सर्वात जास्त बळी या अहवालात असेही स्पष्ट केले आहे की, रस्ते अपघातांचा सर्वात मोठा परिणाम पादचारी आणि दुचाकी चालकांवर झाला आहे. केवळ २०२३ मध्ये ३५,००० हून अधिक पादचाऱ्यांचा मृत्यू झाला, जो २०२२ पेक्षा खूपच जास्त आहे. यावरून असे दिसून येते की भारतातील रस्ते अजूनही पादचाऱ्या आणि सायकलस्वारांसाठी सुरक्षित नाहीत.
रस्ता सुरक्षा अभियान आता अनिवार्य रोड सेफ्टी नेटवर्क आणि कंझ्युमर व्हॉइस सारख्या संस्थांमधील तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की अपघातांची जबाबदारी केवळ "मानवी चुक" वर टाकता येणार नाही. खरी गरज पद्धतशीर बदलांची आहे. यामध्ये कठोर कायद्यांचे पालन, हेल्मेट आणि सीट बेल्ट नियमांची कठोर अंमलबजावणी आणि शहरे आणि गावांमध्ये सुरक्षित रस्ते पायाभूत सुविधांची निर्मिती यांचा समावेश असावा. तज्ज्ञांचे असेही म्हणणे आहे की, रस्ते सुरक्षा आता केवळ वाहतूक समस्या नाही तर सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी मानली जाईल. तरच हे संकट नियंत्रित करता येईल.
२०३० पर्यंत रस्ते अपघातांमधील मृत्यू निम्म्याने कमी करण्याचे लक्ष्य आहे. भारताने २०३० पर्यंत रस्ते अपघातांमधील मृत्यू आणि जखमींचे प्रमाण निम्म्याने कमी करण्याचे लक्ष्य ठेवले आहे. यासाठी राष्ट्रीय रस्ते सुरक्षा अभियान सुरू करणे अत्यंत महत्वाचे आहे. जोपर्यंत पादचारी, सायकलस्वार आणि दुचाकीस्वारांच्या सुरक्षिततेला प्राधान्य दिले जात नाही तोपर्यंत परिस्थिती सुधारणे कठीण होईल.