पायलटकडूनच मोठी चूक? दोन्ही इंजिनांचा इंधनपुरवठा सेकंदाच्या फरकाने झाला बंद

Ahmedabad Air india Plane Crash report: अहमदाबादेतील एआय १७१ विमान अपघात; एएआयबीच्या प्राथमिक चाैकशी अहवालातील संकेत, मात्र अनेक मुद्द्यांचे स्पष्टीकरणच नाही

लोकमत न्यूज नेटवर्क
नवी दिल्ली : उड्डाण घेतल्यानंतर काही सेकंदांतच अपघातग्रस्त झालेल्या एअर इंडिया विमान १७१ मध्ये दोन्ही इंजिनांचे इंधन नियंत्रण स्विच बंद झाले होते, असे प्राथमिक तपास अहवालात स्पष्ट करण्यात आले आहे. यामुळे बोईंग ७८७ ड्रीमलाइनरच्या पायलटकडून मोठी चूक झाल्याचा संशय निर्माण झाला आहे. मात्र, अहवालावर एअरलाइन पायलट्स असोसिएशन ऑफ इंडियाने नाराजी व्यक्त करीत निष्पक्ष चौकशीची मागणी केली. ही चौकशी गोपनीय व पायलटवर पक्षपात करणारी आहे. यातील निष्कर्ष गडबडीत घेतले गेले असल्याचेही त्यांनी म्हटले. तर हा अहवाल कंपन्यांना वाचवत असून पायलटला दोषी ठरवत असल्याचा आरोप विरोधकांनी केला.

१५ पानांच्या तपास अहवालानुसार, दोन्ही इंजिनांचे इंधन नियंत्रण कंट्रोल स्विच अवघ्या एका सेकंदाच्या फरकाने 'रन' स्थितीतून 'कटऑफ' स्थितीत गेले, यामुळे उड्डाणाच्या काही सेकंदांतच विमानाची उंची झपाट्याने कमी झाली.

स्विच 'कटऑफ' कसे झाले, याचा स्पष्ट उल्लेख नाही
इंधन नियंत्रण स्विच 'कटऑफ' स्थितीत नेमके कसे गेले तसेच दोष कोणाचा हेही अहवालात ठोसपणे सांगितले गेलेले नाही. विमानात कोणताही तांत्रिक बिघाड नव्हता, त्यामुळे अपघातास मानवी चूकच कारणीभूत ठरल्याचे अहवालात म्हटले आहे. त्यामुळे विमान अपघाताची सर्व चूक पायलटवर टाकल्याचे अहवालात स्पष्ट होते.

‘ते’ ३२ सेकंद
१:३८:३९ PM
उड्डाण भरले
१:३८:४२ PM
वेग ३३३ किमी प्रतितास; १ सेकंदाच्या अंतराने दोन्ही इंजिन बंद
१:३८:५२ PM
पायलटने इंजिन-१ सुरू करण्याचा स्विच ऑन केला, थोड्या वेळासाठी इंजिन चालू झाले
१:३८:५६ PM
पायलटने इंजिन-२ सुरू करण्याचा स्विच ऑन केला, परंतु इंजिन सुरू झाले नाही
१:३९:०५ PM
पायलटने ‘मे डे कॉल’ दिला, पण प्रतिसाद येण्यापूर्वीच विमान कोसळले
१:३९:११ PM
फ्लाइट रेकॉर्डरने रेकॉर्डिंग बंद केले

असा झाला दोन्ही इंजिनांमध्ये बिघाड
एएआयबीच्या अहवालात म्हटले आहे की, विमानाने उड्डाण केल्यानंतर काही सेकंदातच दोन्ही इंजिनांचे फ्युएल कंट्रोल स्विच रनवरून कट ऑफ या स्थितीत गेले. मात्र, हे कोणी केले किंवा कसे झाले याचा अहवालात उल्लेख नाही.
इंजिनाचे आरपीएम (एन१ व एन२) कमी होऊ लागले तसतसे इंधनपुरवठा थांबवल्याचे स्पष्ट झाले. त्यानंतर रॅम एअर टर्बाईन (आरएटी) कार्यान्वित झाला. तो आपत्कालीन ऊर्जेचा पुरवठा करतो. त्यानंतर १० सेकंदांनी इंजिन क्रमांक १चा इंधन नियंत्रण स्वीच पुन्हा रन स्थितीत आणण्यात आला.
त्यानंतर चार सेकंदांनी इंजिन क्रमांक २ची हीच स्थिती झाली. दोन्ही इंजिन पुन्हा सुरू करण्याचा प्रयत्न पायलटनी केला. मात्र, इंजिन क्र. १ पुन्हा कार्यान्वित झाले. इंजिन क्रमांक २ मात्र नीट सुरू झाले नाही. त्यामुळे एका पायलटने मेडे मेडे मेडे असा आपत्कालीन कॉल दिला. 
मात्र, हवाई वाहतूक नियंत्रण कक्षाकडून काही उत्तर मिळण्यापूर्वीच हे विमान काही झाडांना धडकून वैद्यकीय महाविद्यालयाच्या वसतिगृहावर कोसळले. हे विमान को-पायलट उडवत होता व कॅप्टन साऱ्या गोष्टींचे निरीक्षण करत होता. विमानाने उड्डाण केले व त्यानंतर केवळ ३० सेकंदांत ते कोसळले.

विमान वाहतूक तज्ज्ञांना काय वाटते?
विमानात यांत्रिक समस्या किंवा वीज पुरवठा बंद झाल्यानंतर विमानाला इंधन पुरवठा करणाऱ्या स्विचची स्थिती बदलली असावी. जेव्हा इंधन नियंत्रण स्विच बंद करावा लागतो तेव्हा एक पायलट दुसऱ्या पायलटला सांगतो. त्यानंतरच हा स्विच बंद केला जातो. अपघातावेळी काही सॉफ्टवेअर बिघाड झाला का हे तपासणेही महत्त्वाचे असल्याचे विमान वाहतूक तज्ञांनी सांगितले.

केवळ प्राथमिक अहवाल आहे. लगेच कोणताही निष्कर्ष काढणे 'अपरिपक्व' ठरेल. ही अत्यंत तांत्रिक बाब आहे. त्यामुळे यंत्रणा याचा तपास करत आहे. अंतिम अहवाल लवकरच येईल. 
के. राम मोहन नायडू, केंद्रीय नागरी विमान वाहतूक मंत्री

एएआयबीने सादर केलेला अहवाल हा प्राथमिक स्वरूपाचा असून, त्यावरून कुठलाही ठोस निष्कर्ष काढता येणार नाही. पायलटमधील संवाद खूपच मर्यादित स्वरूपाचा आहे. 
मुरलीधर मोहोळ, केंद्रीय नागरी हवाई वाहतूक राज्यमंत्री