'सिंदूर'मध्ये खुलला देशभक्तीचा रंग; औषधी वनस्पती, नर्सरीमध्ये रोपांची मागणी वाढली

एका नर्सरी चालकांनी सांगितले की, अगदी काही महिन्यांपूर्वी वर्षभरात केवळ २०० सिंदूर रोपे विकली जात होती. आता ऑपरेशन सिंदूरनंतर तसेच पर्यावरण दिनानंतर मात्र याच्या विक्रीत मोठी वाढ झाली आहे.

रेवा (मध्य प्रदेश) : भारतीय सैन्याच्या ऑपरेशन सिंदूरने लोकांच्या हृदयात देशभक्ती निर्माण केली आहे. देशभक्ती आणि जागरूकतेचे प्रतीक बनलेल्या ‘सिंदूर’चा परिणाम नर्सरीमध्येही दिसून येत आहे. पर्यावरण दिनानिमित्त, ५ जून रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी सिंदूरचे रोप लावले होते. त्यानंतर लोकांनी या झाडाची माहिती घेत त्याच्या रोपांची मागणी नर्सरीत, तसेच वन विभागांकडेही करायला सुरुवात केली आहे.

भय इथले संपत नाही..! जीवन-मृत्यूतील अंतर ५ फूट; वेगात जाणाऱ्या दोन ट्रेनच्या दारात लटकलेले प्रवासी एकमेकांत अडकून पडले

एका नर्सरी चालकांनी सांगितले की, अगदी काही महिन्यांपूर्वी वर्षभरात केवळ २०० सिंदूर रोपे विकली जात होती. आता ऑपरेशन सिंदूरनंतर तसेच पर्यावरण दिनानंतर मात्र याच्या विक्रीत मोठी वाढ झाली आहे. आता दररोजच लोक ही रोपे खरेदी करत आहेत. हे लक्षात घेता, वन विभागाने मोठ्या प्रमाणात नवीन सिंदूर रोपे लावण्याची योजना आखली आहे.

औषधी दृष्टिकोनातूनही खूप उपयुक्त

आयुर्वेदात, सिंदूरची वनस्पती ही दाह-विरोधी, अँटिऑक्सिडंट आणि पचन सुधारणारी मानली जाते. सिंदूरच्या बिया, पाने, फळे आणि साल अनेक रोगांवर औषध म्हणून वापरली जातात. त्याच्या बियांपासून बनवलेला रंग नैसर्गिक अन्न आणि सौंदर्यप्रसाधन रंग म्हणूनदेखील वापरला जातो.

महाराष्ट्र, हिमाचल, छत्तीसगड आणि मध्य प्रदेशात लागवड

सिंदूरचे वैज्ञानिक नाव बिक्सा ओरेलाना आहे, जे बिक्सीसी कुटुंबातील एक वनस्पती आहे. याला कुमकुम ट्री किंवा कमील ट्री असेही म्हणतात. संस्कृतमध्ये याला रक्तपुष्प असेही म्हणतात.

भारतात या वनस्पतीची लागवड हिमाचल प्रदेश, महाराष्ट्र, छत्तीसगड आणि उत्तर प्रदेशमधील काही भागांमध्ये केली जाते. मध्य प्रदेशमध्येही याची लागवड केली जाते.

सिंदूरच्या बियांपासून मिळणारा लाल-नारिंगी रंग हिंदू विवाहित महिला त्यांच्या भांगामध्ये सिंदूर म्हणून लावतात, जे शुभ मानले आहे. लिपस्टिकमध्ये वापर केला जात असल्याने काही भागांमध्ये याला लिपस्टिक ट्री असेही म्हणतात.