Latest Marathi News

- यशोदा वाकणकर यावर्षी एप्रिल-मे मध्ये पुण्यात राहिल्याने भरपूर आंबे खाल्ले. अगदी रसरशीत गोड आंबे. हापूस मला चिरून खायला आवडतो, आणि पायरीचा रस आवडतो. हापूस-पायरी दोन्हीचा मिळून सुद्धा रस छान लागतो. कधी कधी फक्त हापूसचा रस. नैसर्गिक चवीचा. पण हाताने काढलेला रस बरं का! तो मिक्सरमधला अजिबात नाही! वरून थेंबभर घरचं रवाळ तूप चालेल. ओतूरचा रायवळ आंबा मात्र चोखून खाण्यासाठीच. लहानपणी उन्हाळ्यात घरी आंब्याची पेटी उघडली की आत मस्त पहुडलेला रसरशीत आंबा असायचा! अगदी राजासारखा! आणि घमघमाट तर केवढा! आई-बाबा-ताई आणि मी जेव्हा दुपारी चारच्या सुमारास छान पिकलेले हापूस आंबे खायचो (किंवा चापायचो), तेव्हा अगदी तन्मयतेने डोळे मिटून आंबा खात खात, बाबाचं ठरलेलं वाक्य म्हणजे, ‘काही म्हणा, आंबा तो आंबा’! किती तंतोतंत पटण्यासारखं वाक्य! आंबा तो आंबाच. त्याची जागा दुसरं कुठलंच फळ घेऊ शकत नाही. त्याचा तो रंग, त्याची ती गोडी, त्याचा तो रसाळपणा, सगळंच मोहवणारं. हे वाक्य मग आमच्या सगळ्यांमध्ये फारच रुळून गेलं. नंतर नंतर तर आम्ही आंब्याची एक फोड खाऊन झाली की फक्त ‘काही म्हणा.’ एवढंच म्हणायचो. पुढचं ‘आंबा तो आंबा’ असं म्हणत आपली शक्ती आणि वेळ तरी कशाला घालवायचा? तेवढय़ा वेळात अजून जरा आंबा चापता येईल, हा उद्देश. असा हा फळांचा राजा!!!आंब्याआधी एक कैरीयुग पण असायचं. कै:या येऊ लागल्या की बाबा कैरीचं गोड लोणचं घालायचा. कैरीची सालं काढून बारीक फोडी, गूळ घालून, मोहोरीत फेसाळून, वरून फोडणी दिलेलं लोणचं फारच अप्रतिम व्हायचं. आई तिखट लोणचं करायची. खास आमच्या आवडीचं. आईनंतर ते मी करायला लागले. लोणचं घातल्या घातल्या ताजं ताजं खायला किती मजा येते! मुरण्याची वाट बघावीशीच वाटत नाही. तसं कैरीचं पन्हं आमच्याकडे फार झालं नाही. पण कैरीची डाळ सगळ्यांच्या आवडीची. ती मी खास आजीकडून शिकले. फोडणीची पद्धत, मिसळण्याची पद्धत, सगळ्याचं प्रमाण, सगळे नियम तंतोतंत पाळले की छानच होणार कैरीची डाळ! सुट्टीत आम्ही ओतूरला जायचो, तेव्हा शेताच्या कडेच्या झाडाच्या कै:या पाडायचो. बरोबर पुडीत बांधून नेलेलं मिसळलेलं तिखट, मीठ लावून त्या खायचो. कसले दात आंबायचे मस्त! पण तशा कै:या खाण्याची मजा खूपच वेगळी असायची. नंतर नंतर या कै:या पाडण्याबद्दल आजोबा रागवायला लागले. मग फक्त खाली पडलेल्या कै:या खाणं सुरू ठेवलं. ओतूरच्या आजीचा लोणचं घालण्याचा घाट तर मोठाच असायचा! जुन्या काळच्या मोठय़ा बरण्या वगैरे तयार असायच्या. ते सगळं बघायला आणि आजीच्यामध्ये लुडबुड करायला मजा यायची. आमच्या लुडबुडीचा तिला त्रससुद्धा नक्कीच होत असणार. ओतूरला घरी पिकलेले रायवळ आंबे माडीवर पसरले असायचे. आणि त्याचा घमघमाट मस्त पसरलेला असायचा. तो घमघमाट अगदी खालपर्यंत यायचा. त्या खोलीच्या जवळ जरी गेलं तरी नुसतं वास घेत रहात ब्रrानंदी टाळी लागायची. मनात येईल तेव्हा आजोबांचा डोळा चुकवून वर जायचं आणि आंबा चोखायचा, हे आम्हा चुलत-आत्ते भावंडांमध्ये ठरलेलं! पण तरी कपडय़ांवर पडलेल्या आंब्याच्या डागांवरून आजोबांना बरोब्बर कळायचं! आजोबांचं रागावणं तसं वरवरचं असायचं. कारण घरचे आंबे खाण्यासाठीच तर असायचे! सगळ्यांनी मिळून आंब्याचा रस काढायलासुद्धा मजा यायची. नव्या कपडय़ांवर डाग पडू नये म्हणून आम्ही खास जुने कपडे घालून रस काढायला बसायचो. एका मोठय़ा भांडय़ात सगळ्यांनी मिळून रस काढायचा. रस काढल्यावर त्या आंब्याच्या कोयी आणि सालं चोखायला सुद्धा मजा यायची. ती चोखण्याची कामं आम्ही अगदी मन लावून करायचो. कधी पुरी बरोबर आमरस तर कधी पोळी बरोबर. ओतूरला स्वयंपाकघरात ओटा नव्हता. त्यामुळे आजी खाली बसून स्वयंपाक करायची. आम्ही सगळी नातवंडं स्वयंपाकघरात पाट गोलाकार मांडून त्यावर जेवायला बसायचो, आणि आजी एकेक गरमगरम फुगलेली पोळी एकेकाच्या ताटात वाढायची. आमरस असला, की फक्त आमरस पोळी. बाकी कशाचीही गरजच उरायची नाही. ह्या सगळ्या आठवणी जाग्या होतात, आणि त्यामुळे आजही परत परत म्हणावंसं वाटतं , ‘काही म्हणा, आंबा तो आंबा’!!! पॉट आइस्क्रीममे महिना संपत आला, आमची ओतूरची सुट्टी संपत आली की, एक ठरलेला बेत नेहमी व्हायचा; तो म्हणजे पॉट आइस्क्रीम. ओतूरचा काका मग आइस्क्रीम पॉट आणून आमच्यासाठी आंब्याच्या आइस्क्रीमच्या बेताची तयारी करायचा. घरी फ्रीज नव्हतं. त्यामुळे बाहेरून बर्फ आणायची व्यवस्था व्हायची. घरच्या म्हशीचं ताजं दूध, घरचे आंबे, आणि आइस्क्रीम पॉटचा दांडा फिरवणारी नातवंडं आणि माणसंसुद्धा घरचीच. त्यामुळे उत्तमोत्तम गोष्टींचं आणि सुंदर नात्यांचं बेमालूम मिश्रण होऊन जे आइस्क्रीम बनायचं, ते आमच्यासाठी सर्वोत्कृष्ट असायचं! ते आइस्क्रीम इतकं भरपूर व्हायचं, की शेवटी शेवटी आई आणि काकू ते संपवण्यासाठी आमच्या मागे लागायच्या. तेव्हा एवढं आइस्क्रीम खाल्लं जायचं, की वर्षभर आम्हाला आइस्क्रीमसाठी हट्ट करावाच लागायचा नाही! पण आइस्क्रीम बेत सुट्टीच्या शेवटी असायचा, त्यामुळे ते आइस्क्रीम झालं की, सुट्टी संपल्याचं फिलिंगसुद्धा यायचं. एकीकडे पुण्याला परतण्याचे वेध, एकीकडे शाळा सुरू होण्याचे वेध, आणि एकीकडे ओतूर सोडण्याचे आणि आंबायुग संपण्याची रुखरुख! लेखिका ‘एपिलेप्सी समुपदेशक ’आहेत.)आंबा तो आंबा! यशोदा वाकणकर लहानपणी उन्हाळ्यात घरी आंब्याची पेटी उघडली की आत मस्त पहुडलेला रसरशीत आंबा! अगदी राजासारखा!आणि घमघमाट तर केवढा! मग डोळे मिटून अगदी तन्मयतेनं हापूस आंब्यावर ताव मारायचा! वर्षी एप्रिल-मे मध्ये पुण्यात राहिल्याने भरपूर आंबे खाल्ले. अगदी रसरशीत गोड आंबे. हापूस मला चिरून खायला आवडतो, आणि पायरीचा रस आवडतो. हापूस-पायरी दोन्हीचा मिळून सुद्धा रस छान लागतो. कधी कधी फक्त हापूसचा रस. नैसर्गिक चवीचा. पण हाताने काढलेला रस बरं का! तो मिक्सरमधला अजिबात नाही! वरून थेंबभर घरचं रवाळ तूप चालेल. ओतूरचा रायवळ आंबा मात्र चोखून खाण्यासाठीच. लहानपणी उन्हाळ्यात घरी आंब्याची पेटी उघडली की आत मस्त पहुडलेला रसरशीत आंबा असायचा! अगदी राजासारखा! आणि घमघमाट तर केवढा! आई-बाबा-ताई आणि मी जेव्हा दुपारी चारच्या सुमारास छान पिकलेले हापूस आंबे खायचो (किंवा चापायचो), तेव्हा अगदी तन्मयतेने डोळे मिटून आंबा खात खात, बाबाचं ठरलेलं वाक्य म्हणजे, ‘काही म्हणा, आंबा तो आंबा’! किती तंतोतंत पटण्यासारखं वाक्य! आंबा तो आंबाच. त्याची जागा दुसरं कुठलंच फळ घेऊ शकत नाही. त्याचा तो रंग, त्याची ती गोडी, त्याचा तो रसाळपणा, सगळंच मोहवणारं. हे वाक्य मग आमच्या सगळ्यांमध्ये फारच रुळून गेलं. नंतर नंतर तर आम्ही आंब्याची एक फोड खाऊन झाली की फक्त ‘काही म्हणा.’ एवढंच म्हणायचो. पुढचं ‘आंबा तो आंबा’ असं म्हणत आपली शक्ती आणि वेळ तरी कशाला घालवायचा? तेवढय़ा वेळात अजून जरा आंबा चापता येईल, हा उद्देश. असा हा फळांचा राजा!!!आंब्याआधी एक कैरीयुग पण असायचं. कै:या येऊ लागल्या की बाबा कैरीचं गोड लोणचं घालायचा. कैरीची सालं काढून बारीक फोडी, गूळ घालून, मोहोरीत फेसाळून, वरून फोडणी दिलेलं लोणचं फारच अप्रतिम व्हायचं. आई तिखट लोणचं करायची. खास आमच्या आवडीचं. आईनंतर ते मी करायला लागले. लोणचं घातल्या घातल्या ताजं ताजं खायला किती मजा येते! मुरण्याची वाट बघावीशीच वाटत नाही. तसं कैरीचं पन्हं आमच्याकडे फार झालं नाही. पण कैरीची डाळ सगळ्यांच्या आवडीची. ती मी खास आजीकडून शिकले. फोडणीची पद्धत, मिसळण्याची पद्धत, सगळ्याचं प्रमाण, सगळे नियम तंतोतंत पाळले की छानच होणार कैरीची डाळ! सुट्टीत आम्ही ओतूरला जायचो, तेव्हा शेताच्या कडेच्या झाडाच्या कै:या पाडायचो. बरोबर पुडीत बांधून नेलेलं मिसळलेलं तिखट, मीठ लावून त्या खायचो. कसले दात आंबायचे मस्त! पण तशा कै:या खाण्याची मजा खूपच वेगळी असायची. नंतर नंतर या कै:या पाडण्याबद्दल आजोबा रागवायला लागले. मग फक्त खाली पडलेल्या कै:या खाणं सुरू ठेवलं. ओतूरच्या आजीचा लोणचं घालण्याचा घाट तर मोठाच असायचा! जुन्या काळच्या मोठय़ा बरण्या वगैरे तयार असायच्या. ते सगळं बघायला आणि आजीच्यामध्ये लुडबुड करायला मजा यायची. आमच्या लुडबुडीचा तिला त्रससुद्धा नक्कीच होत असणार. ओतूरला घरी पिकलेले रायवळ आंबे माडीवर पसरले असायचे. आणि त्याचा घमघमाट मस्त पसरलेला असायचा. तो घमघमाट अगदी खालपर्यंत यायचा. त्या खोलीच्या जवळ जरी गेलं तरी नुसतं वास घेत रहात ब्रrानंदी टाळी लागायची. मनात येईल तेव्हा आजोबांचा डोळा चुकवून वर जायचं आणि आंबा चोखायचा, हे आम्हा चुलत-आत्ते भावंडांमध्ये ठरलेलं! पण तरी कपडय़ांवर पडलेल्या आंब्याच्या डागांवरून आजोबांना बरोब्बर कळायचं! आजोबांचं रागावणं तसं वरवरचं असायचं. कारण घरचे आंबे खाण्यासाठीच तर असायचे! सगळ्यांनी मिळून आंब्याचा रस काढायलासुद्धा मजा यायची. नव्या कपडय़ांवर डाग पडू नये म्हणून आम्ही खास जुने कपडे घालून रस काढायला बसायचो. एका मोठय़ा भांडय़ात सगळ्यांनी मिळून रस काढायचा. रस काढल्यावर त्या आंब्याच्या कोयी आणि सालं चोखायला सुद्धा मजा यायची. ती चोखण्याची कामं आम्ही अगदी मन लावून करायचो. कधी पुरी बरोबर आमरस तर कधी पोळी बरोबर. ओतूरला स्वयंपाकघरात ओटा नव्हता. त्यामुळे आजी खाली बसून स्वयंपाक करायची. आम्ही सगळी नातवंडं स्वयंपाकघरात पाट गोलाकार मांडून त्यावर जेवायला बसायचो, आणि आजी एकेक गरमगरम फुगलेली पोळी एकेकाच्या ताटात वाढायची. आमरस असला, की फक्त आमरस पोळी. बाकी कशाचीही गरजच उरायची नाही. ह्या सगळ्या आठवणी जाग्या होतात, आणि त्यामुळे आजही परत परत म्हणावंसं वाटतं , ‘काही म्हणा, आंबा तो आंबा’!!! पॉट आइस्क्र ीममे महिना संपत आला, आमची ओतूरची सुट्टी संपत आली की, एक ठरलेला बेत नेहमी व्हायचा; तो म्हणजे पॉट आइस्क्रीम. ओतूरचा काका मग आइस्क्रीम पॉट आणून आमच्यासाठी आंब्याच्या आइस्क्रीमच्या बेताची तयारी करायचा. घरी फ्रीज नव्हतं. त्यामुळे बाहेरून बर्फ आणायची व्यवस्था व्हायची. घरच्या म्हशीचं ताजं दूध, घरचे आंबे, आणि आइस्क्र ीम पॉटचा दांडा फिरवणारी नातवंडं आणि माणसंसुद्धा घरचीच. त्यामुळे उत्तमोत्तम गोष्टींचं आणि सुंदर नात्यांचं बेमालूम मिश्रण होऊन जे आइस्क्रीम बनायचं, ते आमच्यासाठी सर्वोत्कृष्ट असायचं! ते आइस्क्रीम इतकं भरपूर व्हायचं, की शेवटी शेवटी आई आणि काकू ते संपवण्यासाठी आमच्या मागे लागायच्या. तेव्हा एवढं आइस्क्रीम खाल्लं जायचं, की वर्षभर आम्हाला आइस्क्रीमसाठी हट्ट करावाच लागायचा नाही! पण आइस्क्रीम बेत सुट्टीच्या शेवटी असायचा, त्यामुळे ते आइस्क्रीम झालं की, सुट्टी संपल्याचं फिलिंगसुद्धा यायचं. एकीकडे पुण्याला परतण्याचे वेध, एकीकडे शाळा सुरू होण्याचे वेध, आणि एकीकडे ओतूर सोडण्याचे आणि आंबायुग संपण्याची रुखरुख! लेखिका ‘एपिलेप्सी समुपदेशक ’आहेत.)

उम्मत संस्थेचा पुढाकार ...

पुन्हा भाजपाचे खासदार सुब्रमण्यम स्वामी यांनी ट्विट करत केंद्र सरकारला घरचा आहेर दिला आहे. (Nitin Gadkari) ...