शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Israel Hamas War Ceasefire Update: हमासला युद्धविरामाच्या सर्व अटी मान्य, आता इस्रायलच्या भूमिकेकडे लक्ष; गाझावासीयांना दिलासा मिळणार?
2
सूर्यकुमार यादवचे वादळी शतक! तिलकच्या साथीने SRH ला झोडले, MI ला संकटातून बाहेर काढून विजयी केले 
3
"माझा 100 दिवसांचा आराखडा तयार, निकाल लागल्यानंतर..."; पंतप्रधान मोदींचा 'इरादा पक्का'
4
दारूड्या कारचालकाचा कहर! चक्क पोलीस निरीक्षकाच्या कारलाच दिली जोरदार धडक
5
KKR चे चार्टर्ड विमान अचानक कोलकाताऐवजी गुवाहाटीकडे वळवावे लागले; वाचा नेमके काय घडले
6
गाझातील युद्धविरामाची चर्चा अनिर्णित, भडकलेल्या इस्रायलचे राफावर एयर स्ट्राइक
7
भारतीय वंशाच्या सुनीता विल्यम्स इतिहास रचणार, 12 वर्षांनंतर तिसऱ्यांदा अंतराळात जाणार...
8
राहुल गांधींनी काँग्रेस कार्यकर्त्यांकडं काय मागितलं? निवडणुकीच्या धामधुमीत लिहिलं भावनिक पत्र!
9
ठाणे लोकसभा मतदारसंघासाठी 24 उमेदवार रिंगणात; चिन्हे झाली जाहीर, पाहा कुणाला काय?
10
सभांमध्ये वेगळेच विषय गाजले, पण 'वहिनीं'च्या कार्यकर्त्यांनी गावचे मुद्दे मांडले; प्रचारतंत्र 'पवारफुल्ल' ठरेल?
11
नवी मुंबईत यापुढे सबकुछ गणेश नाईक! फडणवीसांच्या आश्वासनावरच शांत झाले भाजपा कार्यकर्ते
12
मुंबई विद्यापीठाचा बी. कॉम सत्र ६ चा निकाल जाहीर; परीक्षेत १६,६३६ विद्यार्थी उत्तीर्ण
13
आव्हान संपल्यावर मुंबई इंडियन्सला सूर गवसला; T20 वर्ल्ड कपपूर्वी हार्दिक पांड्याही फॉर्मात आला
14
काँग्रेसच्या विजय वडेट्टीवारांविरोधात भाजपाची मुख्य निवडणूक अधिकाऱ्यांकडे तक्रार; 'त्या' विधानावरून भाजपा आक्रमक
15
नवी मुंबई आंतराष्ट्रीय विमानतळावर दिबांच्याच नावाची घोषणा होणार- देवेंद्र फडणवीस
16
CM अरविंद केजरीवालांचा पाय आणखी खोलात; नायब राज्यपालांनी केली NIA चौकशीची मागणी
17
'काँग्रेस तुमचे पैसे वाटेल...' मल्लिकार्जुन खरगेंचे अपूर्ण विधान खोट्या दाव्यासह व्हायरल
18
भारतीय संघाच्या ट्वेंटी-२० वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या जर्सीचं हटके लॉचिंग! Video Viral 
19
माढ्यात धैर्यशील मोहिते पाटलांची ताकद वाढली! भालके गटाचा पाठिंबा जाहीर; समीकरणे बदलणार?
20
"भाजपा खूप दिवसांपासून दिवास्वप्न पाहतेय..."; नवीन पटनायक यांचा पंतप्रधान मोदींवर पलटवार

जहाजाचा तळ लाल रंगाचा का असतो? जाणून घ्या सत्य...

By ऑनलाइन लोकमत | Published: October 03, 2021 4:01 PM

बऱ्याचदा जहाजांना किंवा बोटीच्या तळांना लाल रंग दिलेला असतो. बोटीचा हा भाग बहुधा पाण्याखाली असतो. त्यामुळे अनेकांना हा समज होऊ शकतो की पाण्यात जहाज फिरत असलेले कळावे म्हणून हा रंग दिला जातो.

आपल्या आयुष्यात रंगांना खूप महत्त्व आहे. म्हणून आपल्याकडे अनेक चिन्हांकिंत भाषांमध्ये देखील रंग वापरले जातात. उदा. सिग्नल. लाल सिग्नल हा वाहन थांबवण्याची किंवा धोक्याची खूण म्हणून ओळखला जातो. त्याचप्रमाणे विविध वाहनांनाही विशिष्ट रंग दिले जातात जेणेकरून त्यांचा प्रवास सोपा होऊ शकेल.

बऱ्याचदा जहाजांना किंवा बोटीच्या तळांना लाल रंग दिलेला असतो. बोटीचा हा भाग बहुधा पाण्याखाली असतो. त्यामुळे अनेकांना हा समज होऊ शकतो की पाण्यात जहाज फिरत असलेले कळावे म्हणून हा रंग दिला जातो. पण, हा रंग देण्यामागे एक वेगळं आणि शास्त्रीय कारण आहे. याबाबत कोरा या प्रश्नोत्तराच्या संकेतस्थळावर उत्तर देण्यात आलं आहे.

या लाल रंगाचं मूळ जहाजांच्या इतिहासात दडलं आहे. सुरुवातीच्या काळात बहुतेक जहाजे लाकडापासून बनलेली असायची. लाकूड एक सेंद्रिय पदार्थ असल्याने जहाजाची मंद गती आणि लाकडाची सच्छिद्रता हे पाण्याखालील समुद्री जीवन-समुद्री शेवाळ, एकपेशीय वनस्पती तसेच किड्यांसाठी एक आदर्श प्रजनन क्षेत्र बनायचे.

समुद्री जीवांच्या वाढीमुळे जहाजाचे वजन वाढायचे, इंजिनावर भार पडून परिणामी जहाजांच्या वेगावरही मोठा परिणाम व्हायचा. जहाजबांधणी तज्ज्ञांना तातडीने असे काहीतरी हवे होते जेणेकरून समुद्राच्या तळाशी असलेल्या समुद्री जीवनाच्या प्रचंड वाढीचा सामना केला जाईल. असे काही करणे गरजेचे होते, ज्यामुळे जहाजांच्या सांगाड्यावर त्यांचा कोणताही विपरीत परिणाम होणार नाही.

सुरुवातीच्या काळात जहाजांच्या पाण्याखालील भागाला तांब्याचे पत्रे लावण्यात आले. यामागील मुख्य कारण म्हणजे सागरी जीवांना, विशेषत: किड्यांना लाकडी भागाकडे जाण्यापासून रोखणे हे होते. पण, काळाच्या ओघात यात संशोधन आणि सुधारणा होत गेल्या. याचीच परिणती म्हणून तांब्याच्या पत्र्याऐवजी आजकाल विशेष रंग वापरला जातो, ज्याला 'अँटीफॉलिंग पेंट' म्हणून ओळखले जाते. हे रंग तांब्याच्या पत्र्यासारख्याच तत्त्वावर कार्य करते ज्यात तांबे मुख्य घटक म्हणून वापरले जाते.

अँटीफॉलिंग हे कोणत्याही पाण्यात बुडलेल्या भागावर सागरी जीवांच्या वाढीचा सामना करण्यासाठी साहित्य आणि कोटिंग्ज डिझाइन करण्याचे शास्त्र आहे. या रंगाला कॉपर ऑक्साईड असेही म्हणतात. कॉपर ऑक्साईडला लाल रंगाची छटा असते. हा रंग नेहमी जहाजांच्या पाण्यात असणाऱ्या भागाला दिला जातो.

सुरुवातीला यामध्ये ट्राय-ब्यूटील टिन (टीबीटी) हा घटक प्रामुख्याने वापरला जात असे. परंतु वैज्ञानिक अभ्यासानुसार असे दिसून आले आहे की टीबीटी सागरी परिसंस्थेचे (ecosystem) लक्षणीय नुकसान करते.म्हणूनच, जहाज बांधणारे प्रामुख्याने आजकाल सेल्फ पॉलिशिंग पॉलिमर वापरतात, ज्याला सेल्फ-इरोडिंग पेंट असेही म्हणतात. हे पर्यावरणास अनुकूल पद्धतींवर अधिक अवलंबून आहे.

हा रंग देखील अशा प्रकारे तयार केला जातो की जहाजाच्या हालचालींमुळे, सतत पाण्याचा मार सहन केल्याने, त्याची धूप होते. त्यामुळे, नवीन प्रवासासाठी निघताना प्रत्येकवेळी एक नवा थर देण्यात येतो, जेणेकरून समुद्री जीवांचे जहाजाच्या पृष्ठभागावर प्रजनन होण्यापासून रोखता येते.

टॅग्स :Jara hatkeजरा हटकेhistoryइतिहास