औषधी कंपनीच्या टाकाऊ मालातून नशेसाठी रासायनिक पावडरची कोट्यवधींत तस्करी

केमिकल रसायनाची तलाव, नाल्यांत केली जाते विल्हेवाट; अनेक महिन्यांपासून रॅकेट, विल्हेवाट लावणे बंधनकारक, पण बेकायदेशीररीत्या पुनर्वापर

छत्रपती संभाजीनगर : वाळुज औद्योगिक वसाहतीमधील औषधी कंपन्यांमधून बाहेर पडणाऱ्या हॅझर्डस वेस्टच्या माध्यमातून रासायनिक पावडरची तस्करी होते. बाजारभावानुसार लाखो रुपयांची असलेली ही पावडर नशेखोरांच्या तस्करांना कोट्यवधी रुपयांना विकून त्याचा नशेसाठी वापर केला जात असल्याचा दाट संशय पोलिसांनी व्यक्त केला आहे. अनेक महिन्यांपासून सुरू असलेला हा प्रकार एनडीपीएस पथकाच्या कारवाईनंतर शनिवारी समोर आला.

एनडीपीएस पथकाच्या निरीक्षक गीता बागवडे, एमआयडीसी वाळुजचे सहायक निरीक्षक मनोज शिंदे यांनी एका औषधी कंपनीतून हॅझर्डस वेस्ट (घातक कच्चा माल, कचरा) घेऊन जाणारे दोन ट्रक पकडले. शासन नियुक्त कंपनीऐवजी हे ट्रक साजापूरच्या बबन खानच्या गोडाऊनमध्ये जात होते. पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, ट्रकच्या बाल्टीवर (गेट पास) बॅरेल, कचरा, प्लास्टिकच्या पिशव्यांचा उल्लेख होता. मात्र, ट्रकमध्ये मिळून आलेल्या दीड किलो पावडरचा उल्लेख नव्हता. गंभीर आजारांवरील औषध तयार करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या या पावडरची बाहेर विक्री, पुरवठ्यावर निर्बंध आहेत.

काय आहे नियम?
कंपन्यांमधून निघणारे घातक रसायन, साहित्यावर कंपनीतच उभारण्यात आलेल्या एटीपी म्हणजेच प्राथमिक सांडपाणी प्रक्रिया प्लँटमध्ये प्रक्रिया केली जाते. परिणामी, त्याची दाहकता, घातकपणा कमी होतो. त्यानंतर मध्यवर्ती सांडपाणी प्रक्रिया प्रकल्पात पाठवणे गरजेचे असते. तेथे पुन्हा प्रक्रिया करून शासनाने निर्धारित केलेल्या ठिकाणी सोडले जाते. तोपर्यंत ते सौम्य झाल्याने त्याचे दुष्परिणाम नसतात. तर अति घातक साहित्य पुणे व नागपूरमधील शासननियुक्त कंपनीला पाठविणे बंधनकारक आहे. येथे नियमानुसार धोकादायक कचऱ्यावर प्रक्रिया करून नष्ट केला जातो.

नियमाला फाटा का?
औषधी कंपन्यांकडून घातक रसायन, साहित्य नष्ट करण्याचा वैध खर्च वाचविण्यासाठी स्थानिक भंगार व्यावसायिकांनाच कोट्यवधींचे कंत्राट देऊन विल्हेवाट लावतात. यात मोठा राजकीय हस्तक्षेप आहे. केवळ वाळुजमध्ये या रॅकेटची महिन्याकाठी जवळपास ५० ते ७० कोटी रुपयांची उलाढाल होते. यात विशेष वाहन वापरासाठी कंपन्यांकडून प्रति किलोमीटर, प्रति टँकरसह टोलचेही पैसे दिले जातात. मात्र, हा सर्व खर्च वाचविण्यासाठी हॅझर्डस वेस्टची स्थानिक पातळीवरच अवैधरीत्या विल्हेवाट लावली जाते. डिसेंबर महिन्यात असे दाेन ट्रक पकडून साहित्याची पोलिसांनी परस्पर विल्हेवाट लावली होती.

पावडरचा नशेसाठी वापर
तीन वर्षांपूर्वी औषधी कंपनीचा कर्मचारी अशाच पावडरची नशेसाठी विक्री करताना सापडला होता. कंपनीतून काढल्यानंतर त्याने बाहेर पडताना जवळपास ४ ते ५ किलो पावडर चोरली होती. त्याच पद्धतीने अजूनही औषधी कंपन्यांमधून पावडरची छुप्या पद्धतीने तस्करी सुरू आहे. ज्याची अमली पदार्थांच्या तस्करांना विक्री करून नशेसाठी वापर होतो. लाखो रुपयांचा बाजारभाव असलेली पावडर नशेखाेरांच्या दुनियेत कोट्यवधी रुपयांना विकली जाते.