Mauni Amavasya 2025: मौनी अमावस्या म्हणजे काय? इतर अमावस्येच्या तुलनेत ती वेगळी कशी? जाणून घ्या!

Mauni Amavasya 2025: मौनी अमावस्येला महाकुंभात शाही स्नान करून पुण्य मिळवता येते; ते शक्य झाले नाही तर निदान घरच्या घरी दिलेला उपाय करा!

२९ जानेवारी रोजी मौनी अमावस्या (Mauni Amavasya 2025) आहे आणि महाकुंभच्या पार्श्वभूमीवर तिचे महत्त्व अधिक आहे. जर तुम्हाला महाकुंभात सहभागी होता आले नसेल तर घरी राहूनही मौनी अमावस्येचे पुण्य पदरात कसे पाडून घ्यायचे ते जाणून घेऊ. 

मौनी अमावस्या म्हणजे शांतपणे देवाची पूजा करण्याची संधी. या तिथीला मौन आणि संयम पाळणे हे स्वर्ग आणि मोक्ष देणारे साधन मानले जाते. शास्त्रात मौनी अमावस्येला मौन पाळण्याचा नियम आहे. जर एखाद्या व्यक्तीला शांत राहणे शक्य नसेल तर त्याने आपले विचार शुद्ध ठेवावे आणि कोणत्याही प्रकारचे वाईट आपल्या मनात येऊ देऊ नये. आध्यात्मिक प्रगतीसाठी वाणी शुद्ध आणि प्रामाणिक असणे आवश्यक आहे.

मौनी अमावस्येला धार्मिक शास्त्रांमध्ये विशेष महत्त्व मानले जाते. या दिवशी उपवास करून देवाच्या उपासनेवर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे. शक्य असल्यास या दिवशी गंगा स्नान अवश्य करावे. असे केल्याने सर्व पापे नष्ट होतात आणि विशेष पुण्य प्राप्त होते.

मौनी अमावस्येला शांततेचा अनुभव घ्यावा. ज्याप्रमाणे आकाशात चंद्राच्या अनुपस्थितीमुळे मिट्ट काळोख असतो, तसा आपल्या मनातही विचारांचा काळोख असतो. अशा अंधारात स्वतःला चाचपडत राहण्यापेक्षा शांत राहणे आणि काळ पुढे सुरू देणे जास्त योग्य ठरते. सर्व प्रकारच्या ध्वनींच्या पलीकडे जाऊन शून्यात उतरण्याच्या प्रक्रियेला शांतता म्हणतात. अवकाशाच्या पोकळीतही तशीच शांतता व्यापून आहे. शंख कानाला लावला असता तो ओंकार रुपी ध्वनी आपण अनुभवू शकतो. यामुळेच जेव्हा साधक मौनाचा अभ्यास करतो तेव्हा तो केवळ त्याच्या सभोवतालच्या आवाजांच्याच पलीकडे नाही तर विश्वातील सर्व ध्वनींच्या पलीकडे पोहोचण्याचा प्रयत्न करतो, कारण आवाजांच्या पलीकडे गेल्याशिवाय शांतता प्राप्त होऊ शकत नाही.

अध्यात्मिक जगात मौनाला नेहमीच खूप महत्त्व आहे, कारण अध्यात्माच्या शिखरावर पोहोचण्यात मौनाचा मोठा वाटा असतो. म्हणून, आपल्या संस्कृतीत, कोणत्याही व्यक्तीला आध्यात्मिक शिखरावर पोहोचण्यासाठी मौन हे एक परिपूर्ण आणि शाश्वत साधन मानले गेले आहे. यामुळेच आपल्या सर्व ऋषी-मुनींनी मौन हा आपल्या आध्यात्मिक साधनेचा एक महत्त्वाचा भाग बनवून त्याचा आदर केला.मौनी अमावस्येच्या दिवशी भगवान श्री हरी विष्णू आणि भगवान शिव यांची पूजा करण्याची परंपरा आहे.

या दिवशी सूर्यदेवाला अर्घ्य अर्पण केल्याने भक्ताच्या जीवनात तेज, ऊर्जा आणि सकारात्मकता येते, तर गंगेत स्नान केल्याने अश्वमेध यज्ञाप्रमाणेच फळ मिळते. पितरांची प्रार्थना केल्याने त्यांना मोक्ष प्राप्त होतो आणि ते प्रसन्न होऊन आशीर्वाद देतात. असो, आपल्या शास्त्रीय श्रद्धेनुसार, मणीचे मणी फिरवण्याचे पुण्य म्हणजे शांतपणे मंत्र जपण्याचे पुण्य जिभेने आणि ओठांनी मंत्र पठण करण्यापेक्षा कितीतरी पटीने मोठे आहे.

जर दिवसभर मौनव्रत पाळणे शक्य नसेल तर स्नान करण्यापूर्वी दीड तास मौनव्रत पाळावे. जर हे देखील शक्य नसेल तर किमान कडू बोलणे टाळावे आणि ज्यांच्यासाठी मौनी अमावस्येचे व्रत करणे शक्य नाही त्यांनी या दिवशी गोड पदार्थ खावेत. या दिवशी भगवान शिव आणि भगवान विष्णूची पूजा करणे खूप शुभ आहे. पितरांचा आशीर्वाद मिळविण्यासाठी हा दिवस विशेष मानला जातो.

ज्यांना महाकुंभ स्नान घेण्याची संधि मिळाली नाही, त्यांनी या दिवशी स्नान करताना गंगा, यमुना, सरस्वती या नद्यांचे स्मरण करावे आणि वर दिल्याप्रमाणे ध्यानमग्न होऊन मौन धरत ईश्वर चरणी रुजू व्हावे. 

Paush Amavasya 2025: माघ मासाचे स्वागत करण्याआधी पौष अमावस्येला करा पितृतर्पण!