Decision Making: निर्णय घेताना द्विधा मनःस्थिती होते? सद्गुरु सांगतात, 'या' पाच मार्गाने घ्या मनाचा कौल!

'ऐकावे जनाचे, करावे मनाचे', ही म्हण प्रचलित आहे, पण एखादा निर्णय घेताना हेच मन जेव्हा गोंधळते तेव्हा सद्गुरूंच्या या पाच पद्धतीने मिळवता येते उत्तर!

जीवनात प्रत्येक टप्प्यावर आपल्याला निर्णय घ्यावे लागतात – मग ते छोटे असोत (काय खावे?) किंवा मोठे (नोकरी बदलायची की नाही?). अनेकदा 'दोनपैकी एक निवड' (Dilemma) करण्याची वेळ येते आणि आपले मन गोंधळून जाते. या स्थितीलाच द्विधा मनस्थिती म्हणतात. यामुळे तणाव वाढतो आणि निर्णय लांबणीवर पडतो, ज्यामुळे संधी हातातून निसटू शकते.  द्विधा मनस्थितीतून बाहेर पडून लवकर आणि योग्य निर्णय घेण्यासाठी आध्यात्मिक क्षेत्रातले वक्ते सद्गुरू यांनी दिलेल्या खालील ५ प्रभावी पायऱ्या (Steps) वापरा. 

१. समस्येची स्पष्ट व्याख्या करा (Define the Problem Clearly)

तुम्ही कशाबद्दल गोंधळलेले आहात, हे सर्वप्रथम स्पष्ट करा. गोंधळलेले मन अनेकदा अनेक समस्या एकत्र करून पाहते. जसे की, "मी ही नोकरी सोडून व्यवसाय सुरू करू की नाही?"

दोन पर्याय बाजूला मांडा:

पर्याय अ: सध्याची नोकरी चालू ठेवणे (सुरक्षितता)
पर्याय ब: नवीन व्यवसाय सुरू करणे (जोखीम)

टीप: नेहमी दोनच पर्याय ठेवा. तिसरा, चौथा पर्याय गोंधळ वाढवतो.

कालभैरव जयंती २०२५: कालभैरवाच्या कृपेने 'या' ८ राशींच्या आयुष्यात घडणार अविस्मरणीय घटना!

२. साधक-बाधक बाबींची यादी करा (The Pros and Cons List)

हा निर्णय घेण्याचा सर्वात सोपा आणि प्रभावी मार्ग आहे. प्रत्येक पर्यायाचे फायदे आणि तोटे एका कागदावर लिहा. या यादीमुळे तुमच्या डोळ्यासमोर वास्तव येते आणि कोणता पर्याय तुमच्यासाठी दीर्घकाळ फायदेशीर आहे, हे समजते.

३. सर्वात वाईट परिणामाचा विचार करा (Worst-Case Scenario)

अनेकदा भीतीमुळे निर्णय घेता येत नाही. त्यामुळे प्रत्येक पर्यायाचा सर्वात वाईट परिणाम काय असेल, याचा विचार करा. जसे की, जर मी व्यवसाय सुरू केला आणि तो अपयशी ठरला, तर सर्वात वाईट काय होईल? (उदा. बचत संपेल, पुन्हा नोकरी शोधावी लागेल.)

कृती: जर तुम्ही त्या सर्वात वाईट परिणामाला सामोरे जाण्यासाठी मानसिक आणि आर्थिकदृष्ट्या तयार असाल, तर तुमचा आत्मविश्वास वाढतो आणि निर्णय घेणे सोपे होते.

प्रेमानंद महाराज सांगतात, 'बुधवारी केस कापल्याने येते धन-समृद्धी आणि टळतो अकाली मृत्यू!'

४. ६ महिन्यांनी किंवा १ वर्षानंतरचा विचार करा (The Long-Term View)

तुमच्या निर्णयाचे दूरगामी परिणाम काय असतील, याचा विचार करा. स्वतःला प्रश्न विचारा, "मी आज हा निर्णय घेतला नाही, तर ६ महिन्यांनंतर मला पश्चात्ताप (Regret) होईल का?", ''जर तुम्ही नोकरी न सोडण्याचा निर्णय घेतला, तर १ वर्षानंतरही तुम्ही त्याच ठिकाणी, त्याच स्थितीत असाल. यामुळे तुम्हाला समाधान मिळेल की असमाधान?'' तात्काळ सुख-दुःखाचा विचार न करता, दीर्घकालीन समाधान देणारा मार्ग निवडा.

Vastu Tips: बुधवारी लावलेली 'ही' रोपं ठरतात लक्ष्मीप्राप्तीचा आणि अपयशातून मुक्तीचा राजमार्ग!

५. अंतर्मनाचा आणि मूल्यांचा सल्ला घ्या (Consult Your Inner Voice and Values)

जेव्हा आकडे आणि तर्क काम करत नाहीत, तेव्हा तुमचे अंतर्मन (Intuition) मदत करते. तुमचे जीवन कशावर आधारित आहे? (उदा. सुरक्षितता, स्वातंत्र्य, पैसा, कुटुंब) डोळे मिटून शांत बसा आणि स्वतःला विचारा: 'माझे मन कशाकडे झुकत आहे?' अनेकदा तुमचे मूलभूत स्वभाव आणि जीवनमूल्ये तुम्हाला योग्य दिशेने नेतात. जर एखाद्या निर्णयामुळे तुमच्या मूलभूत मूल्यांचा भंग होत असेल, तर तो निर्णय टाळा.

द्विधा मनस्थिती ही स्वाभाविक आहे. मात्र, जेव्हा तुम्ही तर्क (Pros & Cons) आणि भावना (अंतर्मन) यांचा समन्वय साधता, तेव्हा तुम्ही केवळ एक निर्णय घेत नाही, तर तुमच्या भविष्याची दिशा निश्चित करता.