सेंद्रीय कर्ब निर्मितीसाठी जिल्ह्यात होणार १०० ‘ऑर्गनिक युनिट’

जमिनीच्या सुपिकतेसाठी सेंद्रीय कर्ब अत्यंत महत्त्वाचे आहे. साधारण १२ ते १८ टक्के सेंद्रीय कर्ब असलेली शेतजमीन सुपिक मानली जाते. सेंद्रीय कर्बामुळे जमिनीतील सूक्ष्मजीव कार्यरत होऊन माती जिवंत राहण्यास मदत होते. जमिनीमध्ये कार्बन आणि नत्र यांचे योग्य गुणोत्तर ठेवले जाते. तथापि, जिल्ह्यात गत काही वर्षांत शेतकऱ्यांकडून रासायनिक खतांसह रासायनिक कीटकनाशकाचा वारेमाप वापर होत आहे. त्यामुळे जमिनीतील मूळ सेंद्रीय कर्बांचे प्रमाण अत्यंत कमी झाले असून, शेती उत्पादनावर त्याचा मोठा परिणाम होत आहे. ही प्रक्रिया पुढे, अशीच कायम राहिल्यास जिल्ह्यातील शेती नापिक होण्याची भीती आहे. ही बाब लक्षात घेत जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकाऱ्यांनी शेतजमिनीतील कर्बाचे प्रमाण वाढविण्यासाठी जिल्ह्यात १०० ऑर्गनिक युनिट स्थापन करण्याची योजना आखली आहे. जिल्ह्यातील १०० शेतकरी गटांना हे ऑर्गनिक युनिट दिले जाणार आहे. या संदर्भातील प्रस्ताव तयार करण्यात आला असून, तो मंजुरीसाठी नीती आयोगाकडे पाठविला जाणार असल्याची माहिती जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकाऱ्यांनी दिली.

---------------

कृषी विभाग देणार प्रशिक्षण

जिल्ह्यात सेंद्रीय कर्ब निर्मिती करण्यासाठी प्रस्तावित ऑर्गनिक युनिटची संकल्पना यशस्वी व्हावी आणि शेतकऱ्यांचा त्याचा फायदा व्हावा म्हणून कृषी विभाग शेतकरी गटांना ट्रायकोडर्मा, रायझोबियम, पीएचडी आदिंसह सेंद्रीय कर्ब निर्मितीसाठी आवश्यक कल्चर तयार करण्याबाबत प्रशिक्षण देणार आहे. या प्रशिक्षणानंतर ऑर्गनिक युनिटमध्ये निर्मित केले जाणारे सेंद्रीय कर्बाचे कल्चर शेतकऱ्यांना अल्प किमतीत वितरित करून त्याआधार सेंद्रीय कर्ब निर्मिती करण्याबाबत मार्गदर्शनही केले जाणार आहे.

---------------

१० ग्रॅम कल्चरपासून होणार १० किलो सेंद्रीय कर्ब

शेतजमिनीतील सेंद्रीय कर्ब वाढविण्यासाठी कृषी विभागाने प्रस्तावित केलेल्या ऑर्गनिक युनिटमधून शेतकऱ्यांना १० ग्रॅम कल्चर अवघ्या १० रुपयांत घेता येणार आहे. या दहा ग्रॅमपासून शेतकरी एका एकरासाठी लागणारे १० किलो सेंद्रीय कर्ब तयार करून त्याचा शेतीजमिनीसाठी वापर करू शकणार आहेत. बाजारात १५० रुपये प्रती किलो दराने मिळणारे सेंद्रीय कर्ब अवघ्या १० रुपयांत तयार करण्याबाबत शेतकरी गटांकडूनही शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन केले जाणार आहे.

------------------

रायझोबियम

कोट: रासायनिक खताच्या वापरामुळे जिल्ह्यातील शेतजमिनीची सुपिकता घटली आहे. त्यामुळे सेंद्रीय कर्ब वाढविण्यावर प्रामुख्याने लक्ष केंद्रित करावे लागणार आहे. त्यासाठी ऑर्गनिक युनिट अर्थात सेंद्रीय कर्ब निर्मितीसाठी लघु प्रयोगशाळा उभारण्याची तयारी आहे. जिल्ह्यातील शंभर शेतकरी गटांना या प्रयोगशाळा दिल्या जातील. त्याबाबतचा प्रस्ताव तयार झाला असून, तो जिल्हाधिकाऱ्यांमार्फत नीती आयोगाकडे मंजुरीसाठी पाठविला जाईल.

-शंकर तोटावार,

जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी, वाशिम