स्ट्रॉबेरीची आवक वाढली; दर मात्र उतरले

शेतकरी आर्थिक अडचणीत : केलेला खर्चही निघेनासा झाला; वाई परिसरात अधिक प्रमाणात लागवड

संजीव वरे--वाई--अलीकडच्या काळात कमी क्षेत्रात अधिक आर्थिक उत्पन्न देणारे व वाई, पाचगणी, महाबळेश्वर येथे येणाऱ्या पर्यटकांची मागणी असलेल्या ‘स्ट्रॉबेरी’ पिकाची लागवड करण्याकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढला आहे. असे असलेतरी सध्या स्ट्रॉबेरी फळांची मोठ्या प्रमाणात आवक वाढली असून, बाजारपेठेत त्याचे दर कमी झाले आहेत. त्यामुळे शेतकरी आर्थिक अडचणीत येऊ लागले आहेत. अलीकडच्या काळात वाई व परिसरात कमी क्षेत्रात अधिक उत्पन्न देणारे पीक म्हणून स्ट्रॉबेरीची लागवड मोठ्या प्रमाणात होऊ लागली आहे. या भागातील शेती सुपीक व चांगला पाऊस पडत असल्यामुळे या भागात मोठ्या प्रमाणात ‘स्ट्रॉबेरी’च्या मदरप्लॉटपासून नवीन रोपेही तयार केली जातात. त्याची लागवड महाबळेश्वर व अनेक तालुक्यांत केली जाते. याचे मदरप्लॉट परदेशातून येत असल्यामुळे त्याची किंमत मोठी असते. तसेच त्याची लागवड वाफ्यावर ठिबक स्प्रिंक्लर फळासाठी मल्चिंग पेपर टाकून केली जाते. या सर्वासाठी खते व औषधे यावर मोठा आर्थिक खर्च होतो. तो बँकाचे कर्ज काढून करावा लागतो.
. यावर्षी वाई तालुक्यात पावसाचे प्रमाण अत्यंत कमी असल्याने डोंगर दरीतील पाण्याचे झरे व प्रवाह आटले आहेत. विहिरींच्याही पाण्याची पातळी खालावली आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांसमोर दुष्काळाचे व पाणी टंचाईचे मोठे संकट उभे राहिले आहे.त्यातच स्ट्रॉबेरीच्या फळाची आवक वाढली आहे. परंतु, त्याचे दर किलोला १२० ते १४० रुपयांपर्यंत आली आले आहेत. त्यामुळे झालेला खर्च व उत्पादन याचा मेळ बसणे शेतकऱ्यांपुढे अवघड झाले आहे. त्यामुळे शेतकरी आर्थिक अडचणीत आले आहेत. अजूनही पाऊस पडण्याची अपेक्षा शेतकरी व्यक्त करत आहेत. दरम्यान, विकत घेतलेली रोपे, त्यासाठी लागणारी खते, औषधे, पाणी नियोजनासाठी वापरलेले ठिबक व स्प्रिंक्लर, फळे व्यवस्थित राहण्यासाठी घातलेला मल्चिंग पेपर यांचा खर्च निघणे अवघड झाले आहे. आधीच दुष्काळामुळे शेतकरी वर्गात चिंतेचे वातावरण आहे. अजूनही एखादा पाऊस पडेल, या अपेक्षेवर शेतकरी वर्ग आहे.


अडचणी वाढल्या; हप्ते भरणे अवघड
सध्या हवामानात होणारे बदल, वाढते उष्णतेचे प्रमाण, निर्माण होणारी पाणीटंचाई यामुळे शेतकरी पूर्ण अडचणीत आला आहे. त्यातच स्ट्रॉबेरी लागवडीसाठी केलेला खर्च व बाजारपेठेतील कमी झालेला दर यामुळे आर्थिक अडचणी वाढल्या आहेत. सोसायट्या, बँकेतून घेतलेल्या पीक कर्जाचे हप्ते भरणेही अवघड झाले आहे.


यावर्षी बाजारपेठेत ‘स्ट्रॉबेरी’ची मोठी आवक वाढली आहे. त्यामुळे त्याचे दर लवकर खाली येत आहेत. एकरी झालेला खर्च व उत्पन्नातून मिळणारे पैसे याचा ताळमेळ बसवणे अवघड होणार आहे. शेतकऱ्यांनी स्ट्रॉबेरीची लागवड मोठ्या प्रमाणात केल्याने काही शेतकऱ्यांची रोपे अजूनही गिऱ्हाईकाविना पडून आहेत. त्यातही त्यांचे मोठे भांडवल गुंतलेले आहे.
-सीताराम वाडकर, स्ट्रॉबेरी उत्पादक शेतकरी