भारताचं संविधान तयार करण्यासाठी किती खर्च आला होता? जाणून घ्या...

1 / 8

२६ जानेवारी म्हणजेच प्रजासत्ताक दिनी भारतीय राज्यघटना लागू झाली. २६ जानेवारी १९५० या दिवशी भारताने स्वतःचा देश चालवण्याचा निर्णय घेतला होता. पण एवढं मोठं संविधान बनवताना मोठ्या प्रमाणात खर्चही आला होता. त्यावेळी राज्यघटना तयार करण्यासाठी लाखो रुपये खर्च करण्यात आले होते.

2 / 8

भारताला इथपर्यंत पोहोचायला अनेक वर्षे लागली. हा एक लांब, कठीण प्रवास होता. राज्यघटना तयार करण्याची कल्पना पहिल्यांदा १९३४ मध्ये मांडण्यात आली. राजकीय विचारवंत एम एन रॉय यांनी संविधान सभा स्थापन करण्याचा सल्ला दिला होता.

3 / 8

१९३५ मध्ये काँग्रेसने यासाठी पाठिंबा दिला. भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने स्वतः ही कल्पना स्वीकारली आणि ब्रिटीश सरकारच्या अंतर्गत संविधान सभा स्थापन करण्याची मागणी केली.

4 / 8

त्यानंतर सात वर्षांनी म्हणजेच १९४२ मध्ये ब्रिटीशांचा प्रस्ताव आला. 'आम्ही तुम्हाला डोमिनियन दर्जा (म्हणजे थोडेसे स्वराज्य) देऊ शकतो, परंतु तरीही तुम्ही ब्रिटीश साम्राज्याचा एक भाग राहाल,' असं ब्रिटीश सरकारने म्हटले. पण भारताने ते लगेच फेटाळून लावले.

5 / 8

त्यानंतर १९४६ मध्ये ब्रिटीश सरकारने भारताकडे सत्ता सोपवण्याची प्रक्रिया सुरू केली. संविधान सभेच्या निवडणुका झाल्या. लोकसंख्येच्या आधारे सदस्य संख्या ठरवण्यात आली आणि सुरुवातीला ३८९ सदस्य निवडून आले. पण १९४७ मध्ये फाळणीनंतर ही संख्या २९९ वर आली.

6 / 8

संविधान सभेचे नेतृत्व ठरले. डॉ.बी.आर.आंबेडकर यांना मसुदा समितीचे अध्यक्ष करण्यात आले. डॉ.राजेंद्र प्रसाद यांची विधानसभेच्या स्थायी अध्यक्षपदी निवड झाली. १९४८ मध्ये राज्यघटनेचा पहिला मसुदा जनतेच्या अभिप्रायासाठी प्रसिद्ध करण्यात आला. अनेक चर्चा आणि सुधारणांनंतर २६ नोव्हेंबर १९४९ रोजी तो स्वीकारण्यात आला.

7 / 8

त्यानंतर २६ जानेवारी १९५० रोजी भारतीय राज्यघटना लागू झाली. संविधान बनवण्यासाठी २ वर्षे ११ महिने आणि १८ दिवस लागले. भारताचे संविधान हे जगातील सर्वात लांब लिखित संविधान आहे. हे हाताने लिहिलेले होते. त्यावर सुंदर कॅलिग्राफी प्रेमबिहारी नारायण रायजादा यांनी केली होती.

8 / 8

त्यावेळी या संपूर्ण प्रक्रियेत एकूण ६४ लाख रुपये खर्च आला होता. त्यामुळे २६ जानेवारी १९५० ही केवळ एक तारीख नव्हती तर भारत स्वावलंबी आणि सार्वभौम होण्याचे प्रतीक होते. आपल्या स्वातंत्र्याचा आणि लोकशाहीचा पाया मोठ्या संघर्षाने आणि कठोर परिश्रमाने रचला गेला आहे याची आठवण हा दिवस करून देतो.