नवी दिल्लीः गेल्या काही दिवसांपासून चीननं लष्करी सामर्थ्य मोठ्या प्रमाणात वाढवलं आहे. अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रांचा चीनकडे भांडार आहे. भारताबरोबरच्या संघर्षानंतर लडाखच्या सीमेवरून चीन मागे गेला असला तरी तो कधीही दगाफटका करू शकतो हे विसरून चालणार नाही. विशेष म्हणजे चीननं जमिनीखाली मोठ्या प्रमाणात शस्त्रास्त्र लपवलेली आहेत. लेहपासून 250 किमी अंतरावर चीननं भूमिगत क्षेपणास्त्र साठवण केल्याची धक्कादायक बाब उघडकीस आली आहे. पीपल्स लिबरेशन आर्मी रॉकेट फोर्स(पीएलएआरएफ)ला पूर्वी आर्टिलरी कॉर्प्स म्हणून ओळखले जात असे. लडाखची राजधानी लेहपासून अवघ्या 250 किमी अंतरावर चीननं अत्याधुनिक व अद्ययावत क्षेपणास्त्रांची भूमिगत साठवण केली आहे. इंडिया टुडेच्या ओपन सोर्स इंटेलिजेंस (ओएसआयएनटी) डेस्कने हे गुप्त शस्त्रागार अधिक चांगल्या प्रकारे जाणून घेण्यासाठी 11 जुलैपर्यंत उपग्रहांच्या माध्यमातून टिपण्यात आलेल्या प्रतिमांचं विश्लेषण केले.भूमिगत क्षेपणास्त्र शस्त्रागार कोठे आहे?त्यांचे स्थान दक्षिण झिनजियांग मिलिटरी डिस्ट्रिक्ट (SXJMD)च्या जवळ आहे. या जिल्ह्याची स्थापना 1950मध्ये झाली. त्यानंतर अनेक वेळा त्याची पुनर्रचना केली गेली. त्याखालील येणारी अक्सू, काश्गर, यारकंद आणि खोतान ही क्षेत्रे एकसारखी ठेवण्यात आलेली आहेत. 1950 आणि1960च्या दशकात चीनने तिबेटचा कब्जा केला, तेव्हा लडाखच्या समोरील भाग, ज्यामध्ये अक्साई चीन किंवा पूर्व लडाख यांचा समावेश आहे, तो दक्षिणी झिनजियांग मिलिटरी जिल्हा अंतर्गत येतो. SXJMD या भागाला सैदुल्लाह सैन्य प्रशिक्षण क्षेत्र म्हणून देखील ओळखले जाते. ब्रिटिश राजवटीदरम्यान प्रस्तावित आर्दग जॉन्सन लाइनअंतर्गत हा भाग जम्मू-काश्मीरच्या अंतर्गत येतो.धोरणात्मकरित्या या ठिकाणी पीएलए आणीबाणीच्या परिस्थितीत अतिरिक्त सैन्य तैनात करू शकतो, कारण प्रशिक्षण बेसमध्ये त्यांच्या सैनिकांची लक्षणीय उपस्थिती आहे, त्यामुळेच हे शक्य आहे. तिबेट ते झिनजियांगला जोडणार्‍या महामार्गापासून सुमारे तीन ते पाच किलोमीटर अंतरावर काराकोरम पर्वतांमध्ये खोदलेली भूमिगत क्षेपणास्त्र लपवून ठेवलेली आहेत. त्यात 14 भूमिगत बोगदे आहेत, जे रस्त्याच्या दक्षिणेस तीन किलोमीटर अंतरावर सुरू होतात आणि पुढील दोन किलोमीटरपर्यंत सुरूच राहतात. आणि त्यानंतर जल स्रोत्राच्या पश्चिमेस 12 बोगदे आहेत, त्या बोगद्यांमध्ये कार्यरत क्षेपणास्त्रांचा साठा आहे. पूर्वेकडील दिशेने आणखी दोन बोगदे वेगवेगळ्या रस्त्यांद्वारे जोडलेले आहेत. हे त्यांचे प्रशासकीय आणि कमांड-अँड-कंट्रोल बोगदे असल्याचे दर्शवितात.यात स्तंभांची रचना करण्यात आली असून, या स्तंभांच्या माध्यमातून बहुदा भूमिगत बोगद्यासाठी वीजपुरवठा केला जातो. या बोगद्याभोवती विविध सांकेतिक व इतर सुविधा असे सूचित करतात की, या बोगद्यात किमान 24 क्षेपणास्त्रे ठेवू शकता येतील. यात ट्रॅक्टर-इजेक्टर लाँचर (टीईएल) आणि इतर वाहनांचा समावेश आहे. गेल्या दोन दशकांतील उपग्रह प्रतिमांचे विश्लेषण असे सूचित करते की, बहुतेक सपोर्ट सुविधा जी -209 महामार्गाजवळ आहेत. येथे हाय-बे गॅरेजसह असलेली एक मोठी चौकी आहे. इतर वाहनांसाठी अन्य गॅरेज आहेत. येथे कमीत कमी आठ हाय-बे गॅरेजेस आहेत. त्यांचा वापर तैनातीपूर्वी वाहने तपासण्यासाठी केला जातो.अलीकडे येथे एक नवीन हेलिपोर्ट तयार करण्यात आले आहे. एसएक्सजेएमडी एव्हिएशन ब्रिगेड डिटेचमेंटसाठी डिझाइन केलेले हे हेलीपोर्ट या सुविधेस हवाई-संरक्षण सहाय्य जोडण्यासाठी आहे. ताज्या उपग्रह छायाचित्रांमध्ये येथे 15-20 इमारतींचे नवीन बांधकाम दर्शविले गेले आहे, जे कदाचित भविष्यात अतिरिक्त सैन्याच्या तैनाती लक्षात घेऊन केले गेले आहे. हे नवीन बांधकाम नोव्हेंबर 2019च्या सुमारास सुरू झाले. हे सूचित करते की पूर्व लडाखमधील सध्याची गतिरोध, त्याची रणनीती केवळ ऑक्टोबर-नोव्हेंबर 2019 मध्ये तयार केली गेली असेल. भूमिगत सुविधा व इतर आधारभूत सुविधांना वीजपुरवठा करण्यासाठी येथे सोलर पॅनेलचा एक मोठा फॉर्म देखील दिसतो आहे. डोंगर उतारावर चार घोषणा लिहिल्या आहेत:- 不怕 不怕 苦 打仗 不怕 死: प्रशिक्षणादरम्यान अडचणी आल्या तर घाबरू नका, लढताना मृत्यूची भीती बाळगू नका.- 劲旅 劲旅 所向无敌: अजिंक्यतेकडे पठार ब्रिगेड!- 天山 雄师 决战 决胜 :: निर्णायक विजयासाठी तियानशान विभाग निर्णायकपणे लढतो- 学 筱 龙 精神 当 打 驘 先锋: प्रतिस्पर्धांना पराभूत करण्यासाठी ड्रॅगनच्या भावना समजून घ्या
हेही वाचा
चीनमध्ये नव्या संकटानं पसरली भीती; 3.8 कोटी लोक प्रभावित, 140 जणांचा मृत्यू
अंबानींच्या RILनं रचला इतिहास; 12 लाख कोटींचं बाजार भांडवल जमवणारी देशातील पहिली कंपनी
बँक अन् पोस्टाला मिळाली जबरदस्त सुविधा; मोठी रक्कम काढल्यास मोजावे लागणार जास्त पैसे
धक्कादायक! प. बंगालमध्ये लटकलेल्या अवस्थेत सापडला भाजपा आमदाराचा मृतदेह
हो, मी पुढाकार घेईन; मोदी सरकारला 'टक्कर' देण्यासाठी पवारांचा पॉवरफुल प्लॅन