आज भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका, समाज सेविका, कवियित्री असलेल्या सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले यांची जयंती. 3 जानेवारी 1831 ला साताऱ्यातील नायगाव येथे खंडोजी नेवासे आणि लक्ष्मीबाई यांच्या पोटी जन्मलेल्या सावित्रीबाईचा विवाह वयाच्या अवघ्या नवव्या वर्षी क्रांतिसूर्य महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्यासोबत झाला. ज्योतिबा फुले म्हणजे एक थोर व्यक्तिमत्तव. लग्नापूर्वी काहीही न शिकलेल्या सावित्रीबाईंनी लग्नानंतर एका वर्षातच ज्योतिबांच्या प्रेरणेने शिक्षण्यास सुरुवात केली. जाणून घेऊया आयुष्यभर महिलांना शिक्षण देण्यासाठी आणि समाजासाठी झटत राहिलेल्या सावित्रीबाईँबाबत खास गोष्टी...
- सावित्रीबाईंचा जन्म 3 जानेवारी, 1831मध्ये दलित परिवारामध्ये झाला होता.
- 1840 रोजी वयाच्या नवव्या वर्षी सावित्रीबाईंचा विवाह महात्मा ज्योतिराव फुले यांच्यासोबत झाला.
- सावित्रीबाईंनी आपले पती क्रांतिसुर्य ज्योतिराव फुले यांच्यासोबतीने मुलींसाठी 18 शाळा सुरू केल्या. त्यातील पहिली आणि शेवटची शाळा त्यांनी पुण्यातच सुरू केली होती.
- सावित्रीबाई फुले या भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका आणि मुख्याध्यापिका असून त्या महिला मुक्ती आंदोलनाच्या नेत्या होत्या.
- त्यांनी 28 जानेवारी 1853मध्ये गर्भवती बलात्कार पीडित महिलांसाठी बाल हत्‍या प्रतिबंधक गृहाची स्थापना केली.
- सावित्रीबाईंनी 19व्या शतकात सतीप्रथा, बालविवाह या अनिष्ट प्रथांविरूद्ध बंड पुकारला. तसेच विधवांसाठी एका केंद्राची स्थापना करून त्यांना पुनर्विवाहासाठी प्रोत्साहित करण्याचं काम केलं.
- सावित्रीबाई फुले यांनी आत्महत्या करणाऱ्या विधवा ब्राह्मण महिला काशीबाईंची आपल्या घरामध्ये प्रसुती करून त्यांचा मुलगा यशवंतचा आपला दत्तक पुत्र म्हणून सांभाळ केला. पुढे जाऊन यशवंत शिक्षण घेऊन डॉक्टर झाला.
- महात्मा ज्योतिराव फुले यांच्या मृत्यूनंतर सावित्रीबाईंनी त्यांचं अर्धवट राहिलेलं सामजकार्य पूर्ण करण्याचा निर्धार केला.
- सावित्रीबाईंचा मृत्यू 10 मार्च 1897 ला प्लेगच्या रूग्णांची सेवा करताना झाला.
- सावित्रीबाईंनी आपलं संपूर्ण जीवन महिला आणि दलितांना त्यांचे अधिकार मिळवून देण्यासाठी वेचले.