सावधान, कमी झोपेमुळे प्रतिकारशक्तीही खालावते!

कोरोना संक्रमणाच्या काळात अनेकांनी रोगप्रतिकारशक्तीचा विकास करण्यासाठी प्रयत्न केले. वर्क फ्रॉम होम असल्याने वेळेवर जेवणासोबतच पौष्टिक आहारावर भर देण्यात आला होता. अनेकजण औषधे घेऊनही रोगप्रतिकारशक्ती वाढविण्याचा प्रयत्न करत आहेत. मात्र, आता काेरोनाचा प्रादुर्भाव कमी झाल्याने बाजारपेठ पूर्ववत सुरू झाल्याने वर्क फ्रॉम होम देखील बंद झाले आहे. त्यामुुळे आता प्रत्येकाची जीवनशैली बदलली असून दगदगीचे जीवन झाले आहे. त्याचा परिणाम जेवणासाेबतच झोपेवरही झाला आहे. दिवसभराची दगदग, अपूर्ण झाेप यामुळे ट्रेस हार्मोन्स वाढत आहेत. त्याचा थेट परिणाम प्रतिकारशक्तीवर होताना दिसून येत आहे. उपजत रोगप्रतिकारशक्तीसाठी सर्वसमावेशक आहार, दररोज व्यायाम आणि आणि किमान सहा तास झोप आवश्यक आहे.

किमान सहा तास झोप आवश्यक

निरोगी शरीरात पुरेशा झोपेचे मोठे महत्त्व आहे. त्यामुळे साधारणपणे सहा ते आठ तास झोप आवश्यक आहे. झोपेमुळे शरीराची झालेली झीज भरून निघते. तसेच मेटाबॉलिझम अर्थात चयापचय क्रियाही झोपेमुळे साधारण राहते.यामुळे शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. अपूर्ण झोपेचे हृदय आणि मेंदूवर अधिक दुष्परिणाम दिसून येत असल्याचे अभ्यासक सांगतात.

वयोगटानुसार किमान झोपेचे तास

-० ते३ महिने -कमीत कमी१४-१७ तास.

- ५-११ महिन्यांचे बाळ- १२-१४ तास.

- १-२ वर्षांचे मुल- ११-१३ तास.

- ३-५वर्षांचे मुल- १०-१२ तास.

- ६-१३ वर्षात- ९ ते ११ तास.

- १४-१७ वर्षे -८- १० तास.

-१८ ते ६४ वर्षे- ६- ८ तास

- ६५ वर्ष वृद्ध- ७-८ तास

अपुप्या झोपेचे तोटे

- अपुऱ्या झोपेमुळे हृदयाचे विकार, रक्तदाब, रक्तातील साखर वाढते.

- चिडचिड, नैराश्य येणे, लैंगिक क्षमतेवर परिणाम यांसारखे गंभीर आजार होतात.

- शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याच्या तक्रारी समोर येतात.

रोगप्रतिकारकशक्ती आपल्या शरीराची ढाल

- शरीरामध्ये होणारा कोणत्याही प्रकारचा जंतूसंसर्ग तसेच ॲलर्जीपासून संरक्षण करण्याचे काम रोगप्रतिकारशक्ती करते.

- विविध गोष्टींमुळे शरीरात होणारे रिॲक्शन थांबविण्याचे काम रोगप्रतिकारशक्ती करीत असते.

- त्यामुळे निरोगी शरीरासाठी रोगप्रतिकारशक्ती महत्त्वाची आहे.

संतुलित आहार आणि व्यायामही आवश्यक

अलीकडे बदलते वातावरण, अपूर्ण आहार, कमी झोप तसेच व्यायामाचा अभाव यामुळे प्रतिकारशक्तीवर विपरीत परिणाम जाणवतो.सकस आहार, पुरेशी झोप, नियमित व्यायाम आणि ताणतणावमुक्त जीवन या चार बाबींमुळे रोगप्रतिकारशक्ती उत्तम राहते.

डॉक्टरचा कोट

'' निरोगी शरीरात पुरेशा झोपेचे मोठे महत्त्व आहे. त्यामुळे साधारणपणे सहा ते आठ तास झोप आवश्यक आहे. सकस आहार, पुरेशी झोप, नियमित व्यायाम आणि ताणतणावमुक्त जीवन या बाबींमुळे रोगप्रतिकारशक्ती उत्तम राहते. झोप जर पूर्ण झाली नाही तर ट्रेस हार्मोनमध्ये वाढ होते. परिणामी रोगप्रतिकारशक्ती कमी होते.निरोगी शरीरासाठी रोगप्रतिकारशक्ती महत्त्वाची आहे.''

- डॉ अभय शिंदे,उमरगा.