देशमुखांनी राखला जिल्हा बँकेचा गड

चेतन धनुरे , लातूर
बँकेच्या स्थापनेपासून वर्चस्व टिकवून असलेल्या काँग्रेसने यावेळी जिल्हा बँकेचा गड आपल्या ताब्यात राखला आहे़ १९ पैकी १७ जागा आरामात पटकावीत देशमुख गटाने आपले वर्चस्व सिद्ध केले़ परंतु, पतसंस्था गटातून व जळकोट येथून हे वर्चस्व मोडून काढत प्रथमच भाजपाचे रमेश कराड व अपक्ष धर्मपाल देवशेट्टे यांनी बँकेत प्रवेश केला़ या रणधुमाळीत अशोक गोविंदपूरकर व शीलाताई पाटील या दिग्गजांना मात्र धक्का बसला़
सहकार क्षेत्रावर असलेली काँग्रेसची पकड जिल्हा बँकेच्या निवडणुकीच्या निमित्ताने पुन्हा एकदा अधोरेखित झाली़ जवळपास ८ वर्षांनंतर लागलेल्या निवडणुकीत यावेळी काँग्रेसने विलासराव देशमुख विकास पॅनलच्या माध्यमातून चढाईची तयारी केली होती़ संचालक मंडळ बिनविरोध काढण्यासाठी यावेळीही प्रयत्न झाले़ परंतु, सहकार क्षेत्रात आपले पाय रोवू इच्छिणाऱ्या भाजपाने काही ठिकाणी आपले उमेदवार कायम ठेवले़ दरम्यान, १९ पैकी विलासराव देशमुख पॅनलचे १३ उमेदवार निवडणुकीपूर्वीच बिनविरोध निवडून आले आहेत़ मात्र जळकोट, देवणी, शिरुर अनंतपाळ, अहमदपूर, चाकूर येथील सोसायटी गटात व पतसंस्था गटात देशमुख गटाला आव्हान देत विरोधकांनी लढत दिली़ त्यापैकी माजी आमदार बाबासाहेब पाटील यांनी एकतर्फी विजय मिळविताना पडलेल्या ६९ पैकी ४६ मते मिळविली आहेत़ शिरुर अनंतपाळ येथून विजयी झालेल्या व्यंकटराव पाटील यांनीही शेवटच्या क्षणाला विरोधी लक्ष्मण बोधले यांचा पाठिंबा मिळवून सर्वच २६ मते पदरी पाडून घेतली़ देवणीतून भगवान पाटील विजयनगरकर यांनी भगवान पाटील तळेगावकर यांच्यावर ५ मतांनी मात करतानाच सलग दुसऱ्यांदा बँकेत प्रवेश केला़ चाकूरमधून नागनाथ पाटील यांनीही २५ मते मिळवीत विजयश्री मिळविली़ दरम्यान, वर्चस्वाला शह देण्यासाठी नेटाने उभे राहिलेले भाजपाचे रमेशप्पा कराड यांनी यावेळी तब्बल २५ ने मताधिक्य मिळवून प्रतिस्पर्धी दिग्गज अशोक गोविंदपूरकर यांचा पराभव केला़ जळकोटमध्ये धक्कादायक निकाल देताना अपक्ष धर्मपाल देवशेट्टे यांनी शीलाताई पाटील यांच्यावर ४ मतांनी मात केली़
प्राथमिक कृषी पतपुरवठा व विविध कार्यकारी सेवा सहकारी संस्था तसेच धान्य अधिकोष सहकारी संस्था मतदारसंघातून अहमदपूर-बाळासाहेब पाटील यांनी ४६ मते घेऊन विजय प्राप्त केला. आबासाहेब देशमुख यांना २३ मते पडली. चाकूर- नागनाथ पाटील यांनी २५ मते घेऊन विजय मिळविला. प्रदीप जाधव यांना १ मत, शिवाजी काळे यांना १५ मते मिळाली. जळकोट- धर्मपाल देवशेट्टे यांनी १९ मते मिळवून विजय प्राप्त केला. शिलाताई पाटील यांना १५ मते मिळाली.
शिरूर अनंतपाळ- व्यंकट बिरादार २६ मते घेऊन विजयी झाले. लक्ष्मण बोधले यांना शून्य मते मिळाली. देवणी- भगवानराव वामनराव पाटील यांनी १८ मते घेऊन विजय प्राप्त केला. भगवानराव रामचंद्र पाटील यांना १३ मते मिळाली.
तर नागरी सहकारी बँका, नागरी सहकारी पतसंस्था, ग्रामीण बिगर शेती पतसंस्था, पगारदार नोकर सहकारी संस्था या मतदारसंघातून रमेश कराड यांनी ११४ मते मिळवून विजय प्राप्त केला. तर अशोक गोविंदपूरकर यांना ८९ मते मिळाली.
११२ शाखांच्या माध्यमातून लाखो शेतकऱ्यांशी नाळ जोडलेल्या जिल्हा बँकेने सहकारात आपले मजबूत पाय रोवले आहेत़ १६ आॅगस्ट १९८२ रोजी लातूर जिल्ह्याची निर्मिती झाल्यानंतर २१ जुलै १९८४ रोजी उस्मानाबाद जिल्हा बँकेचे विभाजन होवून स्वतंत्र लातूर जिल्हा बँकेची घोषणा झाली़ त्यानंतर लगेचच १५ आॅगस्ट १९८४ रोजी बँक अस्तित्वास आली़ २९ जानेवारी १९८७ रोजी बँकेवर पहिले लोकनियुक्त संचालक मंडळ आले़
बँकेचे पहिले चेअरमन म्हणून सहकाराला शिस्त लावणाऱ्या माजी मंत्री दिलीपराव देशमुख यांनी काम पाहिले़ त्यानंतरच्या काळात नामदेवराव पाटील, रामचंद्रराव पाटील, श्रीपतीराव काकडे, बाबासाहेब पाटील, शीलाताई पाटील, सुभाष काळदाते, यशवंतराव पाटील, सूर्याजीराव शिंदे, विजयकुमार पाटील, एस़आऱ देशमुख यांनी चेअरमन म्हणून काम पाहिले आहे़ यात दोनवेळा बँकेच्या चेअरमन म्हणून एकमेव शीलाताई पाटील यांची वर्णी लागली़ तर दीर्घकाळ चेअरमन पद एस़आऱ देशमुख यांनी भूषविले आहे़
प्रारंभीपासूनच वर्चस्व राखून असलेल्या देशमुख गटाला यावेळी जळकोट सोसायटी व पतसंस्था गटातून धक्का बसला़ दोन वेळा बँकेच्या चेअरमन राहिलेल्या शीलाताई पाटील यांच्या पदरी यावेळी जळकोट सोसायटी गटातून पराभव पडला़ त्यांना अपक्ष धर्मपाल देशवशेट्टे यांनी ४ मतांनी हरविले़ तसेच पतसंस्था गटातून मागच्या वेळी दोघांना समान मते पडली होती. मात्र त्यावेळी नशिबाचा कौल विरोधात गेल्याने भाजपाच्या रमेशप्पा कराड यांनी यावेळी जोर लावल्याने त्यांच्या गळ्यात विजयाची माळ पडली़ अत्यंत अभ्यासू असलेले अशोक गोविंदपूरकर यांना कराड यांच्याकडून यावेळी २५ मतांनी पराभूत व्हावे लागले़
देशमुखांच्या बालेकिल्ल्यात सातत्याने धडका देणाऱ्या रमेशप्पा कराड यांच्यावर यावेळी विजयाचा गुलाल पडला़ रमेशप्पा कराड यांनी २००९ व २०१४ मध्ये लातूर ग्रामीण विधानसभा मतदारसंघातून सलग दोन वेळा नशीब आजमावले़ परंतु, दोन्ही वेळा त्यांना पराभवाचे तोंड पहावे लागले होते़ दरम्यान, देवणी गटातून निवडणूक लढविलेल्या भगवान पाटील यांच्या नशिबी मात्र राजयोग नव्हता़
४याआधी त्यांनी देवणी गटातून जिल्हा परिषदेची निवडणूक लढविली होती़ परंतु, तेथे त्यांना पराभव पहावा लागला़ यावेळीही त्याचीच पुनरावृत्ती झाली़