हजारो वर्षांपासूनची धार आटली!

लोणारच्या धारेला विज्ञानासोबतच धार्मिक महत्त्व

किशोर मापारी - लोणार
जागतिक पर्यटन स्थळ लोणार सरोवरातील हजारो वर्षांपासून अखंड वाहत असलेला स्वच्छ व शुद्ध गोड पाण्याचा, रामगया पाण्याचा झरा आटला असून, त्या पाठोपाठ अखंड वाहत असलेली पापहरेश्वर तीर्थ पाण्याची धारही आटली आहे. शासनाचे दुर्लक्ष व परिसरात खोदण्यात येत असलेल्या विंधन विहिरींमुळेच झरे आटले असून, पर्यावरणप्रेमींनी चिंता व्यक्त केली आहे.
शासकीय विश्राम गृहापासून सरोवरात पायऱ्यांनी खाली उतरल्यानंतर सुरुवातीलाच हेमाडपंथी पश्चिम मुखी रामगया मंदिर दिसते. तीनद्वार असलेल्या या मंदिरात रामाची मूर्ती असून, बाजूलाच श्रीरामेश्वर मंदिर आहे. या मंदिराच्या समोरच रामकुंड बुजलेल्या स्थितीत दिसून येतो. थोडे खाली उतरले की सात वर्र्षांपूर्वी अखंड वाहणारा स्वच्छ व शुद्ध पाण्याचा रामगया नावाने प्रसिद्ध असलेला झरा आटलेला स्थितीत दिसून येतो . जागतिक पर्यटन स्थळ लोणार सरोवर पाहण्यासाठी येणारे देश-विदेशातील पर्यटक तसेच अनेक शैक्षणिक सहली निसर्गाचा आनंद लुटण्यासाठी आल्यानंतर याच मार्गाने सरोवर पाहण्यासाठी उतरत होते. एकेकाळी हजारो पर्यटकांची तहान भागवणारा रामगया झरा आज मात्र स्वत:च पाण्याच्या प्रतीक्षेत व्याकुळलेला दिसून येत आहे. निसर्गाचा आनंद घेण्यासाठी येणारे हजारो पर्यटक रामगया मंदिर परिसरात थांबत होते. झऱ्यातील पाणी गोड असल्याने याच ठिकाणी पर्यटक मेजवानी करत आणि विसावा घेत. विद्यार्थीही याच झऱ्यातील पाणी पिऊन तहान भागवत व सहलीचा आनंद घेत.
अनेकांची तहान भागवणारा रामगया झराच आटला आहे. रामगया झऱ्याच्या पाठोपाठ गेल्या काही दिवसांपासून पापहरेश्वर धारही आटलेली आहे. देशभरातून अनेक भाविक अस्थी विसर्जन करण्यासाठी येत होते. त्यानंतर याच ठिकाणी अनेक धार्मिक विधी केल्या जात होते. या धारेचेही पाणी गोड होते. अखंड वाहणारे पापहरेश्वर धार तीर्थ आटलेले आहे; पण या बाबतीत प्रशासन मात्र उदासीन भूमिका घेत असून, आजपर्यंत पाण्याचे झरे सुरु कसे होतील, यावर ठोस निर्णय घेतलेले दिसून येत नाहीत.

सरोवर परिसरात कूपनलिका घेण्याचे प्रमाण वाढले!
४जागतिक पर्यटन स्थळ लोणार सरोवर परिसरात बांधकामे तसेच उत्खनन करण्यास बंदी असतानाही अनेक वर्षांपासून बांधकामे सुरूच आहेत. सरोवर परिसरात किमान ५०० ते ७०० फूट कूपनलिका घेतल्या असून, दररोज किमान एकतरी ५०० ते ७०० फूट कूपनलिका सरोवर परिसरात घेतला जातो.