चंद्रयान ३ चे विक्रम आणि पज्ञान रोव्हर अ‍ॅक्टिव्ह झाले नाही तर काय होईल?

चंद्रावरील रात्र संपल्यानंतर, इस्रो विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हरशी संपर्क साधण्याचा प्रयत्न करत आहेत, पण अद्याप यामध्ये यश आलेले नाही.

भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था इस्त्रोने या महिन्याच्या सुरुवातीला चंद्रयान-3 चे विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हर स्लीप मोडमध्ये ठेवले होते. आता पुन्हा त्यांना अॅक्टिव्ह करण्याचा प्रयत्न करीत आहे.

इस्रोने सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर एक पोस्ट शेअर करताना केली आहे. या पोस्टमध्ये इस्रो म्हणाले, "APXS आणि LIBS पेलोड्स बंद आहेत. या पेलोड्समधील डेटा लँडरद्वारे पृथ्वीवर पाठवला जातो. सध्या, बॅटरी पूर्णपणे चार्ज झाली आहे. २२ सप्टेंबर २०२३ रोजी सूर्योदयाच्या वेळी सौर पॅनेल अॅक्टिव्ह होतील असं यात म्हटले होते.

दुसर्‍या पोस्टमध्ये, इस्त्रोने सांगितले की, विक्रम लँडर देखील एक हॉप पूर्ण केल्यानंतर आणि मिशनची उद्दिष्टे पूर्ण केल्यानंतर बंद करण्यात आले. यानंतर विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हर बंद करण्यात आले. मात्र, चंद्रावर दिवस उजाडल्यानंतर ते पुन्हा एकदा चालू करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.

चंद्रयान-३ चे रोव्हर आणि लँडर जागे झाले नाहीत तर काय होईल, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. उल्लेखनीय आहे की लँडर आणि रोव्हरचे स्लीप मोड सक्रिय करताना, इस्रोने म्हटले होते की, जर दोन्ही सक्रिय केले नाहीत तर ते कायमचे तिथेच राहतील. २२ सप्टेंबर रोजी चंद्रावर सूर्योदय अपेक्षित होता. यादरम्यान इस्रोने रोव्हर आणि लँडरशी संपर्क प्रस्थापित करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु तो यशस्वी झाला नाही.

याबाबत इस्रोने ट्विटरवर पोस्ट केली आहे, "विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हरशी संपर्क साधण्याचा प्रयत्न करण्यात आला, जेणेकरून त्यांची वेकअप स्थिती जाणून घेता येईल. सध्या त्यांच्याकडून कोणतेही संकेत मिळालेले नाहीत. संपर्क प्रस्थापित करण्याचे प्रयत्न सुरूच आहेत. राहतील."

रोव्हर आणि लँडर चीनच्या चांगई-4 आणि रोव्हर युटू-2 प्रमाणे पहाटे उठू शकतात. चंद्रावर पहिली रात्र घालवल्यानंतर २०१९ मध्ये चीनी अंतराळयानाने पुन्हा काम करण्यास सुरुवात केली.

दरम्यान, इस्रोचे माजी अध्यक्ष एएस किरण कुमार यांनी सांगितले की, चंद्रयान-३ चे लँडर आणि रोव्हर जागे होणे आवश्यक नाही, कारण रात्री चंद्रावरील तापमान -२०० ते -२५० अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली येते आणि त्यातील बॅटरी संपतात. यासाठी डिझाइन केलेले नाही.

बॅटरी १४ दिवस टिकू शकते दरम्यान, इस्रोचे माजी शास्त्रज्ञ तपन मिश्रा यांनी एएनआय या वृत्तसंस्थेला सांगितले की, "विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हर केवळ १४ दिवस चालवण्यासाठी डिझाइन केले गेले होते.

अशा परिस्थितीत, जर ते पहिल्या रात्री टिकले तर मला खात्री आहे की ते आणखी अनेक रात्री तेथे राहू शकतात. एवढेच नाही तर ते ६ महिने ते एक वर्ष काम करू शकतात.