अविनाश कोळी ।सांगली : एकीकडे रोजगार निर्मितीच्या घोषणा, दुसरीकडे प्रतिकूल परिस्थितीचे काटेरी कुंपण... अशा दुष्टचक्रामुळे सांगली जिल्ह्यातील कामगारविश्वात अस्वस्थतेचे चिंताजनक चित्र दिसत आहे. जिल्ह्यातील विविध क्षेत्रातील कामगारांची संख्या ६ लाखाच्या घरात असली तरी, यातील २५ टक्के कामगारांनासुद्धा कायमस्वरुपी रोजगाराची खात्री मिळत नाही. कष्ट व कौशल्याच्या कोणत्याही कामात कामगारांना पुरेसा पगार मिळत नसल्याने दारिद्र्याची मिठी अधिकच घट्ट होत आहे.
सांगली जिल्ह्याचा निम्मा भाग सधन, तर निम्मा दुष्काळी आहे. त्यामुळे रोजगाराचे चित्रही असेच विभागले गेले आहे. कामगारांच्या एकूण संख्येचा विचार केला, तर यामध्ये शेतमजूर, व्यापार आणि बांधकाम क्षेत्रातील कामगार अधिक आहेत. एमआयडीसी व त्यातील उद्योगांची संख्या मर्यादित राहिल्यामुळे गेल्या काही वर्षांमध्ये औद्योगिक क्षेत्रातील कामगार वाढण्याऐवजी कमी होत असल्याचे दिसत आहे. सहकार क्षेत्रातील अनेक छोट्या-मोठ्या संस्थांचे बुरुज ढासळत असल्यामुळे कामगारांवर बेरोजगारीची कुºहाड कोसळत आहे. अशा चारही बाजूंनी कामगारविश्वाला हादरे बसत आहेत.
जिल्ह्याच्या सामाजिक व आर्थिक समालोचन अहवालातील आकडेवारीचा अभ्यास केल्यास, रोजगार निर्मितीचा मोठा प्रश्न जिल्ह्यासमोर उभा राहिल्याचे दिसून येईल. सध्या रोजगार व स्वयंरोजगार कार्यालयाकडील नोंदीचा अंदाज घेतला, तर बेरोजगारांची संख्या दीड लाखावर गेली आहे. प्रत्यक्षात ही आकडेवारी मोठी आहे. बेरोजगाराची समस्येवर उपाययोजना शोधण्याची गरज भासू लागली आहे. एकूणच प्रत्येकवर्षी कामगार विश्वातील परिस्थिती अधिकच बिकट व चिंताजनक होत असल्याचे दिसत आहे.काम करणाऱ्यांची वर्गवारीजिल्ह्यातील २0११ च्या जनगणनेनुसार एकूण लोकसंख्येपैकी ३८ टक्के लोक काम करणारे आहेत. ५ टक्के हंगामी किंवा सीमांतिक काम करणारे आहेत. एकूण काम करणाºयांमध्ये ४0 टक्के शेतकरी, २३ टक्के शेतमजूर, ३ टक्के उद्योग व सेवा क्षेत्रात, तर ३४ टक्के व्यापार व अन्य व्यवसायात काम करणारे आहेत.बांधकाम क्षेत्रातही नाराजीसध्या बांधकाम क्षेत्रात काम करणाºया कामगारांची संख्या सुमारे २ लाखाच्या घरात आहे. शासकीय लाभ प्राप्त करून घेणाºया नोंदणीकृत बांधकाम कामगारांची संख्या केवळ १५ हजाराच्या घरात आहे, अशी माहिती बांधकाम कामगारांचे नेते कॉ. शंकर पुजारी यांनी दिली.दुकाने, व्यापारी संस्था व अन्य कामगारदुकाने १३,0१९व्यापारी संस्था ३0,२५0हॉटेल्स ५,६७२चित्रपटगृहे २२0इतर संस्था ५५४एकूण ४९,७१५उद्योग क्षेत्रातीलसंख्यानोंदणीकृत कारखाने ९१0बंद अवस्थेत ७५प्रपत्र सादर केलेले ३१0कामगारांची संख्या २२,४४८महिला कामगार १,७६४अंशकालीन, रोजंदारीवरील व इतर कामगारशासकीय संस्था-१,१६२, जिल्हा परिषद-५,८४७नगरपरिषदा-६८