पीएमपीत ३ कोटींची झाली अदलाबदली

नोटाबंदीच्या निर्णयानंतर पुणे महानगर परिवहन महामंडळाच्या (पीएमपी) तेरा आगारांमध्ये नऊ दिवसांत तब्बल सव्वातीन कोटी रुपयांची अदलाबदली झाल्याचे समोर

- राजानंद मोरे,  पुणे
नोटाबंदीच्या निर्णयानंतर पुणे महानगर परिवहन महामंडळाच्या (पीएमपी) तेरा आगारांमध्ये नऊ दिवसांत तब्बल सव्वातीन कोटी रुपयांची अदलाबदली झाल्याचे समोर आले आहे. त्यामध्ये एक हजार रुपयांच्या सुमारे १२ हजार ३०० आणि पाचशे रुपयांच्या सुमारे ४१ हजार १०० नोटांचा समावेश आहे. प्रशासनाकडून मात्र केवळ ५९ लाख रुपयांचीच अदलाबदली झाल्याचा दावा केला जात आहे. वाहक व पास केंद्रावरील नोटांचा भरणा आणि बँकेत भरलेल्या नोटांमधील फरक पाहिल्यास प्रशासनाचा हा दावा फोल ठरत आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी यांनी दि. ८ नोव्हेंबर रोजी रात्री पाचशे व हजार रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद झाल्याची घोषणा केली. त्या रात्रीपासूनच पीएमपीच्या सर्व तेरा आगारांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर नोटांची अदलाबदली झाली. हा प्रकार समोर आल्यानंतर पालिका आयुक्त व पीएमपीचे अध्यक्ष कुणाल कुमार यांनी या प्रकाराची चौकशी करण्याचे आदेश दिले. त्यानुसार लेखा विभागाकडून संबंधित आगार प्रमुखांकडून दि. ७ ते १७ नोव्हेंबर या कालावधीत हजार व पाचशेच्या नोटांची माहिती घेण्यात आली. प्रत्यक्ष आगारांमध्ये जाऊनही ही माहिती घेण्यात आल्याचे प्रशासनाकडून सांगण्यात आले. या चौकशीमध्ये सर्वच आगारांमध्ये नोटांची अदलाबदली झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
विभागाने आगारनिहाय संकलित केलेल्या माहितीनुसार, दि. ७ ते १७ नोव्हेंबर या कालावधीत वाहकांकडून हजार रुपयांच्या एकुण ६३२८ तर पाचशेच्या ३७००६ नोटा जमा करण्यात आल्या होत्या.
बँक भरणा चलनाप्रमाणे मात्र नोटांची संख्या अनक्रमे २५९६४ आणि ११५५१२ एवढी दिसते. त्यामुळे एकूण नोटांचा फरक अनुक्रमे १२३३६ व ४११४३ एवढा दिसत असून त्यानुसार सुमारे ३ कोटी २९ हजार रुपयांची अदलाबदली झाल्याचे स्पष्ट होते. प्रशासनाकडून मात्र केवळ ५९ लाख रुपयांची अदलाबदली झाल्याचा दावा केला जात आहे.
आगारातील काऊंटर कॅशिअर भरणा आणि वाहक व पास केंद्रावरील एकूण भरण्याच्या रकमेत मोठी तफावत दिसून येते. लेखा विभागाने फरक काढताना एकूण भरणा गृहित न धरता काऊंटर कॅशिअर भरणा व बँक
भरणा चलनातील फरक
दाखविला आहे. त्यामुळे ही रक्कम कमी दिसत असल्याचे आकडेवारीवरून स्पष्ट होते.
लेखा विभागाने केलेल्या पाहणीत सुमारे ४० टक्के वाहक सेवकांनी नाणेवारी केली नसल्याचे निदर्शनास आले. वाहक नाणेवारीमध्ये काही ठिकाणी खाडाखोड आढळून आली आहे. तसेच सहव्यवस्थापकीय संचालकांनी दि. ९ नोव्हेंबरपासून वाहकांनी पाचशे व हजार रुपयांच्या नोटा न स्वीकारणाचा आदेश दिला होता.
या नोटा परस्पर बदलु नयेत, असेही त्यात नमुद करण्यात आले
होते. तरीही आगार कॅशिअरकडे वाहकांकडून नोटा जमा झाल्याचे दिसून आले आहे.

आगारप्रमुखांच्या बदल्यांची शिफारस
चौकशी अहवालामध्ये सर्वच आगारांमध्ये नोटा बदली झाल्याचे समोर आले आहे. त्यामुळे सर्वच आगारप्रमुखांच्या बदल्या करून सखोल चौकशी करण्याची शिफारस प्रशासनाकडून करण्यात आल्याचे समजते.
याबाबत आयुक्त कुणाल कुमार अंतिम निर्णय घेणार असल्याचे प्रशासनाकडून सांगण्यात आले. दरम्यान, याबाबत सखोल चौकशी करून दोषींवर कडक कारवाई करण्याची मागणी राष्ट्रवादी कामगार युनियनचे सरचिटणीस सुनील नलावडे यांनी केली आहे.

दि. ७ ते ११ नोव्हेंबर या काळातील पाचशे व हजाराच्या नोटांची स्थिती
एक हजार पाचशे
वाहक भरणा६३२८३७००६
पास केंद्र भरणा७३००३७३६३
एकूण भरणा१३६२८७४३६९
बँक भरणा चलनाप्रमाणे२५९६४११५५१२
फरक१२३३६४११४३
फरकाची रक्कम१,२३,३६,०००२,०५,७१,५००
एकूण अदलाबदली झालेली रक्कम ३,२९,०७,५००