पंधरा तास चालली गर्भवतीची गुंतागुंतीची हृदय शस्त्रक्रिया

लोकमत न्यूज नेटवर्क

पुणे : ३३ वर्षीय गर्भवती महिलेची हृदयाच्या महाधमनीतील झडपेची अत्यंत गुंतागुंतीची आणि दुर्मिळ ‘फ्रोजन एलिफंट ट्रंक’ शस्त्रक्रिया दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयात यशस्वीरीत्या पार पडली. ओपन हार्ट सर्जरी, प्रसूती, शस्त्रक्रियेनंतर कोरोनाची लागण अशा दिव्यातून महिलेसह बाळाला सुखरूप बाहेर काढण्यात डॉक्टरांना यश आले आहे. पश्चिम भारतातील अशी शस्त्रक्रिया पहिल्यांदाच झाली. यापूर्वी चेन्नई आणि दिल्ली येथे शस्त्रक्रिया झाल्या आहेत.

हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. धैर्यशील कणसे यांनी शस्त्रक्रियेबाबत पत्रकारांशी संवाद साधला. ते म्हणाले, “संबंधित महिलेच्या हृदयाच्या दुर्मिळ विकाराचे निदान झाले होते. दहा वर्षांपूर्वी हृदयाला रक्तपुरवठा करणाऱ्या महाधमनीजवळील झडपेची शस्त्रकिया झाली होती. गर्भधारणेच्या ३० व्या आठवड्यात २डी एको चाचणीत झडप फाटल्याची शंका आली. रक्तवाहिनीला फुगवटा आल्याने जोखीम वाढली होती. रक्त छातीत साठण्याची भीती निर्माण झाली. रक्तप्रवाह असंतुलित झाल्यास हृदयविकाराचा झटका, तसेच यकृत, मूत्रपिंडालाही धोका निर्माण होऊ शकत होता. अशा परिस्थितीत अत्यंत दुर्मिळ शस्त्रक्रिया पार पडली.”

या परिस्थितीत फ्रोजन एलिफंट ट्रंकसह टोटल एओर्टिक आर्च रिप्लेसमेंट नावाच्या ऑपरेशनची आवश्यकता असते. महाधमनीच्या झडपांचा भाग बदलणे आवश्यक होते. याला एओर्टिक रूट रिप्लेसमेंट किंवा बेंटाल शस्त्रक्रिया म्हटले जाते. यानंतर थॉरफ्लेक्स हायब्रीड प्रोस्थेसीस आणि स्टेंट हा कृत्रिम भाग बसवण्यात आला. महाधमनीतील काप अत्यंत लांब होता आणि तो एका कृत्रिम अवयवाने पूर्णपणे झाकला जाऊ शकत नव्हता.

महाधमनीचा उर्वरित फाटलेला भाग वगळण्यासाठी कॅथलॅबमध्ये हायब्रीड प्रोस्थेसीस ओव्हरलॅप करणारा अतिरिक्त महाधमनी स्टेंट बसवला गेला. शस्त्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी १५ तास लागले. रुग्णास आयसीयूमध्ये हलविण्यात आले. प्रकृती स्थिर झाल्यावर आईसह बाळाला घरी सुखरूप सोडण्यात आले. डॉ. अस्मिता पोतदार, डॉ. धैर्यशील कणसे, डॉ. अद्वैत कोथुरकर आणि डॉ. शार्दूल दाते, डॉ. नीलेश जुवेकर, डॉ. शर्मिला देशपांडे, डॉ. प्रशांत मिश्रा, डॉ भारत पुरंदरे या सर्व वैद्यकतज्ज्ञांनी प्रयत्नांची पराकाष्ठा केली.