शेकडो वर्षे जुने जगातील सर्वात मोठे हिंदू मंदिर; जाणून घ्या इतिहास आणि मनोरंजक तथ्ये...

1 / 10

Cambodia Angkor Wat Temple: भारताची सांस्कृतिक परंपरा जगभर पसरलेली आहे आणि तिचा सर्वात अद्भुत नमुना म्हणजे कंबोडियातील अंकोरवाट मंदिर. हे केवळ पूजास्थळ नाही, तर कला, स्थापत्य, विज्ञान आणि मानवी श्रमाची अद्वितीय संगमभूमी आहे. चला जाणून घेऊ या मंदिराचा इतिहास आणि सांस्कृतिक महत्त्व.

2 / 10

अंकोरवाट मंदिराचे निर्माण १२व्या शतकाच्या सुरुवातीला कंबोडियाच्या राजा सूर्यवर्मन द्वितीय (इ.स. 1113–1150) यांच्या काळात झाले. हे मंदिर भगवान विष्णू यांना समर्पित आहे. त्या काळी ते केवळ धार्मिक केंद्र नव्हते, तर राज्याची राजधानी आणि राजसत्तेचे प्रतीक देखील होते. राजा सूर्यवर्मन द्वितीय यांचा उद्देश होता की, त्यांचे साम्राज्य दिव्यता, धर्म आणि शक्तीचे केंद्र बनावे. त्यामुळे त्यांनी एक असे मंदिर बांधले जे धार्मिकतेइतकेच राजकीय आणि सांस्कृतिक सामर्थ्याचे प्रतीक ठरले.

3 / 10

१३व्या शतकानंतर कंबोडियात बौद्ध धर्माचा प्रभाव वाढला आणि अंकोरवाटही या प्रवाहात सामील झाले. आजही येथे हिंदू आणि बौद्ध परंपरांचा संगम दिसतो. अंकोरवाट हा ख्मेर वास्तुकलेचा सर्वोच्च नमुना मानला जातो. हे सुमारे १६२.६ हेक्टर (४०२ एकर) परिसरात पसरलेले असून, जगातील सर्वात मोठे मंदिर आहे.

4 / 10

मंदिरात पाच उंच शिखरे आहेत, जी पंचमुखी मेरू पर्वताचे प्रतीक मानली जातात. येथे देवतांचे निवासस्थान आहे असे हिंदू धर्मात सांगितले जाते. मंदिराच्या भिंतींवर रामायण आणि महाभारतातील प्रसंग कोरलेले आहेत. विशेषतः ‘समुद्रमंथन’ या प्रसंगाचे कलात्मक चित्रण अतिशय भव्य आहे.

5 / 10

येथे १५०० पेक्षा अधिक देवता आणि अप्सरांच्या मूर्ती कोरल्या आहेत, ज्यातील प्रत्येक मूर्ती बारकाईने आणि कलात्मकतेने घडवलेली आहे. मंदिराभोवतीची विशाल दरी ही त्याच्या सुरक्षा आणि सौंदर्याचा भाग आहे. हिंदू पुराणानुसार मेरू पर्वत सृष्टीचे केंद्र आहे. अंकोरवाट हे त्याच संकल्पनेवर आधारित आहे. असा विश्वास आहे की, राजा सूर्यवर्मन द्वितीय यांनी हे मंदिर आपल्या आत्म्याच्या मोक्षासाठी, म्हणजेच भगवान विष्णूच्या धामापर्यंत पोहोचण्यासाठी बांधले.

6 / 10

मंदिरातील भित्तीचित्रांवर देव आणि दानवांनी वासुकी नागाच्या साहाय्याने केलेले समुद्रमंथन सुंदरपणे चित्रित केले आहे. ही कलाकृती धार्मिकतेइतकीच मानवी कल्पकतेचे शाश्वत उदाहरण आहे. आज अंकोरवाट मंदिर UNESCO जागतिक वारसा स्थळ (World Heritage Site) म्हणून ओळखले जाते. दरवर्षी लाखो पर्यटक आणि श्रद्धाळू येथे भेट देतात. कंबोडियासाठी हे मंदिर राष्ट्रीय अभिमानाचे प्रतीक आहे. कंबोडियाच्या राष्ट्रीय ध्वजावरही अंकोरवाटचे चित्र आहे.

7 / 10

जगातील सर्वात मोठे धार्मिक स्थळ: हे केवळ हिंदू मंदिर नाही, तर संपूर्ण जगातील सर्वात मोठे पूजास्थळ आहे. बांधकामातील कौशल्य: लाखो बलुआ दगड ५० किमी दूरवरून हत्ती, होड्या आणि गाड्यांनी आणले गेले. हजार वर्षांपासून युद्ध आणि वेळेच्या झळा सहन करुनही मंदिर आजही भक्कमपणे उभे आहे.

8 / 10

बहुतांश हिंदू मंदिरे पूर्वाभिमुख असतात, परंतु हे मंदिर पश्चिमाभिमुख आहे, कारण ते भगवान विष्णू यांना समर्पित आहे. हिंदू-बौद्ध संगम: आज हे प्रमुख बौद्ध स्थळ आहे, पण त्याच्या मुळाशी हिंदू परंपरा आहे. दरवर्षी सुमारे २५ लाखांहून अधिक पर्यटक येथे भेट देतात.

9 / 10

भारतीय संस्कृतीचा प्रभाव कंबोडियावर अनेक शतकांपासून आहे आणि अंकोरवाट हे त्याचे जिवंत प्रतीक आहे. हे मंदिर जगाला सांगते की हिंदू संस्कृती किती व्यापक, गूढ आणि समृद्ध आहे.

10 / 10

अंकोरवाट केवळ मंदिर नाही, तर मानवतेच्या इतिहासातील सुवर्णपान आहे. त्याची कला, श्रद्धा आणि स्थापत्यशक्ती आजही जगभरातील लोकांना प्रेरणा देते.