हरियाणा सरकारने सुरू केलेल्या महत्त्वाकांक्षी ‘परिवार पहचान पत्र’ योजनेमुळे एक अत्यंत रंजक आणि काही प्रमाणात धक्कादायक आकडेवारी समोर आली आहे. या आकडेवारीनुसार, हरियाणा राज्यात तब्बल २७७९ पुरुषांनी दोन किंवा त्याहून अधिक विवाह केल्याचे उघड झाले आहे. हरियाणा परिवार पहचान पत्र प्राधिकरणाने ही माहिती जाहीर केली आहे.
काय आहे नेमका खुलासा?या योजनेत सहभागी झालेल्या नागरिकांनी स्वेच्छेने आपल्या कुटुंबातील सदस्यांची, म्हणजेच पत्नी आणि मुलांची माहिती नोंदवली आहे. या नोंदींमधून असे दिसून आले आहे की, हरियाणातील २७६१ पुरुषांना दोन पत्नी आहेत, तर १५ पुरुषांना दोनपेक्षा जास्त पत्नी आहेत. विशेष म्हणजे, ही माहिती नागरिकांनी स्वतःहून दिली असल्याने ती अधिकृत मानली जात आहे.
जिल्हानिहाय आकडेवारीया जाहीर केलेल्या आकडेवारीनुसार, हरियाणातील विविध जिल्ह्यांमध्ये अशा प्रकरणांची संख्या लक्षणीय आहे. नूह जिल्ह्यात सर्वाधिक ३५३ पुरुषांना दोन पत्नी आहेत.फरीदाबादमध्ये २६७ आणि पलवलमध्ये १७८ प्रकरणे आहेत.कर्नालमध्ये १७१, गुरुग्राममध्ये १५७, हिसारमध्ये १५२, जिंदमध्ये १४७ आणि सोनीपतमध्ये १३४ असे आकडे आहेत.
पानिपतमध्ये १२९, सिरसामध्ये १३०, यमुनानगरमध्ये १११, कुरुक्षेत्रमध्ये ९६, फतेहाबादमध्ये १०४, कैथलमध्ये ९२, अंबालामध्ये ८७, महेंद्रगडमध्ये ८१, रेवाडीमध्ये ८०, रोहतकमध्ये ७८, झज्जरमध्ये ७२, भिवानीमध्ये ६९, पंचकुलामध्ये ४४ आणि चरखी दादरीमध्ये ३० पुरुषांना दोन पत्नी असल्याचे नोंदवले गेले आहे.
दोनपेक्षा अधिक (म्हणजे तीन) पत्नी असलेल्या पुरुषांची संख्याही काही जिल्ह्यांमध्ये दिसून येते. भिवानी, फरीदाबाद, कर्नाल आणि सोनीपतमध्ये प्रत्येकी २, तर हिसार, झज्जर, जिंद, कुरुक्षेत्र, नूह, पलवल आणि रेवाडीमध्ये प्रत्येकी १ पुरुषाला तीन पत्नी असल्याची नोंद आहे.
‘परिवार पहचान पत्र’ योजना काय आहे?गेल्या काही वर्षांपासून, हरियाणा सरकारने आपल्या सर्व कल्याणकारी योजना ‘कुटुंब ओळखपत्र’ (परिवार पहचान पत्र) या योजनेशी जोडल्या आहेत. या योजनेअंतर्गत, प्रत्येक कुटुंबाला आपली पत्नी आणि मुलांची संपूर्ण माहिती नोंदवणे अनिवार्य आहे. या कुटुंब ओळखपत्राशिवाय कोणत्याही सरकारी योजनेचा लाभ घेता येत नाही. या योजनेचा मुख्य उद्देश कुटुंबांची अचूक माहिती गोळा करणे हा असला तरी, यातून समोर आलेले दुहेरी किंवा तिहेरी विवाहाचे आकडे निश्चितच आश्चर्यकारक आहेत. विशेष म्हणजे, ही आकडेवारी केवळ नागरिकांनी स्वेच्छेने दिलेल्या माहितीवर आधारित आहे.