शहरं
Join us  
Trending Stories
1
भर सभागृहात निशिकांत दुबे आणि वर्षा गायकवाड यांच्यात तू- तू मै मै!
2
भीक मागण्यासाठी पुण्यातून चिमुरडीचे अपहरण; तुळजापुरातील ५ जणांची टोळी गजाआड
3
नागपुरात चोरट्यांचा आतंक; दिवसाढवळ्या कारची काच फोडून २५ लाख पळवले!
4
२२ एप्रिलचा बदला २२ मिनिटांत घेतला, भारतीयांना अपेक्षित कारवाई केली- पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
5
ऑपरेशन सिंदूरदरम्यान भारताने PoK परत का घेतला नाही? काँग्रेसच्या प्रश्नावर मोदींनी दिलं असं उत्तर  
6
१० मे रोजी युद्धविरामाचा निर्णय कुणाच्या सांगण्यावरून झाला? अखेर पंतप्रधान नरेंद्र मोदीचं लोकसभेत मोठं विधान
7
"बबिताजींसोबत माझं शूटिंग असतं तेव्हा..."; 'तारक मेहता' फेम जेठालालने सांगितली 'मन की बात'
8
मुंबईत संतापजनक घटना! भावासोबत खेळत असलेल्या १० वर्षांच्या मुलीवर गार्डनमध्ये नेऊन अत्याचार
9
मोबाईल शॉपमध्ये गेली मुलगी, दुकानदाराने आत खेचलं, शटर लावून टाकलं अन् केलं 'दुष्कृत्य'
10
"तुम्ही तर ऑपरेशन सिंदूरच्या रात्रीच युद्धविराम केला, लढण्याची…’’, राहुल गांधींची टीका   
11
Pune Rave Party: 'त्या' रुममध्ये पुन्हा होणार होती रेव्ह पार्टी; तपासातून पोलिसांच्या हाती नवी माहिती
12
"इंदिरा गांधींसारखी हिंमत असेल, तर मोदींनी इथे सांगावं की, डोनाल्ड ट्रम्प खोटारडे आहेत", राहुल गांधींचा हल्लाबोल
13
Nashik Kumbh Mela: शिवीगाळ, हाणामारी अन् जिवे मारण्याच्या धमक्या; पुरोहितांचे दोन गट आमने-सामने
14
कमी किंमतीत टॉप-क्लास फीचर्स; रेडमीच्या बजेट फोनचा बाजारात धमाका!
15
"माफ करणार नाही, रक्ताचा बदला रक्ताने..."; निमिषा प्रियाची फाशी टाळणं आता अशक्य? समोर आलं पत्र
16
Mumbai Water Cut: मुंबईकरांनो पाणी जपून वापरा! गुरुवारी 'या' भागांत १४ तासांसाठी पाणीपुरवठा राहणार बंद
17
Operation Mahadev : 'ऑपरेशन महादेव' नंतर पहलगाममधील दहशतवाद्यांना कसे ओळखले? धक्कादायक माहिती आली समोर
18
२६/११ चा उल्लेख करत प्रियंका गांधींचे अमित शाहांवर टीकास्त्र; म्हणाल्या, तेव्हा मुख्यमंत्री आणि गृहमंत्र्यांनी...
19
भाजपाची नवी खेळी! महापालिका निवडणुकीआधी काँग्रेसच्या माजी मंत्र्याचा झाला पक्षप्रवेश
20
IND vs ENG : फिल्डिंगसाठी राबलेला प्लेइंग इलेव्हनमध्ये खेळणार की, नव्या चेहऱ्याला 'लॉटरी' लागणार?

ब्रिटीशकालीन गर्भश्रीमंत जगतशेठ, ईस्ट इंडिया कंपनीला दिले होते कर्ज

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: January 12, 2023 16:22 IST

मुघल बादशहा १७२३ मध्ये त्यांस जगतशेठ अशी पदवी दिली होती. त्यामुळे, संपूर्ण घराणंच जगत शेठ नावाने प्रसिद्ध झालं.

एकेकाळी भारतात सोन्याचा धूर निघत होता, असे बोलले जाते. इतिहासाच्या अनेक पानांमध्येही हे वाक्य आपण वाचलं असेल. राजेशाही असलेल्या भारतात राजा महाराजांकडे अमाप सुवर्णसंपत्ती होती. त्यामुळेच, प्राचीन भारत हा समुद्ध आणि संपन्न होता. देशातील या तत्कालीन गर्भश्रीमंत व्यक्तींपैकी एक म्हणजे जगतशेठ हे होते. जगतशेठ यांच्याकडे एवढा पैसा होता की, ते देशातीलच नाही, तर भारतात आलेल्या इंग्रजांनीही उधारीवर पैसे देत होते. जगतशेठ यांचे खरे नाव फतेहचंद असे होते. 

मुघल बादशहा १७२३ मध्ये त्यांस जगतशेठ अशी पदवी दिली होती. त्यामुळे, संपूर्ण घराणंच जगत शेठ नावाने प्रसिद्ध झालं. शेठ माणिकचंद यांना या घराण्याचा संस्थापक मानले जात. माणिकचंद हे नवाब मुर्शिद कुली खाँ यांचे केवळ खजीनदार नव्हते, तर विभागातील शेतसाराही त्यांच्याकडे जमा होत होता. या दोघांनी मिळून बंगालची नवीन राजधानी मुर्शिदाबाद निर्माण केली. यांनी औरंगजेबाला एक कोटी ३० लाखांऐवजी २ कोटी रुपये लगान म्हणजे कर पाठवला होता.

माणिकचंद यांच्यानंतर फतेहचंदकडे कुटुंबाची जबाबदारी देण्यात आली होती. फतेहचंदच्या काळात त्यांचे कुटुंब एका विशिष्ट उंचीवर होते. सोने किंवा चांदीची भींत बांधून ते गंगा नदीचा प्रवाहही ते थांबवू शकतील, असं त्यांच्या कुटुंबाबद्दल तेव्हा बोललं जायचं. फतेहचंदच्या काळातच त्यांनी सर्वाधिक सोने-नाणे संपत्ती जमा केली. फतेहचंद यांच्या काळात या घराण्याची एकूण संपत्ती १००० बिलियन्स पाऊंड एवढी होती. १७२० च्या काळात जगतशेठच्या या एकूण संपत्तीपेक्षा इंग्रजांची अर्थव्यवस्थाही कमी होती. ब्रिटीश कागदपत्रांच्या दाखल्यानुसार जगतशेठ यांच्याकडे इंग्रजांच्या सर्वच बँकांपेक्षा अधिक संपत्ती होती. 

जगतशेठ यांनी इंग्रजांना मोठ्या प्रमाणात कर्ज देऊ केलं होतं. मात्र, ईस्ट इंडिया कंपनीकडे जगतशेठचं काहीही कर्ज नाही, असा दावा इंग्रजांनी केला. इंग्रजांनी जगतशेठला धोका दिला. मात्र, १९१२ पर्यंत इंग्रजांकडून जगतशेठ यांच्या कुटुंबीयांना जगतशेठ या उपाधीसह काही रक्कम पेन्शनस्वरुपात देण्यात येत होती. मात्र, कालानंतर ही पेन्शनही बंद करण्यात आली.  

टॅग्स :Indiaभारतbusinessव्यवसायEnglandइंग्लंडMONEYपैसा