शहरं
Join us  
Trending Stories
1
शरद पवारांच्या मुंबईतील बैठकीला भाजप कार्यकर्त्यालाच पाठविले? फोटो समोर आल्याने उडाली खळबळ...
2
पाकिस्तानला मोठा झटका देण्याच्या तयारीत अफगाणिस्तान, करणार तगडा प्रहार; भारतही देणार साथ!
3
दरमहा लाखोंची कमाई; तरीही महिन्याच्या शेवटी खर्चाला पैसे उरत नाही? आर्थिक तज्ञांनी सांगितलं खरं कारण
4
लिव्ह-इन पार्टनरच्या सांगण्यावरून रुग्णालयातून बाळ चोरलं, पण परत येताना रस्ताच विसरली! आणखी एक चूक केली अन्...
5
"रोहित आर्यने जो मार्ग स्वीकारला तो चुकीचा, पण..." काँग्रेसचे उपस्थित केले गंभीर प्रश्न
6
"मी मालिकेत येईन पण...", शिल्पा शिंदे 'भाभीजी घर पर है'मध्ये कमबॅक करणार? दिली प्रतिक्रिया
7
Mumbai Local Train Update: वांगणी-शेलू स्थानकादरम्यान मालगाडीच्या इंजिनात बिघाड; CSMT कडे जाणारी लोकलसेवा ठप्प
8
World Cup FINAL: टीम इंडियाला नडू शकते आफ्रिकन कर्णधार लॉरा वोल्वार्ड, जाणून घ्या रेकॉर्ड
9
भयानक! 'तो' वाद टोकाला गेला! बायकोने फेसबुक वापरल्याने नवरा संतापला, थेट जीवच घेतला
10
५ वर्षांसाठी ₹१० लाखांचं कार लोन घेतल्यास कोणत्या बँकेत किती पडेल EMI? पाहा संपूर्ण गणित
11
७-८ नव्हे तर 'पुन्हा शिवाजीराजे भोसले' सिनेमा बनवण्यासाठी लागले तब्बल 'इतके' कोटी; महेश मांजरेकर म्हणाले- "बजेट वाढलं कारण..."
12
पृथ्वीच्या 'महाविनाशा'चा धोका टळला? शास्त्रज्ञांचा नवीन अभ्यास समोर आला...
13
सोने महागले! मागणी १६% ने घटली; लोक आता ज्वेलरीपेक्षा 'या' फॉर्ममध्ये करतायेत मोठी गुंतवणूक
14
जेमिमा रॉड्रीग्ज, गौतम गंभीर अन् माखलेली जर्सी... १४ वर्षांपूर्वीचा भारताचा 'विजयी' योगायोग
15
नोव्हेंबरमध्ये जन्मलेल्या व्यक्ती म्हणजे प्रेमाचा सागर, पण पोटात ज्वालामुखी; वाचा गुण दोष!
16
Rakhi Sawant : "मी दोन्ही किडन्या विकल्या, सलमानसाठी सोन्याची अंगठी घेतली"; राखी सावंतचा धक्कादायक दावा
17
सौदी अरेबियाने घेतला मोठा निर्णय! लाखों भारतीय मुस्लिमांवर होणार थेट परिणाम; नेमकं प्रकरण काय?
18
ट्रम्पना ठेंगा! भारतात परत येतेय 'ही' ऑटो कंपनी; ४ वर्षांपूर्वी बंद केलेली फॅक्ट्री परत होणार सुरू
19
वेगाची राणी...! महाराष्ट्राची लेक, डायना पंडोले इतिहास रचणार; फेरारी क्लब चॅलेंजमध्ये भाग घेणारी पहिली भारतीय महिला रेसर
20
Prabodhini Ekadashi 2025: विष्णूंची योगनिद्रा संपताच सलग २१ दिवस करा ही 'प्रभावी उपासना

ब्रिटीशकालीन गर्भश्रीमंत जगतशेठ, ईस्ट इंडिया कंपनीला दिले होते कर्ज

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: January 12, 2023 16:22 IST

मुघल बादशहा १७२३ मध्ये त्यांस जगतशेठ अशी पदवी दिली होती. त्यामुळे, संपूर्ण घराणंच जगत शेठ नावाने प्रसिद्ध झालं.

एकेकाळी भारतात सोन्याचा धूर निघत होता, असे बोलले जाते. इतिहासाच्या अनेक पानांमध्येही हे वाक्य आपण वाचलं असेल. राजेशाही असलेल्या भारतात राजा महाराजांकडे अमाप सुवर्णसंपत्ती होती. त्यामुळेच, प्राचीन भारत हा समुद्ध आणि संपन्न होता. देशातील या तत्कालीन गर्भश्रीमंत व्यक्तींपैकी एक म्हणजे जगतशेठ हे होते. जगतशेठ यांच्याकडे एवढा पैसा होता की, ते देशातीलच नाही, तर भारतात आलेल्या इंग्रजांनीही उधारीवर पैसे देत होते. जगतशेठ यांचे खरे नाव फतेहचंद असे होते. 

मुघल बादशहा १७२३ मध्ये त्यांस जगतशेठ अशी पदवी दिली होती. त्यामुळे, संपूर्ण घराणंच जगत शेठ नावाने प्रसिद्ध झालं. शेठ माणिकचंद यांना या घराण्याचा संस्थापक मानले जात. माणिकचंद हे नवाब मुर्शिद कुली खाँ यांचे केवळ खजीनदार नव्हते, तर विभागातील शेतसाराही त्यांच्याकडे जमा होत होता. या दोघांनी मिळून बंगालची नवीन राजधानी मुर्शिदाबाद निर्माण केली. यांनी औरंगजेबाला एक कोटी ३० लाखांऐवजी २ कोटी रुपये लगान म्हणजे कर पाठवला होता.

माणिकचंद यांच्यानंतर फतेहचंदकडे कुटुंबाची जबाबदारी देण्यात आली होती. फतेहचंदच्या काळात त्यांचे कुटुंब एका विशिष्ट उंचीवर होते. सोने किंवा चांदीची भींत बांधून ते गंगा नदीचा प्रवाहही ते थांबवू शकतील, असं त्यांच्या कुटुंबाबद्दल तेव्हा बोललं जायचं. फतेहचंदच्या काळातच त्यांनी सर्वाधिक सोने-नाणे संपत्ती जमा केली. फतेहचंद यांच्या काळात या घराण्याची एकूण संपत्ती १००० बिलियन्स पाऊंड एवढी होती. १७२० च्या काळात जगतशेठच्या या एकूण संपत्तीपेक्षा इंग्रजांची अर्थव्यवस्थाही कमी होती. ब्रिटीश कागदपत्रांच्या दाखल्यानुसार जगतशेठ यांच्याकडे इंग्रजांच्या सर्वच बँकांपेक्षा अधिक संपत्ती होती. 

जगतशेठ यांनी इंग्रजांना मोठ्या प्रमाणात कर्ज देऊ केलं होतं. मात्र, ईस्ट इंडिया कंपनीकडे जगतशेठचं काहीही कर्ज नाही, असा दावा इंग्रजांनी केला. इंग्रजांनी जगतशेठला धोका दिला. मात्र, १९१२ पर्यंत इंग्रजांकडून जगतशेठ यांच्या कुटुंबीयांना जगतशेठ या उपाधीसह काही रक्कम पेन्शनस्वरुपात देण्यात येत होती. मात्र, कालानंतर ही पेन्शनही बंद करण्यात आली.  

टॅग्स :Indiaभारतbusinessव्यवसायEnglandइंग्लंडMONEYपैसा