मेगा टेक्स्टाईल आणि मेडिकल इक्विपमेंट पार्क सोडवतील रोजगाराची समस्या

मनोज शेलार

राज्य सरकारने यापूर्वी जाहीर केलेले टेक्स्टाईल पार्क, डायमंड पार्क जिल्ह्यात उभेच राहिले नाहीत. केंद्र सरकारच्या माध्यमातून आता पुन्हा मेगा टेक्स्टाईल व मेडिकल इक्विपमेंट पार्क आणण्याचा प्रयत्न होणार आहे. ही बाब जिल्हा विकासाच्यादृष्टीने आणि एकूणच रोजगार वाढविण्याच्यादृष्टीने चांगली आहे. त्याकरिता हे प्रकल्प नंदुरबारात लवकर सुरू होतील यासाठी ठोस पाठपुरावा होणे गरजेचे आहे.

जिल्ह्यात रोजगाराचा मोठा अभाव आहे. एकही मोठा औद्योगिक प्रकल्प नाही. दोन साखर कारखाने सहकारी तत्त्वावर, तर एक कारखाना खासगी तत्त्वावर सुरू आहे. त्यांच्या माध्यमातून काही प्रमाणात रोजगार उपलब्ध झाला आहे. नंदुरबार व नवापूरची एमआयडीसी अद्याप पूर्ण क्षमतेने सुरू होऊ शकलेली नाही. त्यामुळे मोठे प्रकल्प या ठिकाणी नाहीत. शहाद्याची एमआयडीसी अद्यापही सुप्तावस्थेतच आहे. त्यामुळे रोजगाराच्या संधीच जिल्ह्यात उपलब्ध नाहीत. दरवर्षी सहा ते आठ महिने जिल्ह्यातून जवळपास ६० हजारापेक्षा अधिक मजूर परराज्यात व परजिल्ह्यात रोजगारासाठी स्थलांतर करतात. त्यामुळे नंदुरबार जिल्ह्यात रोजगाराची साधने उपलब्ध झाली पाहिजेत, यासाठी अनेक वर्षांपासूनची मागणी आहे. त्याच अनुषंगाने नंदुरबारची एमआयडीसी मंजूर झाली आहे. आधी मंजूर झालेली एमआयडीसी टोकरतलाव रस्त्यावर खडकाळ व खदाणीच्या जागेवर होती. त्यामुळे ती विकसित होऊ शकली नाही. त्यानंतर आघाडी शासनाच्या काळात भालेर शिवारात नव्याने एमआयडीसी मंजूर करण्यात आली. त्या ठिकाणी विकसित करण्याचे काम आता सुरू असून लवकरच प्लॉट पाडून ते उद्योजकांना दिले जाणार आहेत. उद्योग-धंद्यांसाठी मोठ्या प्रमाणावर पाणी लागते. मात्र, या ठिकाणी अद्याप पाण्याची सोय उपलब्ध झालेली नाही. प्रकाशा बॅरेजमधून पाणी आणण्याचे आधी बोलले जात होते. परंतु त्यासाठीही पुढे काहीही प्रयत्न झालेले नाहीत. त्यामुळे येथे उद्योजक कसे येतील, हा प्रश्नच आहे.

नवापूरच्या एमआयडीसीमध्येही पुरेशा सुविधा नाहीत. सुरत, अंकलेश्वर, वापी या ठिकाणी उद्योग क्षेत्र विस्तारण्यास मर्यादा आहेत. त्यामुळे तेथील व्यावसायिक आपले सब युनिट नवापूर एमआयडीसीमध्ये सुरू करण्यास उत्सुक आहेत. परंतु या ठिकाणी सुविधा नसल्याने ते प्रस्ताव पुन्हा मागे घेतात. या ठिकाणी डायमंड झोन उभारण्याचाही प्रस्ताव होता. कारण सुरतचे अनेक हिरा उद्योग या ठिकाणी येण्यास उत्सुक होते. परंतु राज्य शासन आणि जिल्हा प्रशासनाने त्यांना आकर्षित करण्यासाठी काहीही प्रयत्न केले नाहीत. त्यामुळे एका चांगल्या विकसित एमआयडीसीचे स्वप्न येथे अपूर्णच राहिले आहे.

वास्तविक नंदुरबार व नवापूर शहर मध्य व पश्चिम रेल्वेला जोडणारी मध्यवर्ती रेल्वे स्थानके आहेत. रेल्वे मार्गाचे दुहेरीकरण झाले आहे. एक राष्ट्रीय महामार्ग व आता नव्याने चार राष्ट्रीय महामार्ग जिल्ह्यातून जाणार आहेत. सुरत, इंदोरची कनेक्टिव्हिटी बऱ्यापैकी आहे. जिल्हा डी प्लसमध्ये असल्यामुळे उद्योजकांना येथे विविध सवलती मिळणार आहेत. परंतु उद्योजकांना येथे उद्योग आणण्याकरिता प्रोत्साहन देण्यासाठी व आकर्षित करण्यासाठी ठोस प्रयत्न होताना दिसून येत नसल्यामुळे जिल्ह्यात मोठे उद्योग आलेेले नाहीत, हीच मोठी दुर्दैवाची बाब आहे.

खासदार डॉ. हिना गावीत यांनी केंद्र सरकारच्या योजनेच्या माध्यमातून नंदुरबारात मेगा टेक्स्टाईल पार्क आणि मेडिकल इक्विपमेंट पार्क आणण्याचे सुतोवाच केले आहे. त्यासाठी त्या दिल्लीत संबंधीत मंत्रालयात देखील पाठपुरावा करीत आहेत. यापूर्वी त्यांनी पाठपुरावा केलेले मेडिकल कॉलेज, महामार्गांची कामे व इतर वैयक्तिक लाभाच्या योजनांची कामे त्यांनी यशस्वी करून दाखविलेली आहेत. आता हे दोन मोठे प्रोजेक्ट जर खरंच नंदुरबारात सुरू झाले, तर जिल्ह्याच्या विकासात आणि रोजगार वाढीत भरच पडणार आहे. त्यासाठी मात्र ठोस पाठपुरावा होणे गरजेचे ठरणार आहे.