शहरं
Join us  
Trending Stories
1
शनिवार वाड्यात नमाज पठणाने वाद; खासदार मेधा मुलकर्णींनी शेअर केला 'तो' व्हिडिओ...
2
...तर 'त्या' मुलीचं तंगडं तोडा; भाजपाच्या माजी खासदार प्रज्ञा ठाकूर यांचा आई वडिलांना अजब सल्ला
3
महायुतीत वाद! मुरलीधर मोहोळ यांनी केंद्रीय मंत्रिपदाचा राजीनामा द्यावा; शिंदेसेनेचे नेते आक्रमक
4
VIDEO : वजन कमी करण्यासाठी 'वडापाव' सोडला; आता रोहित 'पॉपकॉर्न' खाताना दिसल्यावर अभिषेक नायर म्हणाला...
5
मतचोरी करूनच मोदी पंतप्रधान आणि फडणवीस मुख्यमंत्री झालेत..; काँग्रेस प्रदेशाध्यक्षांचा आरोप
6
निवडणूक आयोगाविरोधात १ नोव्हेंबरला मुंबईत निघणार विराट मोर्चा; सर्वपक्षीय विरोधकांची घोषणा
7
IND vs AUS 1st ODI : टीम इंडियाला पराभवाचा धक्का; ऑस्ट्रेलियानं पर्थच्या मैदानात जिंकला पहिला सामना
8
Viral Video: छोटा पॅकेट, बडा धमाका !! चिमुरडीने केला अफलातून डान्स, नेटकऱ्यांची जिंकली मनं
9
दिवाळीपूर्वी बाजारात 'लक्ष्मी दर्शन'! टॉप १० कंपन्यांच्या मार्केट कॅपमध्ये २.१६ लाख कोटींची वाढ, सर्वाधिक कुठे?
10
लव्ह ट्रँगलचा भयंकर शेवट! माजी लिव्ह-इन पार्टनरने केली गर्भवतीची हत्या, पतीने घेतला आरोपीचा जीव
11
जियोफायनान्सकडून डिजिटल गोल्ड खरेदीवर २% सोने मोफत; सोबत १० लाख रुपयांपर्यंतची बक्षिसेही
12
Mitchell Starc Bowling Speed : स्टार्कनं खरंच रोहितला 'वर्ल्ड रेकॉर्ड' सेट करणारा वेगवान चेंडू टाकला?
13
सोमवारी बँक सुरू की बंद? दिवाळीच्या दिवशी बँकेत जाण्यापूर्वी RBI ची सुट्टीची यादी नक्की तपासा!
14
IND vs AUS 1st ODI : गिलनं साधला मोठा डाव! महेंद्र सिंह धोनीचा कॅप्टन्सीतील रेकॉर्ड मोडला
15
Parineeti Chopra : परिणीती चोप्रा-राघव चड्ढा झाले आईबाबा, अभिनेत्रीच्या घरी चिमुकल्याचे आगमन
16
संतापजनक! अमृत भारत एक्स्प्रेसमध्ये वापरलेल्या प्लेट्स धुवून दिलं जेवण, प्रवाशांच्या जीवाशी खेळ
17
'द केरला स्टोरी' फेम अदा शर्माचं खरं नाव माहितीये? वेगळं नाव का वापरावं लागलं? म्हणाली...
18
IND vs AUS 1st ODI : टीम इंडियानं केल्या १३६ धावा, पण ऑस्ट्रेलियाला मिळालं १३१ धावांचं टार्गेट; कारण...
19
IAS Pawan Kumar : आईने विकले दागिने, वडिलांनी मजुरी करून शिकवलं; लेकाने IAS होऊन कष्टाचं सोनं केलं
20
एका घोटाळ्यामुळे ११७ वर्षांचा इतिहास संपुष्टात! 'हा' शेअर बाजार कायमचा बंद होणार; सेबीची विक्रीला मंजुरी

विशेष: अक्षरांना प्राणतत्त्व देणारे गुरू डॉ. विठ्ठल वाघ

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: August 31, 2025 14:56 IST

काव्य रसात्मक असले पाहिजे, कविता कागदासाठी नसते, कविता माणसाचं दु:ख मांडण्यासाठी, ते हलकं करण्यासाठी असते.

ग्रामसंस्कृती आणि शेती हा अर्थार्जनाचा एकमेव व्यवसाय. या पार्श्वभूमीवर मी १९७०च्या आसपास लिहिता झालो. लेखनाची आणि संवादाची वाट शोधत अंबाजोगाईपासूनच्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाला पदरची भाकरी घेऊन हजेरी लावली. तेव्हा कुठं थोडी फार वाट सापडली. परंतु १९८१ ला श्रीरामपूर येथे शब्दालय प्रकाशनाच्या वर्धापन दिनात डॉ. विठ्ठल वाघ यांची थेट मनाला भिडणारी कविता ऐकून भारावून गेलो आणि गुरू सापडल्याचे समाधान अक्षर झाले. 

काव्य रसात्मक असले पाहिजे, कविता कागदासाठी नसते, कविता माणसाचं दु:ख मांडण्यासाठी, ते हलकं करण्यासाठी असते. ईश्वराचा साक्षात्कार निसर्गच आहे. कृषकांनी आता आक्रमक झाले पाहिजे, या सगळ्या गोष्टी माहिती होत गेल्या. सर्वांत महत्त्वाचं कागदावरच्या अक्षरांना प्राणतत्त्व देऊन आशयाची आकृती रसिकांपुढे उभी राहिली पाहिजे, हे बापूंच्या (विठ्ठल वाघ यांच्या) कविता सादरीकरणातून अवगत  होत गेले. 

बैल घराची श्रीमंतीबैल दारचे वैभवबैल माझ्या घरातलापिढ्यापिढ्यांचा उत्सव (बैल)

आम्ही मेंढरं मेंढरंयावं त्यानं हाकलावंपाचा वर्साच्या बोलीनंहोते आमचा लिलाव

काया मातीत मातीततिफन चालतेइज नाचते थयथयढग ढोल वाजवते...

भाषेची मौलिकता, मौखिकता असते. ही मौखिकता समूहाशी संवाद साधते. मी का लिहितो? त्या परिसराने माझा पिंड पोसला, त्या परिसराची जाणीव, वेदना माझ्या लेखनात आहे काय? तू काळाचे प्रतिनिधित्व करणार आहेस का? वर्तमानाशी संवाद असणे गरजेचे आहे. या सर्व जाणिवा मला प्रकर्षाने बापूंच्या कवितेने दिल्या. कवीचा स्वर हा कवितेसाठी मातृस्वर आहे. ये हृदयीचे ते हृदयी घातिले, हे सामर्थ्य त्या स्वरांमध्ये असते. तसेच मुक्तछंदाच्या शापातून जर मराठी कवितेला सोडवायचे असेल तर कवितेला समूहसंवेदी आणि लयीची नितांत गरज आहे. स्वर अक्षरांना अमरत्व देतो. या सर्वांचा साक्षात्कार बापूंच्या कवितेतून झाला. त्यामुळेच जाणतेपणाने गुरू अभ्यासावा, ही जाण माझे ठायी आली. थेट विठ्ठलाशी भांडण्याचं धारिष्ट्य मला मिळालं.

काय रे तू माझी, वाहशील चिंतातूजशीस दाता, मी शेतकरीतुझीच गा चिंता, मी वाहतो रातंदिनतुज पायी अन्न, उभवितोकाय तू ही तिथे, उभा विटेवरीअरे इथे पंढरी, काळीमाय

टॅग्स :LokmatलोकमतMaharashtraमहाराष्ट्र