चाकूरच्या नरेश सावळेने बनविले जागतिक नोबॉल डिटेक्टर तंत्रज्ञान

चाकूर : येथील अभियंता नरेश सावळे याने आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधील जागतिक दर्जाचे नोबॉल स्पष्टता व अचूकतेचे तंत्रज्ञान बनविले आहे. तो नांदेडच्या श्री गुरुगोविंदसिंघजी अभियांत्रिकी महाविद्यालयात असून, त्याचे पेटंट भारत सरकारच्या पेटंट कार्यालयाद्वारे प्रकाशित करण्यात आले आहे.

क्रिकेटच्या सामन्यात एका चुकीच्या अथवा संशयित निर्णयामुळे टीमचे नुकसान होते. त्यामुळे नरेश रमेश सावळे याने नोबॉल डिटेक्टरची संकल्पना करून तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. कारण नजरचुकीने पंचांचा निर्णय चुकीचा ठरू शकतो. ही तक्रार थर्ड अंपायरकडे गेली तरी त्याला कोटींच्या किंमतीत असणाऱ्या चार बाजूच्या कॅमेऱ्यांत पाहून निर्णय घ्यावा लागतो. क्रिझ फिकट असल्यास निर्णय चुकू शकतो.

७ ऑगस्ट २०१९ मध्ये त्याने प्रोजेक्टची सुरुवात करून १३ नोव्हेंबर २०१९ मध्ये पूर्ण केला. या प्रोजेक्टमध्ये नोबॉल डिटेक्ट करण्यासाठी थर्ड अंपायरची गरज नाही. नोबॉल डिटेक्टर आपोआप स्क्रीनवर नोबॉल दर्शवितो. त्यात दोन पद्धती आहेत. एक म्हणजे मधल्या स्टँपमध्ये बसविलेल्या कॅमेऱ्याची आणि दुसरी म्हणजे एम्बेडेड सिस्टमची.

पहिल्या पद्धतीत स्टॅम्प कॅमेरा क्रिझची फुटेज रेकॉर्ड करतो आणि वायरलेस कॅमेरा संगणकप्रणालीशी जोडलेला असल्याने व्हिडिओवर प्रोसेसिंग सुरू होते. गोलंदाजीच्या काही क्षणात नोबॉलचा निकाल आपोआप टीव्ही स्क्रीनवर दिसेल. गोलंदाजाच्या बुटाचे छायाचित्र दाखविले जाईल, तसेच धावबाद अथवा यष्टीबादसारख्या परिस्थितीत बसविलेला कॅमेरा स्टॅम्प खाली पडण्याची शक्यता असते. तेव्हा प्रोग्राम्ड क्रिझ लोकेशन विस्कळीत होऊ नये म्हणून सावळे यांनी नॉच पद्धती विकसित केली आहे. ज्यामध्ये स्टॅम्पवरील नॉच व त्यालगतच्या जमिनीवरील नॉच जुळवून स्टॅम्प बसविण्यात येतो.

विशेष म्हणजे, ७ ते ८ हजारांच्या परवडणाऱ्या दरात हे विकसित केले आहे. सर्व स्तरावरील क्रिकेट सामन्यांत फ्रंटफूट नोबॉलशी निगडित निर्णय अगदी अचूकपणाने या संशोधनामुळे देता येतील.

शाळेपासूनच नरेशने मिळविली पारितोषिके...

नरेशने इयत्ता आठवीत असताना तालुकास्तरीय विज्ञान प्रदर्शनात एलडीआर सेन्सरचा वापर करून ऊर्जा वाचविण्याचा प्रयोग सादर केला होता. डीपी फ्यूज स्टेटस युजिंग जीएसएम सिस्टीमचा वापर करून कुठला फ्यूज गेला ते सांगणाऱ्या तंत्रज्ञानाचा प्रयोग जिल्हास्तरावर सादर केला होता. त्याचे राज्यस्तरावर कौतुक झाले होते. इंजिनिअरिंगच्या तिसऱ्या वर्षात असताना डिजिटल इलेक्ट्रॉनिक्स प्रोजेक्ट डिजिटल टेस्टर या प्रयोगाला राज्यातून तिसरा व आंतरमहाविद्यालयातूनही तिसरा क्रमांक मिळाला होता. इकॉनॉमिकल इलेक्ट्रॉनिक मल्टिस्टेटर या प्रोजेक्टला राज्यातून पहिला क्रमांक मिळाला. त्याचे इंजिनियरिंगचे शिक्षण पूर्ण झाले असून, आता एमटेकसाठी सुरतमध्ये शिक्षण घेणार आहे.