‘स्पॉट बिलिंग’चा फज्जा

राज्यातील पहिलीच योजना : नियोजनाअभावी गोंधळ

तानाजी पोवार --कोल्हापूर -पाणीपुरवठा विभागाचे अत्याधुनिकीकरण करण्यासाठी महापालिकेच्यावतीने ‘स्पॉट बिलिंग’च्या केलेल्या योजनांचा पुरता बोजवारा उडाला आहे. प्रत्यक्षात जागेवर जाऊन मीटरमधील रिडिंग पाहून तत्काळ जागीच बिल देण्याची ही योजना तशी चांगली असली, तरी त्याप्रमाणे पायाभूत सुविधांचा अभाव असल्यामुळे कनेक्शनधारकांच्या तक्रारी कमी होण्यापेक्षा त्या अधिकच प्रमाणात होऊ लागल्या आहेत. तब्बल चार महिन्यांच्या प्रतीक्षेनंतर ग्राहकांना बिले मिळत आहेत.
कोल्हापूर शहरात महापालिकेच्यावतीने पाणीपुरवठा करण्यात येतो. यापूर्वी दर दोन महिन्यांनी ग्राहकांच्या हाती पाणी बिले पडत होती. या बिलात अनेक चुका असत. अनेकांना चक्रावून सोडणारी वाढीव रक्कमेची बिले हाती पडू लागल्याने नागरिकांतून तक्रारी वाढू लागल्या; पण त्यानंतर काही मीटर रिडर ‘अ‍ॅडजेस्टमेंट’ करून बिले कमी करून ती पुन्हा ग्राहकांच्या हाती देत असत. अनेकवेळा शहरातील इमारत बांधकामासाठी पाणी वापर हा व्यावसायिक असला, तरी मीटर रीडरच्या आशीर्वादाने घरगुती वापराची बिले हाती पडल्याची ‘अ‍ॅडजेस्टमेंट’ केली जात होती. या अप्रत्यक्ष अपहाराला तसेच ग्राहकांकडून वाढणाऱ्या तक्रारींना फाटा देण्यासाठी महापालिकेच्यावतीने ‘स्पॉट बिलिंग’ची योजना कोल्हापूर शहरात ५ मार्चपासून सुरू केली. आॅनलाईनवरून ही बिले देण्याची योजना आहे; पण त्यासाठी तांत्रिक कर्मचारी वर्ग नसल्याचा अभाव येथे जाणवला. यासाठी महापालिकेच्यावतीने प्रत्येक कर्मचाऱ्यास एक चायना मेड मोबाईल, एक हँड प्रिंटर देण्यात आलेला आहे. यापैकी मोबाईलवर या पाणी बिलाबाबत सॉप्टवेअर व इंटरनेट लोड करून देण्यात आलेले आहेत. प्रत्यक्षात मीटरचे रिडिंग घेऊन ते नोंद करून तिची प्रिंट देण्याची प्रक्रिया वेळखाऊ ठरत आहे. तसेच यासाठी कर्मचारी वर्गही अपुरा आहे. त्यामुळे ही पाण्याची बिले ग्राहकांच्या हाती दोन महिन्यांत पडण्याऐवजी ती चार ते पाच महिन्यांनी हाती पडू लागली आहेत. दरम्यान, ताराबाई पार्क परिसरातील मीटर रिडरच्या प्रिंटर यंत्रामध्ये बिघाड झाल्यामुळे हा हँड प्रिंटर गेली महिनाभर बंद आहे. हा प्रिंटर दुरुस्तीसाठी दिल्यामुळे या मीटर रिडरने आता काही दिवसांपासून पूर्वीप्रमाणेच नोंदवहीत रिडिंग घेऊन त्याची बिले दिली जात आहेत. (क्रमश:)


चार महिने उशिरा असा
स्पॉट बिले तयार करताना इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी, मोबाईल रेंज, आदी अडथळ्यांची शर्यत पार करत एका कर्मचाऱ्यांकडून प्रतिदिनी ३० बिले तयार होतात. अशी ४५ कर्मचाऱ्यांमार्फत एका दिवशी सुमारे १३०० बिले परिपूर्ण होऊन ग्राहकांच्या हाती दिली जातात. अशी सुमारे १३०० बिले महिन्यातील २५ दिवस काम केल्यानंतर सुमारे ३३,५०० पर्यंत होतात. याशिवाय अशा पद्धतीने तीन महिने काम केल्यानंतर सुमारे एक लाख बिलांचा स्पॉट बिले परिपूर्ण होऊन ग्राहकांना मिळतात. याशिवाय बिलिंगच्या प्रिटिंग मशीन अडथळा, कर्मचाऱ्यांची रजा, सुटी याचा विचार करता एक बिल दिल्यानंतर पुन्हा ते पुढील बिल देण्याची प्रक्रिया येईपर्यंत सुमारे चार महिन्यांचा कालावधी उलटत आहे.