३८७ रुग्णालये ‘बेकायदा’

‘प्रदूषण नियंत्रण’कडून नोटिसा : प्रक्रिया प्रकल्पाचे सभासद न झाल्यास कारवाईचा इशारा

भीमगोंडा देसाई - कोल्हापूर -शहर आणि उपनगरांत तब्बल ३८७ रुग्णालये शासनाच्या ‘वैद्यकीय कचरा हाताळणे व व्यवस्थापन १९९८’ या कायद्यानुसार वैद्यकीय कचऱ्याची विल्हेवाट न लावताच अनेक दिवसांपासून बेकायदा सुरू आहेत. संबंधित रुग्णालयांना प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने नोटिसा जारी केल्या आहेत. एक महिन्यात सामूहिक जैववैद्यकीय प्रक्रिया प्रकल्पाचे सभासदत्व स्वीकारून कचरा न दिल्यास कडक कारवाई करण्याचा इशारा ‘प्रदूषण’च्या प्रशासनाने दिला आहे.
पंचगंगा प्रदूषणाचा प्रश्न उच्च न्यायालयात गेला आहे. न्यायालयाच्या आदेशानुसार सांडपाणी, वैद्यकीय कचरा, औद्योगिक सांडपाणी यांचे व्यवस्थापन काटकोरपणे होण्यासाठी उपाययोजना केली जात आहे. प्रदूषणाच्या विविध घटकांत वैद्यकीय कचरा अतिशय घातक मानला जातो. कोल्हापूर महानगरपालिका आणि इचलकरंजी नगरपालिकेच्या कार्यक्षेत्रांतील सर्व रुग्णालयांतील वैद्यकीय कचऱ्यावर प्रक्रिया होते की नाही, यावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
महानगरपालिकेच्या आरोग्य प्रशासनाने शहरातील सर्वच रुग्णालयांची माहिती घेतली. प्रत्येक रुग्णालयातील रोज निर्माण होणाऱ्या कचऱ्याची विल्हेवाट कशी लावली जाते, त्याची माहिती घेतली. त्यावेळी शहरातील ९१७ रुग्णालयांतील ८६५ किलो वैद्यकीय कचरा ‘नेचर इन नीड’ या प्रक्रिया प्रकल्पाला, तर इचलकरंजी शहर आणि परिसरातील ३४१ रुग्णालयांचा रोजचा २५० किलो कचरा एस. एस. सर्व्हिसेस प्रकल्पाला प्रक्रियेसाठी जातो, असे आढळून आले. दरम्यान, शहरातील ३८७ रुग्णालये ‘नेचर इन नीड’ या सामूहिक जैववैद्यकीय व्यवस्थापन प्रकल्पाकडे सभासद नसून कचराही देत नसल्याचे उघडकीस आले. कायद्यानुसार सामूहिक कचरा प्रकल्पाचे सभासद न होता कचराही देत नसणारी रुग्णालये बेकायदा असल्याचे प्रथमदर्शनी आरोग्य आणि प्रदूषण प्रशासनाच्या निदर्शनास आले. बहुतांश रुग्णालये उघड्यावर कचरा टाकतात असा संशय आहे. त्यामुळे ‘प्रदूषण’च्या प्रशासनाने सर्व ३८७ रुग्णालयांना नोटीस दिली. नोटीस दिलेल्यांत काही डॉक्टरांनी रुग्णालय बंद केले आहे, असे उत्तर दिले आहे. बुधवारी (दि. ८) पर्यावरणवादी, मेडिकल असोसिएशनचे प्रतिनिधी, आरोग्य विभाग यांची बैठक झाली. यावेळी ३८७ पैकी सुरू असलेल्या सर्व रुग्णालयांनी सामूहिक जैवकचरा व्यवस्थापन व प्रक्रिया प्रकल्पाचे सभासद एका महिन्यात घेऊन कचरा देणे सुरू करावे, अन्यथा कडक कारवाई करण्याचा निर्णय झाला.

शहरातील ३८७ रुग्णालयांचे सामूहिक जैववैद्यकीय व्यवस्थापन प्रकल्पाकडे सभासदत्व नसून ती कचराही देत नाही. त्यामुळे या संबंधित रुग्णालयांना नोटीस दिली आहे. त्यांनी सभासदत्व न घेतल्यास कडक कारवाई करण्यात येणार आहे.
- मनीष होळकर, उपप्रादेशिक प्रदूषण नियंत्रण अधिकारी


प्रक्रिया प्रकल्पाचे सभासदत्व न घेतलेल्या ३८७ रुग्णालयांची छाननी काटेकोरपणे करण्याची मागणी केली आहे. एका महिन्यात जे प्रक्रिया प्रकल्पाचे सभासदत्व घेऊन कचरा देणार नाहीत, त्यांच्यावर कडक कारवाई व्हावी, यासाठी पाठपुरावा करणार आहे.
- उदय गायकवाड,
ज्येष्ठ पर्यावरणवादी

बड्या रुग्णालयांचा सहभाग
सामूहिक वैद्यकीय कचरा प्रकल्पाकडे सभासदत्व न घेतलेल्यांमध्ये १०० खाटांच्या एका आणि ५० खाटांच्या दुसऱ्या रुग्णालयाचा समावेश आहे. उर्वरित सर्व रुग्णालये ५० खाटांच्या आतील आहेत.
यातील काही रुग्णालयधारक नोटिसीला केराची
टोपली दाखवितात. ते कारवाईच्या इशाऱ्याला
जुमानत नाहीत, राजकीय दबाव आणतात, असे दिसून आले आहे.