पाटी पेन्सिल धरणारे हात भीक मागू लागतात तेव्हा...

औरंगाबादेत अलीकडेच भीक मागण्यासाठी मुलांची खरेदी झाल्याचा प्रकार उघड झाला आहे. या पार्श्वभूमीवर तीर्थक्षेत्र तुळजापुरात रिॲलिटी चेक केला असता येथे खरेदी-विक्रीची भानगड दिसली नाही. मात्र, पालकच अवघ्या दोन-अडीच वर्षांच्या मुला-मुलींना भीक मागण्यासाठी पाठवत असल्याचे दिसून आले. भीक मागणाऱ्यांमध्ये दहा-बारा वर्षाच्या मुलीच्या पाठीवर लहान बाळ बांधून भीक मागण्यासाठी प्रवृत्त केले जात आहे. कमी श्रमात मिळणाऱ्या चांगल्या भीकेमुळे लहान बालकांची या क्षेत्रात वाढत होत चालली आहे. तुळजापुरात एक ते पाच वर्षांचे जवळपास २५ मुले-मुली आहेत. तर पाच ते दहा वर्षाचे पुढील २० मुले-मुली तर दहा ते अठरा वर्षाचे २० मुले-मुली तुळजाभवानी मंदिरासमोर भीक मागतात. त्यातील अनेकांचे पालक तर स्वत:चे व्यसन पूर्ण करण्यासाठी मुलांना भीक मागण्यास पाठवत असल्याचेही समोर आले आहे.

सकाळीच शहरात...

तुळजापूरपासून दोन ते तीन कि.मी.अंतरावर असलेल्या वस्तीवरील मुलांची संख्या मोठ्या प्रमाणात आहे. ही मुले भीक मागण्यासाठी सकाळी ८ वाजण्याच्या सुमारास पायी, मिळेल त्या वाहनाने तुळजापुरात दाखल होतात. दिवसभर मंदिरासमोर भीक मागतात आणि सायंकाळी आप-आपल्या घरी निघून जातात. त्यांचा हाच रोजचा दिनक्रम आहे.

तसेच काही भीक मागणारी मुले-मुली या नळदुर्ग रस्त्यावरील झोपड्यात राहतात. त्यातील काही मुले श्री तुळजाभवानी मंदिरासमोर हळदी-कुंकू मिश्रित छापे मारतात, तर काही दिवसभर भीक मागून पैसा गोळा करणारी मुलं गुटखा खाण्याच्या आहारी जात असल्याचे चित्र आहे. फुकटात मिळणाऱ्या पैशांमुळे व गरज भागत असल्याने पालकही त्यांच्या शिक्षणाकडे दुर्लक्ष करत आहेत.

कोट...

भीक मागणाऱ्या अल्पवयीन मुलांच्या संख्येत मोठ्या प्रमाणात वाढ झालेली आहे. यामध्ये १३ ते १५ वयोगटांतील मुलींचे त्याच्या नातेवाईकांकडून शोषण होत असल्याचे समोर आले आहे. मंदिर परिसरात अल्पवयीन मुलांना भीक मागायला लावून बरेच पालक स्वतः नशापाणी करीत त्यांच्यावर देखरेख करतात. आठ ते दहा वर्षाची मुले-मुली स्वतःच्या काखेत झोळी घालून झोळी बांधून एक ते दोन महिन्यांचे बाळ झोपवून भाविकांना भीक मागत असल्याचेही चित्र आहे. बालकांना त्यांचे अधिकार मिळवून देणे ही प्रशासनाची जबाबदारी आहे. बालभिक्षेकरी शिक्षणाच्या प्रवाहात आणणे गरजेचे आहे.

-संजयकुमार बोंदर, सदस्य, बाल सहाय्य पोलीस पथक

050921\20210905_124204.jpg

भीक मागणारी मुले