Jyeshth Yogini Ekadashi June 2025 Vrat Puja Vidhi: मराठी वर्षातील तिसरा ज्येष्ठ महिना सुरू आहे. अवघ्या काही दिवसांनी ज्येष्ठ महिन्याची सांगता होत आहे. ज्येष्ठ महिना अनेकार्थाने महत्त्वाचा मानला जातो. ज्येष्ठ महिन्याच्या शुद्ध तिथीला निर्जला एकादशी व्रत आचरले जाते. तर ज्येष्ठ महिन्याच्या वद्य तिथीला योगिनी एकादशीचे व्रत असते. योगिनी एकादशी तिथीचे महात्म्य आणि महत्त्व अतिशय वेगळे असून, या योगिनी एकादशीचे व्रत कसे करावे? काय करू नये? जाणून घेऊया...
शनिवार, २१ जून २०२५ रोजी ज्येष्ठ महिन्याच्या वद्य पक्षातील योगिनी स्मार्त एकादशी आहे. तर, रविवार, २२ जून २०२५ रोजी ज्येष्ठ भागवत एकादशी आहे. प्रत्येक मराठी महिन्याच्या शुद्ध पक्षात आणि वद्य पक्षात एकादशी येते. या प्रत्येक एकादशीचे महत्त्व आणि मान्यता अगदी वेगवेगळ्या आहेत. तसेच या प्रत्येक एकादशीची नावेही अगदी वैशिष्ट्यपूर्ण आहेत. या एकादशींच्या नावावरून त्याचे वेगळेपण आणि महत्त्व विषद होत असते. प्रत्येक एकादशी श्रीविष्णूंना समर्पित असते. एकादशीला श्रीविष्णूंच्या पूजनाने, भजनाने आणि उपासनेने जीवनातील विघ्न दूर होतात. सुख, शांतता, समृद्धी येते, असेही सांगितले जाते.
योगिनी एकादशी व्रत पूजनाची सोपी पद्धत
योगिनी एकादशी व्रताचरण आणि श्रीविष्णू पूजनाचा संकल्प करावा. श्रीविष्णूंची चौरंगावर स्थापना करावी. श्रीविष्णूंचे आवाहन करावे. यानंतर पंचामृत अभिषेक अर्पण करून त्याचाच नैवेद्य दाखवावा. मुख्य अभिषेक करावा. अभिषेक झाल्यानंतर वस्त्र, गंध, अक्षता, तुळशीची पाने, फुले, फळे श्रीविष्णूंना अर्पण करावीत. धूप, दीप आणि नैवेद्य दाखवून श्रीविष्णूंची आरती करावी. यानंतर मनापासून नमस्कार करून सर्वांना प्रसादाचे वाटप करावे. शक्य असल्यास विष्णू सहस्रनामाचे पठण करावे. यथाशक्ती दान करावे. आपापले कुळाचार, कुळधर्म, परंपरा यानुसार पूजन करावे. षोडषोपचार पूजा शक्य नसेल, तर पंचोपचार पूजा करावी. आपापले कुळाचार, कुळधर्म, परंपरा पाळून एकादशी व्रताचरण करावे.
‘अशी’ करा योगिनी एकादशी व्रताची सांगता
योगिनी एकादशीला जागरण करून भजन, कीर्तनात रात्र जागवावी, असे सांगितले जाते. एकादशीचे व्रत आचरणाऱ्यांना मनात कोणत्याही प्रकारचा संशय ठेऊ नये. व्रतदिनी केवळ फलाहार घ्यावा. ज्यांना केवळ फलाहार करणे शक्य नाही, त्यांनी सात्विक आहार घ्यावा. शक्यतो कांदा, लसूणयुक्त उग्र पदार्थ खाणे टाळावे. एकादशी दिनी केलेल्या व्रतानंतर दुसऱ्या दिवशी उठून स्नानदिक कार्ये आटोपल्यानंतर की, एकादशी व्रत सांगतेचा संकल्प करून तो पूर्ण करावा. यावेळी श्रीविष्णूंची मनोभावे पूजा करावी. व्रताच्या यशस्वीतेसाठी श्रीविष्णूंचे आभार मानावेत. व्रत आचरण काळात कोणाबाबतही अपशब्द बोलू नयेत. पूजा करताना कोणाच्याही बाबतीत मनात ईर्ष्या उत्पन्न करू नये. तसेच व्रताचरण करताना अनावधानाने झालेल्या चुकांबाबत श्रीविष्णूंकडे क्षमायाचना करावी.
योगिनी एकादशी व्रतामुळे या व्रतामुळे सर्व प्रकारचा उपद्रव नाहीसा होतो आणि आयुष्यात आनंद मिळतो. योगिनी एकादशी व्रत केल्यास समृद्धी प्राप्त होते. हे व्रत केल्याने सर्व प्रकारचे यश मिळते. असे म्हणतात की या व्रताच्या परिणामामुळे, एखाद्याकडून मिळालेल्या शापातून मुक्तता मिळते, अशी लोकमान्यता असल्याचे सांगितले जाते.