शहरं
Join us  
Trending Stories
1
T20 World Cup: त्यावेळीच ठरलेलं Shubman Gill संघाबाहेर जाणार; टीम सिलेक्शनची Inside Story
2
नवी मुंबई: संजय नाईक पुन्हा 'भाजपावासी'; मुख्यमंत्री, प्रदेशाध्यक्षांची भेट घेत 'घरवापसी'
3
दाट धुक्यामुळे दिल्ली विमानतळाचे वेळापत्रक विस्कळीत, १३८ विमान उड्डाणे रद्द, श्रीनगरलाही फटका
4
"सत्ता आणि सामर्थ्य याचा अर्थ आता बदलला आहे..."; जागतिक अशांततेवर जयशंकर यांचे मोठे विधान
5
संरक्षण मंत्रालयात खळबळ; लेफ्टनंट कर्नल दीपक शर्मा यांना लाच घेताना सीबीआयने पकडले; घरात सापडले २ कोटींहून अधिक रोख
6
मीरा भाईंदर: "...त्यातूनच लाडकी बहीण योजनेचा जन्म झाला"; एकनाथ शिंदे यांनी सांगितली कहाणी
7
अमेरिकेचं ‘ऑपरेशन हॉकआय स्ट्राइक’, इस्लामिक स्टेटच्या 70 ठिकाणांवर US चे मोठे हल्ले; प्रकरण काय?
8
"नीतीश वडिलांप्रमाणे, बाप-लेकीत..."; बिहार 'नकाब' वादावर राज्यपाल आरिफ मोहम्मद खान स्पष्टच बोलले
9
Ishan Kishan इतके दिवस टीम इंडियात का नव्हता? 'त्या' दोघांची नावं घेत आगरकरने दिलं उत्तर
10
१५०हून जास्त कॉम्प्युटर्स लुटले, कँटीनची तोडफोड; बांगलादेशात जमावाचा मीडिया हाऊसवर हल्ला
11
आर्थिक निकषावरील आरक्षणाची बुलंद तोफ थंडावली; डॉ. शालिनीताई पाटील यांचे ९४ व्या वर्षी निधन
12
मुंबईप्रमाणे सर्व मनपात काँग्रेस स्वबळावर लढणार की महाविकास आघाडीत? रमेश चेन्नीथला म्हणाले…
13
"आसामला 'पूर्व पाकिस्तान'चा भाग बनवण्याचा कट...!"; पंतप्रधान मोदींचा गुवाहाटीतून काँग्रेसवर मोठा हल्ला 
14
७०० वर्षांनी शनिचे ३ नवपंचम योग, २०२६ करणार भरभराट; ७ राशींना अकल्पनीय लाभ, चौपट कमाई-पैसा अन्…
15
मुंबईत भाजप आमदाराचा राडा; चुकीच्या दिशेने येणाऱ्या रिक्षाचालकाला भररस्त्यात कानाखाली मारली; व्हिडिओ व्हायरल
16
“भ्रष्ट महायुती सरकार विरोधात काँग्रेसचा वैचारिक लढा, मनपा निवडणुकीत...”: हर्षवर्धन सपकाळ
17
BMC Elections : "मुंबई महानगरपालिका निवडणूक स्वबळावर लढणार!"; काँग्रेसची मोठी घोषणा, केले गंभीर आरोप
18
"जोवर बांगलादेश अस्तित्वात आहे, तोवर..."; हादी यांच्या अंत्यसंस्कारावेळी युनूस यांचे विधान
19
“मनरेगा योजनेवर सरकारने बुलडोजर चालवला, आम्ही लढणार, २० वर्षांपूर्वी…”; सोनिया गांधींची टीका
20
'त्या' प्रश्नावर सूर्याची बोलतीच बंद! सर्वांसमोर मुख्य निवडकर्ते आगरकरांना म्हणाला; "तुम्हीच सांगा"
Daily Top 2Weekly Top 5

इंजिनाच्या आत स्पार्क देत इंजिन चालवणारा स्पार्क प्लग

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: October 9, 2017 14:59 IST

इंजिनाच्या आंतरिक दहनाला प्रज्वलित करणारा स्पार्क प्लग हा अतिशय महत्त्वाचा घटक असून स्पार्क प्लगविना इंजिन व्यर्थच आहे.

ठळक मुद्दे१८६० मध्ये एटीएन लेनोइर याने अशा स्पार्क प्लगचा पहिल्यांदा प्रयोग केला१९०२ मध्ये रॉबर्ट बॉश यांनी केलेल्या संशोधनामुळे व्यावसायिक स्वरूपातील व्यवहार्य अशा उच्च व्होल्टेज स्पार्क प्लगचा अविष्कार केलाअंतर्गत दहन करणाऱ्या इंजिनाच्या विकासाला तेव्हा खऱ्या अर्थाने चालना मिळाली

इंजिनाच्या दृष्टीने एक अतिशय महत्त्वाचा घटक असतो, तो म्हणजे स्पार्क प्लग. पेट्रोल,डिझेल, सीएनजी वा एलपीजी या इंधनावरील वाहनांसाठी इंजिन हे लागतेच व इंजिनात कॉम्प्रेसड् अशा इंधन व हवेला प्रज्वलीत करण्याचे काम करतो तो स्पार्क प्लग. त्याशिवाय इंजिन चालू शकमार नाही. स्कूटर पासून अगदी ट्रक, बस यासारख्या अवजड वाहनापर्यंत या स्पार्क प्लगचे काम अतिशय महत्त्वाचे असते. इंजिनाच्या आत काय आहे हेच जणू हा स्पार्क प्लग डोकावून बघत असतो. त्याची रचना वा त्याचे कार्य हेच मुळात त्या ठिकाणचे असते. इथएनॉल वा द्रवीभूत पेट्रोलला ठिणगी टाकून प्रज्वलीत केल्यानंतर इंजिनाच्या सिलेंडर हेडवर लावलेला स्पार्क प्लग सतत आपले ठिणगी चेतवण्याचे काम चालू ठेवतो.स्पार्क प्लगमथ्ये विद्युतरोधित केंद्रीय इलेक्ट्रोड असतो. त्याच्या बाहेरच्या बाजूला विद्युत रोधित तारेद्वारा तो जोडलेला अलतो. त्यातून तो इंजिनाच्या आंतिरक दहन क्रियेत महत्त्वाचे काम करीत असतो. सिलेंडरच्या आत तो ठिणगी उत्पन्न करतो.

१८६० मध्ये एटीएन लेनोइर याने अशा स्पार्क प्लगचा पहिल्यांदा प्रयोग केला होता. प्राथिमक स्तरावर पिहले पेटंट निकोला टेस्ला याच्याकडून १८९८ मध्ये तर फ्रेडरपिक रिचर्ड्स सिम्स व रॉबर्ट बॉश यांना मिळाले. मात्र १९०२ मध्ये रॉबर्ट बॉश यांनी केलेल्या संशोधनामुळे व्यावसायिक स्वरूपातील व्यवहार्य अशा उच्च व्होल्टेज स्पार्क प्लगचा अविष्कार केला. अंतर्गत दहन करणाऱ्या इंजिनाच्या विकासाला तेव्हा खऱ्या अर्थाने चालना मिळाली. वाहनातील इंजिनाप्रमाणेच अन्य ठिकाणीही स्पार्क प्लगचा वापर केला जातो. स्पार्क प्लग एक उभट आकाराचा धातूमध्ये तयार केलेली एक वस्तू आहे. त्याच्या एका बाजूला जो भाग इंजिनात असतो तेथे स्पार्क पडला जातो तो इलेक्ट्रॉड असतो.

पोर्सेलिनसारख्या घटकाने हा प्लग वेढलेला असतो. प्रचंड ऊर्चा इंजिनात तयार होताना तो अतिशय उष्ण अशा तापमानात असतो. बाहेरच्या बाजूला तो एका वायरीला संलग्न केलेला असतो, तेथून त्याला करंट मिळतो. प्लग नसेल तर इंजिन व्यर्थ आहे हे नक्की लक्षात ठेवा. त्यामुळे त्या प्लगचा इलेक्ट्रॉड विशिष्ट काळानंतर खराब होणे व तो वेळेवर बदलला जाणे हे कारच्यादृष्टीने अतिशय महत्त्वाचे असते. त्याचा इलेक्ट्रॉड हा बाहेर काढून त्यातील गॅप नीट ठेवून तो साफही करून त्यात योग्य अंतर ठेवून तो वापरला जातो. यातील ही गॅप हा ही अतिशय महत्त्वाचा भाग असून ती जर योग्य नसेल तर इंजिन खऱाब पद्धतीने चालेल व कदाचित चालणारही नाही. मात्र ठरावीक वापरानंतर तो बदलणे हे ही अतिशय महत्त्वाचे आहे. कारण स्पार्कविना इंजिनाचे आंतरिक दहन अशक्य आहे व त्याशिवाय इंजिन चालणेही शक्य नाही.

टॅग्स :Automobileवाहनcarकार