शहरं
Join us  
Trending Stories
1
४० वर्षाच्या लढ्याला यश, कोल्हापूरला सर्किट बेंच मंजूर; मुंबई हायकोर्टाचे नोटिफिकेशन प्रसिद्ध
2
IND vs ENG : जो रुट अन् प्रसिद्ध कृष्णा यांच्यात राडा; भांडण सोडवायला आलेल्या पंचावर KL राहुल चिडला
3
ऐसे लोग *** होते है! महबूब मुजावर यांचं नाव घेताच अरविंद सांवत संतापले!
4
IND vs ENG : मियाँ मॅजिक! ओव्हलच्या मैदानात DSP सिराजनं साजरं केलं 'द्विशतक'
5
National Film Awards: 'श्यामची आई' मराठी चित्रपटानं जिंकला राष्ट्रीय पुरस्कार, वाचा विजेत्यांची संपूर्ण यादी…
6
Video: रागावलेल्या सिंहीणपुढे सिंहाचीच झाली 'शेळी'... जंगलच्या राजाची अवस्था पाहून तुम्हालाही येईल हसू
7
आव्वाज कुणाचा... मराठीचा !! 'या' मराठी चित्रपटांना मिळाला राष्ट्रीय पुरस्कार; पाहा विजेत्यांची यादी
8
शेतकऱ्यांसाठी मिळालेली रक्कम अधिकाऱ्यांनी कार खरेदीसाठी उडवली, कृषिमंत्री म्हणाले...   
9
तुर्भ्यात एनएमएमटीच्या भरधाव बसनं ६ जणांना उडवलं, चालकाविरोधात गुन्हा दाखल
10
शेतकऱ्यांच्या हिताशी तडजोड नाही, दबावाखाली करार करणार नाही, २५% टॅरिफबाबत भारताची स्पष्ट भूमिका
11
'किंग' खानच्या राजमुकुटाला राष्ट्रीय पुरस्काराचं 'कोंदण'; विक्रांत मेस्सी, राणी मुखर्जी यांचाही सर्वोच्च सन्मान
12
"पाकिस्तान एक दिवस भारताला तेल विकेल" म्हणत डोनाल्ड ट्रम्प यांनी डिवचलं, भारताची भूमिका काय?
13
Daya Nayak: थर्टी फर्स्टची रात्र अन् छोटा राजन गँगचे दोन शूटर; दया नायक यांच्या पहिल्या एन्काऊंटरची गोष्ट
14
Vivo T4R 5G: अवघ्या १७,४९९ रुपयांत विवोनं आणलाय जबरदस्त फोन, बघताच आवडेल!
15
'भारत-रशिया वेळोवेळी एकमेकांच्या बाजूने उभे', डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या टीकेनंतर भारताचे प्रत्युत्तर
16
'फुटबॉलसम्राट' मेस्सी भारतात येणार.. रोहित, विराट, सचिनसोबत वानखेडेवर क्रिकेट मॅच खेळणार!
17
"माझ्याकडे मुस्लीम कामगार, कुणीतरी ओरडलं ही बेकरी..."; यवतमध्ये जमावाने जाळलेल्या बेकरीचं सत्य समोर
18
IND vs ENG : आता कसं वाटतंय...! डकेटचा वचपा काढल्यावर आकाशदीपनं त्याच्या खांद्यावर हात टाकला अन्... (VIDEO)
19
"घासीराम कोतवाल'च्या प्रयोगासाठी देशभर...", संजय मिश्रांचं ३० वर्षांनंतर रंगभूमीवर पुनरागमन
20
तिवारी, शुक्ला, थरुर..; मोदी सरकारविरोधात राहुल गांधींना स्वकीयांनीच दिला घरचा आहेर

इंजिनाच्या आत स्पार्क देत इंजिन चालवणारा स्पार्क प्लग

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: October 9, 2017 14:59 IST

इंजिनाच्या आंतरिक दहनाला प्रज्वलित करणारा स्पार्क प्लग हा अतिशय महत्त्वाचा घटक असून स्पार्क प्लगविना इंजिन व्यर्थच आहे.

ठळक मुद्दे१८६० मध्ये एटीएन लेनोइर याने अशा स्पार्क प्लगचा पहिल्यांदा प्रयोग केला१९०२ मध्ये रॉबर्ट बॉश यांनी केलेल्या संशोधनामुळे व्यावसायिक स्वरूपातील व्यवहार्य अशा उच्च व्होल्टेज स्पार्क प्लगचा अविष्कार केलाअंतर्गत दहन करणाऱ्या इंजिनाच्या विकासाला तेव्हा खऱ्या अर्थाने चालना मिळाली

इंजिनाच्या दृष्टीने एक अतिशय महत्त्वाचा घटक असतो, तो म्हणजे स्पार्क प्लग. पेट्रोल,डिझेल, सीएनजी वा एलपीजी या इंधनावरील वाहनांसाठी इंजिन हे लागतेच व इंजिनात कॉम्प्रेसड् अशा इंधन व हवेला प्रज्वलीत करण्याचे काम करतो तो स्पार्क प्लग. त्याशिवाय इंजिन चालू शकमार नाही. स्कूटर पासून अगदी ट्रक, बस यासारख्या अवजड वाहनापर्यंत या स्पार्क प्लगचे काम अतिशय महत्त्वाचे असते. इंजिनाच्या आत काय आहे हेच जणू हा स्पार्क प्लग डोकावून बघत असतो. त्याची रचना वा त्याचे कार्य हेच मुळात त्या ठिकाणचे असते. इथएनॉल वा द्रवीभूत पेट्रोलला ठिणगी टाकून प्रज्वलीत केल्यानंतर इंजिनाच्या सिलेंडर हेडवर लावलेला स्पार्क प्लग सतत आपले ठिणगी चेतवण्याचे काम चालू ठेवतो.स्पार्क प्लगमथ्ये विद्युतरोधित केंद्रीय इलेक्ट्रोड असतो. त्याच्या बाहेरच्या बाजूला विद्युत रोधित तारेद्वारा तो जोडलेला अलतो. त्यातून तो इंजिनाच्या आंतिरक दहन क्रियेत महत्त्वाचे काम करीत असतो. सिलेंडरच्या आत तो ठिणगी उत्पन्न करतो.

१८६० मध्ये एटीएन लेनोइर याने अशा स्पार्क प्लगचा पहिल्यांदा प्रयोग केला होता. प्राथिमक स्तरावर पिहले पेटंट निकोला टेस्ला याच्याकडून १८९८ मध्ये तर फ्रेडरपिक रिचर्ड्स सिम्स व रॉबर्ट बॉश यांना मिळाले. मात्र १९०२ मध्ये रॉबर्ट बॉश यांनी केलेल्या संशोधनामुळे व्यावसायिक स्वरूपातील व्यवहार्य अशा उच्च व्होल्टेज स्पार्क प्लगचा अविष्कार केला. अंतर्गत दहन करणाऱ्या इंजिनाच्या विकासाला तेव्हा खऱ्या अर्थाने चालना मिळाली. वाहनातील इंजिनाप्रमाणेच अन्य ठिकाणीही स्पार्क प्लगचा वापर केला जातो. स्पार्क प्लग एक उभट आकाराचा धातूमध्ये तयार केलेली एक वस्तू आहे. त्याच्या एका बाजूला जो भाग इंजिनात असतो तेथे स्पार्क पडला जातो तो इलेक्ट्रॉड असतो.

पोर्सेलिनसारख्या घटकाने हा प्लग वेढलेला असतो. प्रचंड ऊर्चा इंजिनात तयार होताना तो अतिशय उष्ण अशा तापमानात असतो. बाहेरच्या बाजूला तो एका वायरीला संलग्न केलेला असतो, तेथून त्याला करंट मिळतो. प्लग नसेल तर इंजिन व्यर्थ आहे हे नक्की लक्षात ठेवा. त्यामुळे त्या प्लगचा इलेक्ट्रॉड विशिष्ट काळानंतर खराब होणे व तो वेळेवर बदलला जाणे हे कारच्यादृष्टीने अतिशय महत्त्वाचे असते. त्याचा इलेक्ट्रॉड हा बाहेर काढून त्यातील गॅप नीट ठेवून तो साफही करून त्यात योग्य अंतर ठेवून तो वापरला जातो. यातील ही गॅप हा ही अतिशय महत्त्वाचा भाग असून ती जर योग्य नसेल तर इंजिन खऱाब पद्धतीने चालेल व कदाचित चालणारही नाही. मात्र ठरावीक वापरानंतर तो बदलणे हे ही अतिशय महत्त्वाचे आहे. कारण स्पार्कविना इंजिनाचे आंतरिक दहन अशक्य आहे व त्याशिवाय इंजिन चालणेही शक्य नाही.

टॅग्स :Automobileवाहनcarकार