आॅनलाईन शॉपिंगवर सायबर चोरट्यांचा डोळा

इंटरनेटमुळे व्यवहार करणे सुलभ झाले आहे. ही सुलभता आली असली, तरी अनेक धोकेही त्याबरोबर आले आहेत.

टोळी सक्रिय : सुलभतेसोबतच येतात धोके
अमरावती : इंटरनेटमुळे व्यवहार करणे सुलभ झाले आहे. ही सुलभता आली असली, तरी अनेक धोकेही त्याबरोबर आले आहेत. चोरटेही आता या क्षेत्रात कार्यरत झाले आहेत. त्यांना केवळ ज्ञान मिळवून शिक्षण घेऊन घरबसल्या दरोडा टाकता येत असल्याने चोरीची पद्धतही बदलली आहे. शारीरिक कष्ट घेण्यापेक्षा चोरट्यांना आता केवळ वेबसाईट हॅक करण्याचे ज्ञान मिळविणे इतकीच तसदी घ्यावी लागत असल्याने या क्षेत्रातही चोरट्यांची संख्या वाढली असण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
आॅनलाईन खरेदीच्या माध्यमातून फसवणूक होण्याची शक्यता जास्त असते. त्यामुळे काही गोष्टींची खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. आॅनलाईन म्हणजेच इंटरनेट शॉपिंग करण्याकडे ग्राहकांचा कल दिसून येतो. घरबसल्या खरेदी असल्यामुळे बाजारातील गर्दी, वेळ आणि इंधनाची बचत होते; परंतु आॅनलाईन शॉपिंगबद्दल लोकांच्या मनात शंकाकुशंका वाढत आहे. अनेकांची यामुळे झालेली फसवणूक आणि आॅनलाईनची विश्वासार्हता यामुळे ग्राहकही अडचणीत येत आहेत. स्वस्तातले स्मार्टफोन व इंटरनेटमुळे सध्या खेड्यातील व्यक्तीही ब्राऊजिंग करून एकाच प्रकारातील शेकडो प्रॉडक्ट्स आॅनलाईन बघू शकतात. त्यामुळे पारंपरिक दुकानांमध्ये, स्टोअर्ससह मॉलमध्ये प्रत्यक्षात जाऊन होणारा वेळेचा अपव्यय टळू शकतो. आॅनलाईन रिटेलिंगमुळे खरेदीचा विस्तार झाला आहे. आॅनलाईन रिटेलिंगने खरेदीचे दालन सर्वांसाठी खुले केले आहे. त्यामुळे जे लोक रिटेलिंगपासून दूर होते ते आता जवळ आले आहेत. आॅनलाईन रिटेलर्स ग्राहकांना काहीशा वाजवी दरात विविध वस्तूंची विक्री करतात. जे प्रॉडक्ट गावात मिळत नाही त्याचीही खरेदी करणे यामुळे शक्य झाले आहे. वेबसाईटमुळे आपण केव्हाही आॅनलाईन खरेदी करू शकतो. यामुळे जे लोक जायबंदी आहेत अशा लोकांनाही बसल्या जागी वस्तूंची खरेदी करता येते. तसेच खरेदी करण्यापूर्वी आपण इंटरनेटवर विविध प्रॉडक्ट्सबाबत संशोधन, तसेच त्यांच्या किमतीमधील तुलना करू शकतो, जे विविध दुकानांना, स्टोअर्सला प्रत्यक्ष भेट देऊन करून घेणे अवघड असते.
आॅनलाईन खरेदीचे जसे फायदे आहेत तसेच तोटेही आहेत. आॅनलाईन रिटेलर्स जरी पारंपरिक दुकानांच्या तुलनेत वाजवी दरात प्रॉडक्टस्ची विक्री करीत असले, तरीही त्या प्रॉडक्ट्सच्या दजार्बाबत आपल्याला कुणीही शाश्वती देऊ शकत नाही. पारंपरिक दुकानांमध्ये जाऊन तुम्ही वस्तूची तत्काळ खरेदी करू शकता. याउलट वस्तू आॅनलाईन खरेदी केली, तर ती वस्तू घरी यायला काही दिवस लागतात. आॅनलाईन वस्तू परत करणे अवघड असते. त्यासाठी तुम्हाला अतिरिक्त वाहतुकीचा खर्च द्यावा लागतो. दुकानांमध्ये वस्तू खरेदी करताना आपण ती वस्तू प्रत्यक्ष हातात घेऊन त्या वस्तूच्या दजार्बाबत खात्री करून घेत असतो.
याउलट आॅनलाईन वस्तू जरी आकर्षक व चमकदार वाटत असली, तरीही प्रत्यक्षात ती तशी असेलच असे नाही. आॅनलाईन खरेदीमध्ये वाहतुकीच्या खचार्बाबत सुरुवातीला काहीच सांगितले जात नाही. नंतर मात्र हा 'शिपिंग'चा म्हणजेच वाहतुकीचा अतिरिक्त खर्च या वस्तूच्या मूळ किंमतीत धरला जातो. आॅनलाईन खरेदीत फसवणुकीची शक्यता जास्त असते. यात प्रॉडक्टस्ची विक्री करणाऱ्या तिसऱ्या पक्षाकडून खरेदीदारांची फसवणूक होण्याची संभावना असते. यात हे विक्रेते खरेदीदारांकडून वस्तूंचे पैसे स्वीकारतात; परंतु त्या वस्तू घरी पाठवीत नाहीत. त्यामुळे आॅनलाईन शॉपिंग कितपत योग्य याचाही विचार करायला हवा.

सुरक्षित खरेदी केली पाहिजे
ज्या योजना अतिशय आकर्षक वाटतात त्यांची खात्री करून घेणे महत्त्वाचे आहे. जर एखाद्या संकेतस्थळाबाबत खात्री वाटत नसल्यास मित्र, नातेवाईकांकडे त्याची चौकशी करा. इंटरनेटवर सर्च करून त्या साईटबद्दलची मते जाणून घ्या आणि नंतरच खरेदीचा बेत आखावा. नाही तर तुमची फसवणूक होण्याची शक्यता आहे. ज्या वस्तू खरेदी करावयाच्या आहेत, त्याचे आधी पैसे भरू नका. वस्तू घरी आली की पैसे द्यावेत. तसेच आॅनलाईन पैसे भरण्यापूर्वी तुम्हाला पासवर्ड विचारला जातो जेणेकरून तुमची वैयक्तिक माहिती गोपनीय राहील. हा पासवर्ड निवडताना तुम्ही अक्षरे, अंक आणि चिन्हे यांची सरमिसळ केली पाहिजे. सार्वजनिक जागांवर वायफाय असलेल्या ठिकाणी आॅनलाईन खरेदी टाळावीच.